معماری پست مدرن
تفکر پست مدرن هر گفت وگو را به جای انکه مکالمه یا دیالوگی ببیند و شریک بداند،انرا نوعی بازی و رویارویی بین دو رقیب می داند .دراین تفکر اجتماع همگانی و جهانی به هیچ وجه یک ارمان با ایده ال محسوب نمی شود.
پست مدرنیسم پیکره پیچیده و درهم تنیده و متنوعی از اندیشه ها ونظراتی است که در اواخر دهه1960میلادی سر براورد وبعدا اندیشه های دیکانستراکشن(deconstruction)و مکاتب فکری غرب از جمله فمنیسم و پسا استعمارگرایی وغیره جز واژه پست مدرن فلسفی مطرح شدند.
خانه مادر ونچوری
پست مدرنسیم در سراسر اروپا و ایالات متحده به ویژه در محافل اکادمیک در میان دانشگاهیان،معماران،هنرمندان و حتی مجریان برنامه ها و تبلیغات و رسانه های گروهی و مطبوعات اشاعه و گسترش یافت.واژه پست مدرن گفتمان های فراوان و متعددی در پی داشته است،روندی که همچنان ادامه دارد.هابرماس معتقد است که،کاربرد”پسا”بیشتر تداوم جریانی را ثابت می کند ،نه پایانش را،همانطور که مقصود جامعه شناسان از واژه پسا صنعتی را نشان می دهد و نه پایانش را.
گالری اشتاتس جیمز استرلینگ
در تفکر پست مدرن تاکید بر وجه محلی یا بومی در مقابل قطب بندی جهانی و فردی ،عینی و ذهنی پیشی می گیرد و براساس همین دیدگاه است که با زیربنایی نامتجانس و ناهمگن،امور نامتوافق،بی ثباتی ها و ناپایداری ها،گسست ها و تضادها تاکید دارد.
تفکر پست مدرن هر گفتگورا به جای انکه مکالمه یا دیالوگی ببیند وشریک بداند،انرا نوعی بازی و رویارویی بین دو رقیب می داند.در این تفکر اجتماع همگانی و جهانی به هیچ وجه یک ارمان با ایده ال محسوب نمی شود.تلاش مداومی هستند این است که “بس کنید دیگر ،بگذارید همینطور بماند.”یا”دست از معنی سازی بردارید.”
در تفکر پست مدرن هنر صرفا یک تجربه زیبا شناختی نیست،بلکه روش شناخت جهان است.
ویژگی شاخص هنر پست مدرن تاکید بر کلیشه،تقلید هزل امیز از سبک های مختلف و اختلاط وامتزاج رنگهای مختلف کولاژ(collage)است.
هنر در دنیایی پست مدرن نه تعلق به چارچوب ارجاعی و معیار داوری خاصی است ونه به پروژه یا اتوپیایی خاصی تعلق دارد . ایهاب حسن نظریه پرداز پست مدرن با ترسیم و ارائه جدولی از تمایزات بین دو جنبش مدرنسیم و پست مدرنسیم به طراحی و نقشه پردازی درباره معدوده ها و مرزهای اندیشه پست مدرن اقدام کرده است.
طراحان پست مدرن براین عقیده هستند که به راحتی می توان تاریخ را دور زد و تاریخ معماری را به شیوه هایی اصیل ،تازه و بدیع مجددابهم پیوند بزنند.انان عموما جنبش های خود را در راستای حرکت های جدایی طلب و فرقه گرایانه سوق دادند.واز جنبش های وسیع و گسترده حقوق مدنی و پیوند های انسانی ،کمی توانسته اند موجب رشد،ارتقا و استعلای محدوده ها وعرصه فعالیت های گروهی گردند ،دوری می جستند .
پست مدرنها فرانسوی این نوع نگرش به جهان را مثابه کشفی چشمگیر و کلیدی برای ازادی و سعادت در دنیایی جدید پلورالیستی و چند خدایی ارائه می کنند.
همانگونه که قبلا متذکر شدیم اندیشه پست مدرنیسم سمت و سوی و جهتگیری واحدی ندارد. بلکه در جهان متعددی سیر می کند،مضامین ان چندان باهم سازگار نیستند بلکه در اکثر موارد دچار تناقضها و ابهام های اشکاری هستند.
