تئاتر شهر تنها یک بنای ثبت‌شده در فهرست میراث ملی ایران نیست؛ بلکه موزه‌ای زنده در قلب تهران است که روایتگر تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معاصر کشور به شمار می‌رود. با این حال، مداخلات گسترده در عرصه و حریم این بنای ارزشمند در سال‌های اخیر، بارها اعتراض و نگرانی اهالی فرهنگ و هنر را برانگیخته است.
«اسکندر مختاری» پژوهشگر برجسته میراث‌فرهنگی و معماری، این مداخلات را «سیلی بر صورت اهل فرهنگ» می‌داند و هشدار می‌دهد که ادامه چنین روندی می‌تواند آینده این بنای تاریخی را به خطر بیندازد.
تهدید جدی برای هویت تئاتر شهر
به گزارش رسانه اخبار معماری به نقل از ایلنا، تئاتر شهر به جای آنکه مرکز پویایی و زندگی فرهنگی باشد، روزبه‌روز بیشتر به سازه‌ای فرسوده و بی‌پناه در میانه تهران تبدیل می‌شود. مدیریت شهری طی دهه‌های اخیر اقدام مؤثری برای نگهداری و مرمت این بنا انجام نداده و همین موضوع، تئاتر شهر را در معرض تخریب تدریجی قرار داده است.
کارشناسان میراث‌فرهنگی معتقدند حتی کشیدن حصارهای فلزی هم نتوانسته وضعیت نابسامان این محوطه را سامان دهد و مشکلات همچنان پابرجاست.
مداخلات غیراصولی و پیامدهای آن
مختاری می‌گوید: «مداخلات غیراصولی در عرصه و حریم تئاتر شهر مستقیماً بر عملکرد آن اثر می‌گذارد. گاه محوطه پر از دست‌فروشان و اغذیه‌فروش‌هاست، روز دیگر معتادان و رهگذران بی‌هدف در آن اتراق می‌کنند. بارها شاهد ساخت سازه‌های سیمانی یا دهانه‌های مترو در مجاورت بنا بوده‌ایم که تمامیت حریم تاریخی را خدشه‌دار کرده است. حتی انباشت نخاله‌های ساختمانی و غرفه‌های موقت، آرامش و زیبایی این محوطه را از بین برده است.»
این پژوهشگر تأکید می‌کند که چنین مداخلاتی نه تنها فضای هنری و اجتماعی تئاتر شهر را مختل کرده، بلکه شأن فرهنگی این بنای ملی را نیز زیر سؤال برده است.
هشدار کارشناسان و لزوم اقدام فوری
وضعیت بحرانی تئاتر شهر بارها از سوی کارشناسان مطرح شده است. آن‌ها یادآور می‌شوند که علاوه بر مداخلات محیطی، فرسودگی خود بنا نیز تهدیدی جدی است. نمونه آن، ریزش بخشی از سقف سالن اصلی هنگام ساخت دکور نمایشی یا آسیب‌های مکرر ناشی از بارندگی‌های شدید است.
در کنار این مشکلات، اطراف مجموعه نیز با نابسامانی‌های اجتماعی و فرهنگی همراه شده و هر رهگذری با صحنه‌هایی مواجه می‌شود که با شأن هنر و معماری ایرانی همخوانی ندارد.
کارشناسان میراث‌فرهنگی معتقدند تئاتر شهر نیازمند استحکام‌بخشی فوری است. این بنا با داشتن پرونده و شماره ثبت ملی، تحت حمایت قوانین میراثی قرار دارد و لازم است همه نهادهای شهری و فرهنگی با همکاری یکدیگر، اقداماتی عاجل برای حفظ و نجات آن انجام دهند.
