داریوش بوربور، متولد تهران به تاریخ ۷ اردیبهشت ۱۳۱۳. وی معمار، شهرساز، طراح، مجسمه‌ساز، نقاش، پژوهشگر و نویسنده ایرانی است.
در سال ۱۳۴۳ دفتر مهندسی خود را بنام «مهندسین مشاور بوربور» بنیان‌گذاری نمود، و از بدو شروع به کار حرفه‌ای، سبک نوین معماری وی مورد توجه صاحب نظران برجسته بین‌المللی قرار گرفت: آنتونی کرافت (Anthony Krafft) تحلیلگر معروف معماری سوئیسی از او به عنوان «یکی از پیشگامان معماری مدرن که احتمالاً درراه بوجود آوردن سبک معماری قرن بیستم ایرانی است» نام برد. همچنین میشل راگون (Michel Ragon) نویسنده فرانسوی اثرگذار در هنر و معماری (۱۳۵۲) از او به عنوان «معمار در جستجوی سبک معماری مدرن ایرانی» سخن گفت. در سال ۱۳۷۱، به همت و مدیریت وی «پژوهشگاه و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی»، بنیان‌گذاری شد.
اکثراً از بوربور به عنوان فردی پیشکسوت و تأثیرگذار در معماری و شهرسازی مدرن قرن بیستم ایران یاد می‌کنند و وی را آغازکننده شهرسازی مدرن ایران می‌دانند، بسی او را «پدر شهرسازی نوین ایران» می‌خوانند و فردی بنیادین در تأسیس و تحول شورای عالی شهرسازی (۱۳۴۵) به حساب می‌آورند.
تحصیلات
داریوش بوربور تا پایه ششم ابتدایی دوره آموزش ابتدائی خود را در ایران طی کرد و در سن سیزده سالگی (۱۳۲۶) به منظور ادامهٔ تحصیلات عازم انگلستان شد و پس از دریافت دیپلم عمومی از دانشگاه کمبریج انگلستان (۱۳۳۱)، موفق به اخذ لیسانس آرشیتکتور (۱۳۳۰) و فوق لیسانس شهرسازی (۱۳۳۱) از دانشگاه لیورپول گردید؛ وی سپس راهی سوئیس شد و دکترای خود را (۱۳۳۳) در رشته معماری نقاط گرم و خشک زیر نظر استاد بنام فرانسوی پروفسور اوژن بودوئن (Eugène Beaudouin) از دانشگاه ژنو دریافت نمود.
فعالیتهای حرفه‌ای
فعالیتهای حرفه‌ای ۱۳۴۰–۱۳۳۸
در دوران گذراندن دکترا، بوربور با شهرساز بنام سوئیسی پروفسور آرنولد اوشل (Arnold Hoechel) و همچنین معماران نوآور فری و هونزیکر (Frei-Hunziker) همکاری داشت، منجمله اولین بولینگ تمام اتوماتیک اروپا در مِرَن (Meyrin) و همچنین در بیروت لبنان.
فعالیتهای حرفه‌ای ۱۳۵۷–۱۳۴۰
در سال ۱۳۴۰ بنا به دعوت شرکت ساختمانی ایران راه، که در آن زمان بزرگترین شرکت ساختمانی ایران بود، بوربور با سمت معاونت مدیر فنی به ایران بازمی‌گردد. در سال ۱۳۴۲ دفتر مهندسی خود را با نام «مهندسین مشاور بوربور» راه اندازی می‌کند. با مدیریت و پشتکار وی، شرکت در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یک مؤسسه بزرگ مهندسی مشاور شده و رشته‌های معماری، طراحی داخلی، شهرسازی، محیط زیست، مهندسی سازه، تأسیسات، برق، برآورد و متره را در داخل تشکیلات اداری خود به وجود میاورد، و هم‌زمان به راه اندازی و تأسیس چند ین شعبه در شهرهای مختلف ایران می‌پردازد.
فعالیتهای حرفه‌ای ۱۳۷۰–۱۳۵۷
چند ماه قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، بوربور جهت بنیان‌گذاری شرکت بین‌المللی مدیریت خدمات مهندسی، بنام Borbor International Management Consultants عازم پاریس فرانسه می‌گردد. فعالیتهای این شرکت ارائه خدمات مشاوره مدیریت مهندسی و اطلاع‌رسانی فنی در امور ساختمانی را در بر می‌گرفت. شش سال بعد (۱۳۶۳) راهی لس آنجلس کالیفرنیا می‌شود و به کار مشاوره معماری ادامه می‌دهد، و ضمناً به پژوهش‌های ایرانشناسی می‌پردازد.
فعالیتهای حرفه‌ای ۱۳۷۰ تا به حال
بوربور در سال ۱۳۷۰ به ایران بازمی‌گردد و «پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی» را به صورت مؤسسه خصوصی مستقل، غیر سیاسی و غیردولتی و با تأکید خاص بر تحقیقات در رشته‌های بکر و نو، بنیان‌گذاری می‌نماید.