یکی از اساسی ترین مضامین مبحث پست مدرن حول واقعیت یا فقدان واقعیت یا چندگانگی واقعیت می چرخد.هیچ انگاری مفهومی نیچه ای است که بات معنای سیال و بی ثبات از واقعیت رابطه تنگاتنگی دارد.شعار “مرگ خدای”نیچه به این معنی است که دیگر نمی توانیم به هیچ چیز یقیین داشته باشیم. اخلاق دروغ است و حقیقت افسانه.
دانشکده زیست شناسی و زیست پزشکی دانشگاه پادوا
از مهم ترین مضامین پست مدرنیته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-تردید در این باره که هرگونه حقیقت انسانی،بازنمایی عینی وساده ای از واقعیت است.
2-توجه و تاکید برنحوه کاربرد زبان از سوی جوامع برای ساختن واقعیت مورد نظر خود،اینکه جوامع چگونه از زبان برای ایجاد واقعیات استفاده می کنند.
3-ترجیج دادن یا اولویت قائل شدن برای بومی،محلی،عینی و اخص در برابر ،جهانی،انتزاعی و اعم.
4-تجدید علاقه یا توجه دوباره به روایت داستان وداستان سرایی.
5- پذیرش این نکته که توصیف های متعدد و متفاوت از واقعیت را همواره نمی توان به شیوه قطعی و نهایی،یعنی عینی و غیر انسانی ،در برابر یا علیه یکدیگر به کار رفت.
6-تمایل به پذیرش و قبول چیزها انگونه که در سطح و ظواهر قرار دارند،به جای جست وجو(به سیک فروید یا مارکس(برای یافتن معانی ژرفتر.
اکثر این مضامین باهم جور بوده و مناسب هم به نظر می رسند ولی معذلک،وضعیت پست مدرن از نوعی تنش یا اشفتگی خاصی برخوردار است،از یک سو تمایل به سمت تجزیه ،پراکندگی و افتراق و از سوی دیگر جست وجو برای یافتن چارچوب های وسیع تری برای معانی است.
معماری پست مدرن واکنشی است علیه چیزی که فردریش استوواسر هاندرتواسر نقاش معاصر اتریشی ان را«استبداد خطوط مستقیم»خوانده است.
در معماری جدید تاکید بر خطوط منحنی ،تاکید برامور غیرقابل پیش بینی ،برتزئین وتقلید هزل امیز و برزیبایی غیر کارکردی استواراست.سطوح شفاف و اینه وار وهزارتوهای پیچاپیچ،عناصر عمده ای در معماری پست مدرن به شمار می روند.
کانون فرهنگی و شهری ریچارد میر
در سمت دیگر جریان معماری لاس وگاس به چشم میخورد که در فراگیری از اغراق امیز ترین تعابیر معماری،راه افراط را در پیش میگیرد که تفصیل ان را در کتاب “اموخت از لاس و گاس” اثر رابرت ونتوری دید.در این سبک معماری به امیزه متنوعی از سبک های مختلف بر می خوریم.نمونه بارز ان ساختمان موسوم به قصر سزار ها با مجسمه ها و تندیس های قدیمی و نگهبانان پارکینگ و پیش خدمت هایی که به سبک لژیونرهای روم باستان لباس پوشیده اند،است.
در اینجا سیطره و سلطه تابلو های متعدد نئون های رنگی پر رزق و برق که چشم هر مشتری را مفتون و محسور خود می سازد بر نماهای کمتر دیدنی و نه چندان تماشایی میزهای قمار و دستگاه های خودکار فروش اغذیه و نوشیدنی ،به وضوح مشهود و ملموس است.
عطف به تاریخ ،التقاط در سبک و شیوه های بیان معماری،رجوع به اقلیم ،منطقه گرایی ،تحت تاثیر نیاز ارتباط معماری با محیط به ویژه اقلیم (ازادی حس ترکیب،عدول از مناطق عقلانی رنگ،نشانه های شخصی یا اجتماعی و بهره گیری از تمثیل های دور و نزدیک و به طور کلی دستاورد های پست مدرنیسم،تازگی و تنوع در شیوه های بیان معماری است.نظریه پردازان پست مدرنیسم الدوروسی و پائولوپورتوگزی در ایتالیا هستند.
