خانه شاپوری
کاربری: خانه
دوره: پهلوی
مکان: شیراز-فارس
منزل شاپوری مربوط به اوایل دوره پهلوی است و در شیراز، خیابان انوری، روبروی خیابان اهلی واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
این اثر از سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۵ توسط استاد ابوالقاسم مهندسی معمار معروف شیرازی بنا شده‌است و متعلق به عبدالصاحب شاپوری از تاجران بزرگ کازرون بوده‌است.
تا دهه ۷۰ هجری شمسی این بنا مورد استفادهٔ خانوادهٔ شاپوری بود و چند سال به صورت متروکه رها شده‌بود و در نهایت در سال ۱۳۷۸ سازمان میراث فرهنگی استان فارس آن را خریداری و ثبت میراث فرهنگی ایران کرد.
این بنا در دو طبقه با زیربنای ۸۴۰ مترمربع و در زمینی به مساحت ۴۶۳۵ مترمربع به سبک سنتی معماری پهلوی اول بنا شده‌است و جزو اولین بناهایی است که در آن سال‌ها با رویکرد آزادانه به معماری طراحی شده‌است.
خصوصیاتی که باعث تمایز این بنا ازدیگر بناهای زمان خود می شود عبارت است از :
- دسترسی به عمارت از محور اصلی نمی باشد و با 90 درجه تغییر از کنار( ضلع شمالی) صورت می پذیرد.
- در این بنا نیز مانند سایر باغ های ایرانی قرینگی نسبت به محور اصلی می باشد ولی نوع درختان و نحوه قرارگیری آن ها قرینه نیستند.
- در عمارت شاپوری بعد ازگذراز ورودی عمارت در میانه ساختمان راه پله در وسط از دیگر طرح های متمایز معماری این بنا است که در بناهای هم دوره اش به چشم نمی خورد.
- از دیگر ابداعات ای معمار اختصاص دادن عملکرد خاص به هر اتاق است و چند منظوره بودن اتاق ها چنانچه در گذشته مرسوم بوده دیگر مشاهده نمی شود.
- اضافه نمودن بالکن به بنا که در معماری ایرانی جایگاهی نداشته از دیگر مخصات معماری عمارت شاپوری است.
- قرار گرفتن 14 ستون به قرینگی هم با تزئینات منحصر بفرد در گرداگرد بالکن هویتی خاص به این فضا می دهد و این ابتکار خلاقانه را به اوج خود می رساند.
- همچنین بهار خواب نیز که محل استراحت تابستانی است دارای بالکن و ستون های مشابه ستون های بالکن اصلی است.