جوایز و افتخارات
۱۳۳۷، جایزه «Architects’ Journal Working Drawings» – لندن، انگلستان
۱۳۳۸، جایزه اول، طرح ایده برای منطقه‌ای در شهر لیورپول، دانشکده شهرسازی دانشگاه لیورپول، انگلستان
۱۳۴۴، جایزه اول، طرح پاویلیون ایران (The Persian Pavilion)، لس آنجلس، کالیفرنیا
۱۳۵۴، جایزه مرکور طلا بین‌المللی (Gold Mercury International Award) رم، ایتالیا
۱۳۵۵، جایزه اول مرکز مجموعه تجاری بازار رضا، مشهد
۱۳۵۶، جایزه مرکز استراحتی – تفریحی شرکت ملی نفت ایران، محمودآباد، کرانه بحر خزر
۱۳۵۶، جایزه اول نماد شهر مشهد
۱۳۵۷، عطیه ویژه، جهت طراحی و نظارت در ساخت مجموعه تجاری بازار رضا، مشهد.
۱۳۶۷، جایزه «پنجاه آرشیتکت برجسته جهان» (Fifty Outstanding Architects of the World) در دومین همایش و نمایشگاه بین الملی آثار معماران برجسته دنیا در بلگراد.
۱۳۹۹، اعطای بالاترین نشان فرهنگی-هنری کشور فرانسه “لوژیون دونور” Légion d’honneur
سبک معماری (این نوشتار خرد است و در دست تکمیل می باشد)
از داریوش بوربرو به عنوان یکی از تاثیرگذارترین معمارهای قرن بیستم ایران یاد می شود. سبک معماری وی با خطوط منحنی، فضاهای دوّار و غیرمتعارف شناخته می شود، علارغم استفاده از خطوط منحنی، استفاده از هندسه چند وجهی مانند شش ضلعی و هشت ضلعی در برخی آثار وی، نیز از دیگر ویژگیهای آثار ایشان است.
آثار معماری (این نوشتار خرد است)
۱۳۴۰، خانه ارجمند، کرمان
۱۳۴۱، مجسمه “پرواز”، پاويليون سلطنتى فرودگاه مهرآباد تهران
۱۳۴۲، طرح خانه عَبده، تهران
۱۳۴۳، خانه جلالى، تهران
۱۳۴۳، طرح ساختمان سالن اجتماعات دانشگاه ملى (شهيد بهشتى)
۱۳۴۳، مجموعه مسكونى شركت نفت ايران پان آمريكن، (جزيره خارک)
۱۳۴۳، طرح مسجد اهواز
۱۳۴۴، دفتر مركزى مهندسين مشاور بوربور
۱۳۴۴، خانه نهاوندى، تهران
۱۳۴۴، خانه بوربور، تهران
۱۳۴۵، خانه حكمى، تهران
۱۳۴۵، طرح سینماى رو باز، اهواز
۱۳۴۵، مركز اجتماعات بانوان، اهواز
۱۳۴۵، ساختمان بوش (طراحى اوليه براى رستوران بوده است)
۱۳۴۶، مرکز ورزشی و تفریحی قصر یخ، تهران
۱۳۴۶، طرح نو سازى اطراف حرم مطهر حضرت رضا (ع)
۱۳۵۰، دبستان در شهر ساری
۱۳۵۰، نماد شهر مشهد (تخریب در سال ۱۳۸۶)
۱۳۵۳، خانه موسوى زاده، تهران
۱۳۵۴، طرح خانه افتخارى، نوشهر
۱۳۵۵، بازار رضا، مشهد
۱۳۵۵، موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی، مشهد
۱۳۵۷، نماد يادبود وحشى بافقى، یزد
؟؟؟؟، طراحی ٢٠٠٠ آپارتمان با استفاده از حرارت خورشيدى، کوهسنگی مشهد
آثار بین المللی (این نوشتار خرد است)
۱۳۳۷، طرح نوسازى محله اى در شهر ليورپول، انگلستان (طراحى از: د. بوربور، ر. سبحيكى، ج. چپمن، ك. چو)
۱۳۳۹، ساختمان بولينگ (با همکاری Frei & Hunziker)، مرن، ژنو، سوئيس
۱۳۴۳، طرح پاويليون ايران، حمام ايرانى، (لس آنجلس، كاليفورنيا، آمريكا)
۱۳۴۳، طرح پاويليون ايران، رستوران ايرانى، (لس آنجلس، كاليفورنيا، آمريكا)
طرحهای جامع شهری و منطقه‌ای (این نوشتار خرد است)
۱۳۴۳-۱۳۴۶، طرح جامع منطقه نوشهر-چالوس
۱۳۴۴-۱۳۴۵، طرح جامع سراسری کرانه بحر خزر
۱۳۴۶، طرح جامع بهبهان
۱۳۴۶، طرح جامع خرمشهر
۱۳۴۹-۱۳۵۳، طرح جامع منطقه آبادان-خرمشهر
۱۳۵۳، طرح جامع ساوه
۱۳۵۳، طرح جامع قم
طرحهای شهرسازی، فضای سبز و محیط زیست (این نوشتار خرد است)
۱۳۴۷، طرح نوسازی اطراف حرم مطهر حضرت امام رضا (ع)، مشهد
۱۳۴۷، طرح نوسازی شهر زلزله زده کاخک (با همکاری دفتر فنی وزارت کشور)
۱۳۵۶، مرکز تجاری بازار رضا، مشهد.
