مرمت و احیای آثار تاریخی همواره یکی از مهم‌ترین رسالت‌های میراث فرهنگی برای پاسداری از هویت ملی و انتقال فرهنگ اصیل ایرانی به نسل‌های آینده بوده است. در همین راستا، ایوان شمالی ارگ کریم‌خانی شیراز که یکی از شاخص‌ترین یادگارهای معماری زندیه به شمار می‌رود، پس از ماه‌ها کار هنرمندانه مرمت‌گران، دوباره جان گرفت و جلوه‌ای تازه به قلب تاریخی شیراز بخشید.
بازگشت زیبایی مقرنس‌های زندیه
طاقچه‌های مقرنس ایوان شمالی با طولی نزدیک به ۱۰۰ متر، از برجسته‌ترین شاهکارهای معماری ایرانی در دوره زندیه محسوب می‌شوند. این مقرنس‌ها که طی سالیان گذشته بر اثر عوامل محیطی آسیب دیده بودند، اکنون با تلاش متخصصان و هنرمندان مرمت‌گر، به شکوه اصلی خود بازگشته‌اند.
مرمت این سازه تنها یک پروژه معماری نیست، بلکه تلاشی ارزشمند در جهت صیانت از هویت تاریخی شیراز و تقویت جایگاه گردشگری استان فارس است.
نقش میراث فرهنگی در توسعه گردشگری فارس
به گفته مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس، حفاظت از بناهای تاریخی زندیه، به‌ویژه ارگ کریم‌خانی و عمارت دیوان‌خانه، نه تنها به ماندگاری تاریخ این خطه کمک می‌کند، بلکه سهم بزرگی در رونق صنعت گردشگری ایفا خواهد کرد.
این بناها امروز مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی هستند و بازدیدکنندگان با قدم‌زدن در میان فضاهای درون‌گرا، کاشی‌کاری‌ها و مقرنس‌های چشم‌نواز، سفری به دوران شکوفایی هنر و معماری ایرانی را تجربه می‌کنند.
سرمایه‌گذاری برای حفظ هویت تاریخی شیراز
بر اساس اعلام مسئولان، اعتباری بالغ بر ۶۰ میلیارد تومان از محل مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت به مجموعه زندیه اختصاص یافته است. این بودجه در بخش‌های مختلفی هزینه خواهد شد، از جمله:
- ساماندهی و بهسازی کامل ارگ کریم‌خانی
- احیای جداره تاریخی میدان توپخانه قدیم شیراز
- بازسازی ضلع جنوبی دیوار دیوان‌خانه زندیه
این اقدامات نشان می‌دهد که نگاه به مرمت آثار تاریخی تنها جنبه حفاظتی ندارد، بلکه بخشی از توسعه پایدار گردشگری شهری نیز به شمار می‌رود.
ارگ کریم‌خانی؛ نگینی در قلب شیراز
ارگ کریم‌خانی یکی از شناخته‌شده‌ترین بناهای تاریخی ایران است که به دستور کریم‌خان زند، بنیان‌گذار سلسله زندیه و ملقب به وکیل‌الرعایا، ساخته شد. این ارگ در دوران حیات او هم به‌عنوان محل زندگی و هم به‌عنوان مرکز حکومتی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
اهمیت این مجموعه باعث شد در سال ۱۳۵۱ به همراه عمارت دیوان‌خانه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شود. امروز این بنای باشکوه با معماری درون‌گرا، برج‌های آجری و تزئینات هنری‌اش، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز به شمار می‌آید.
عمارت دیوان‌خانه؛ خواهرخوانده ارگ کریم‌خانی
در کنار ارگ، عمارت دیوان‌خانه زندیه نیز یکی دیگر از بناهای مهم تاریخی این دوره است که در نزدیکی میدان توپخانه قدیم قرار دارد. این عمارت دو طبقه با حیاطی بزرگ، حوض‌های زیبا و شاه‌نشین باشکوه، نمونه‌ای بارز از هنر معماری ایرانی است.
دیوان‌خانه زند نیز همچون ارگ کریم‌خانی در سال ۱۳۵۱ با شماره ۹۱۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و امروزه بازدید از آن در کنار ارگ، تجربه‌ای کم‌نظیر برای گردشگران محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
مرمت ایوان شمالی ارگ کریم‌خانی شیراز، نه تنها احیای شکوه مقرنس‌های زندیه را به همراه داشت، بلکه نقطه عطفی در مسیر حفاظت از هویت تاریخی شیراز به شمار می‌رود. این اقدام با پشتوانه بودجه مناسب و تخصص مرمت‌گران، نقش مهمی در رونق گردشگری فارس و معرفی هر چه بهتر فرهنگ ایرانی به جهانیان ایفا خواهد کرد.