۱۳۵۷، پیشنهاد تدوین طرح جامع محیط زیست منسجم کشور ایران
داریوش بوربور به غیر از کار معماری و شهرسازی به نقاشی، نوشتن، تاریخ، محیط زیست، زبان شناسی و دیگر مطالب ایران شناسی پرداخته است. به عنوان یک محقق سخنرانی های زیادی در دانشگاه های معتبر داشته است و نوشته های او در نشریات معتبر بین المللی در کشورهای مختلف و به زبان های مختلف به چاپ رسیده است.
تالیفات (این نوشتار خرد است)
مدخل «تأثیرگذاری باغهای ایرانی بر تزئینات دوران اسلامی» (The Influence of Persian Gardens on Islamic Decoration) در Architecture Formes Fonctions، ج ۱۴، لوزان، سوئیس، ۱۹۶۸، صص ۸۴–۹۱.
داریوش بوربور، نوسازی اطراف حرم حضرت رضا مشهد D. Bourbour [Borbor],Projet de Rénovation de Haram Hazrat-e-Reza à Meched، نشر هنر و معماری، تهران، ۱۹۷۲.
مدخل «ایران» (Iran) در دانشنامه بین‌المللی شهرسازی، نیویورک، ۱۹۷۴، صص ۵۵۳–۵۶۷
مدخل «قلعه بوربور» (Burbur Castle) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۳
مدخل «علی بوربور» (ʿAli Burbur) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۳
مدخل «ایل بوربور» (Burbur Tribe) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۴
مدخل «اسماعیل خان بوربور» (Esmāʿil khan Burbur) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۴
مدخل «نقش شاه شاهان: تفسیری در تاریخ‌نگاری» (The Role of the King of Kings: An Interpretation in Historiography) در In Quest of Identity: Studies on the Persianate World، ورشو، لهستان، ۲۰۱۵، صص ۱۳–۳۹
داریوش بوربور، داریوش بوربور مجموعه مقالات، سخنرانی ها و مصاحبه ها ۱۳۳۳-۱۳۹۷،نشر سحاب، تهران، ۱۳۹۷.
تئاتر
داریوش بوربور در دوره متوسطه علاقه زیادی به شکسپیر و نمایشنامههای او پیدا کرده بود. در دانشگاه متن های شکسپیر و نمایشنامه نویس‌های معتبر مدرن، مانند ژان آنوئی (Jean Anouih) نویسنده آنتیگون (Antigone) را نیز کارگردانی کرده است. در اواخر دوره متوسطه، سِر جان گیلگود (Sir. John Gielgud)، کارگردان و هنرپیشه مشهور انگلیسی و یکی از بهترین اجراکنندگان نمایشنامههای شکسپیر از وی به ادامه تحصیلات در رشته تئاتر دعوت می کند، اما داریوش بوربور علاقه زیادی برای برگشتن به ایران داشت. وی می گوید “از آن‌جایی که تئاتر رشته دشواری است، اگر بسیار مشهور نشوید آینده مناسبی نخواهید داشت، به همین خاطر تصمیم گرفتم پیشنهاد حضور در تئاتر را قبول نکنم و به سراغ رشته معماری بروم.”
نقاشی
داریوش بوربور درباره نقاشی چنین می گوید:
“نقاشی هنر خانوادگی ما است. پدرم بسیار خوب نقاشی می‌کرد کما اینکه امروز برادرانم هم نقاشی می‌کنند. خود من هم از کودکی و از زمانی که خاطر دارم، به نقاشی علاقه‌مند بودم. نقاشی‌هایم هم نسبتاً خوب بود البته در سال‌های اخیر نیز نقاشی کار می‌کردم اما هیچ‌گاه در ایران نمایشگاه نگذاشتم زیرا خودم را نقاش حرفه‌ای نمی‌بینم. به همین خاطر نه نقاشی هایم را فروخته‌ام و نه آن‌ها را نگه داشته‌ام. نمی‌دانم امروز نقاشی‌هایم کجا هستند. اکثر آن‌ها را هدیه داده‌ام و تعدادی کمی را نیز نزد خودم نگه داشته‌ام. یکی از نقاشی های خودم را که در سن نوجوانی بر علیه تبعیض نژادی کشیده بودم و در مرکز معروف هنری (Blue Coat Chambers) در شهر لیورپول انگلستان به نمایش در آمده بود را در پنجاهمین سالگرد نقاشی، یازده سال پیش (۱۳۸۶) به نلسون ماندلا هدیه کردم.”
تحریریه گرو معماری هورنو
منبع: معماران ایرانی