پست مدرنیسم دوباره به رسمیت شناختن حضور،دنیا دوستی ،خلاقیت و تنوع است و البته معنویت عینیت یافته که در جهت گیری کیهانی است بر اساس علم معاصر.
جنکز پست مدرن را به مثابه دو عنوانگی،یعنی نخبه و عامه پسند و جفت شدن این متضاد ها:سازگار و شورشی و نیز نو و کهنه ،دانسته است.به قول او هنر پست مدرن متاثر از شبکه جهانی است و حساسیت همراه با ان،کنایه ای و جهانی و علنی شدن است.
پست مدرن را باید براساس پارادوکس اینده و پیشین درک کرد.هر دو سنت از حدود 1960شروع شدند و هر دو به افول مدرنیسم واکنش نشان داده اند.
دوره پست مدرن زمان انتخاب های مداوم است.دوره ای که هیچ روش تثبیت شده ای را نمی توان بی خود اگاهی و کنایه دنبال کرد،تمامی سنت ها به نوعی اعتبار دارند.پست مدرن اصولا تلفیق گزینشی با سیاق پیش از خود می باشد،هم ادامه مدرنیسم است و هم فراتر از ان رفتن .بهترین کارهای پست مدرنیسم ویژگی ابهام و کنایه را دارا می باشند و انتخاب نامحدود،کشمکش و پست مدرنیسم را دوگانگی متناقض نما یا ابهامی میدانم که نام دو رگه اش به معنی ادامه مدرنیسم و فراتر از ان رفتن می باشد و متاثر از دهکده جهانی است و حس همراه با ان کنایه شهروندی جهانی شدن را در خود دارد.پست مدرن بودن به معنی “برتر بودن”است.
چالز مور دو کتاب در مورد پست مدرن به نام های جایگاه خانه در سال 1976و کتاب بدن،خاطره و معماری در سال 1977نوشت.
پست مدرن
1-تنوع مجموعه عناصر از فرم،اکلکتیسیسم
2-جستجوی یک سنتز برای حل مسائل واقعی که تمام توقعات و مشخصه های زمان را در بر یرداشته باشند.
3-کوچکترین معیار متدولوژیک،پیروی از مسائل واقعی و انتخاب روشی که از تفکر و حوصله می شود.طرح موزه ملی لندن 1980:رابرت ونتوری به همراه همسرش این مرکز را طراحی کرده ند.
ساختمان سه نما دارد و طراحی نمای ساختمان با خصوصیت محله است:
1-یک نمای سنتی که سمت یک موزه تاریخی قرار دارد.
2-یک نمای مدرن که سمت خیابان و ساختمان های مدرن قرار دارد.
3-نمای داخل کوچه که همگون با بافت محلی است.
از نظر پست مدرن ها شرایط زیر فرم ساختمان را تعیین می کنند:
1-خصوصیت فرهنگی،اجتماعی،تاریخی و اقتصادی افراد که از ان ساختمان استفاده می کنند.
2-خصوصیات شهری،خیابانی،میدان،کوچه،مغازه
3-شرایط اقلیمی ،رطوبت،سرما،گرما،جنگل،صحرا
4-نحوه زندگی روزمره اهالی ساختمان ،نیازهای انها،پیش زمینه های ذهنی
رابرت ونتوری در سال 1972کتاب دیگری به نام یادگیری از “لاس و گاس”نوشت.
در این کتاب ،توجه معماران را به فرهنگ و خصوصیات روزمره زندگی جلب کرد.وی در این کتاب یاداور شده است که سمبلها انهایی نیستند که روشنفکران به مردم دیکته کردند بلکه،این سمبل ها را خود مردم طرح کرده و قابل فهم برای انهاست.اشکال سردرها،مغازه ها و احجام عامه پسند چیزی است که در شهر لاس و گاس جذابیت خاصی داده است.
خانه مادر رابرت ونتوری در پنسیلوانیا1962در عین سادگی،پیچیدگی و در عین تقارن،نامتقارن است و در عین وحدت،کثرت دارد.اولین ساختمان به سبک مدرن است.داخل ساختمان دارای فضاهای مختلف و گوناگون است و تضاد پلان را روی نما نشان داده،نمای ساختمان نشان دادن ذهنیت یک کودک از خانه است.
چارلز جنکز
تاریخ نگار و منقد معماری است.در سال 1977 کتابی به نام”زبان معماری پست مدرن”او در این کتاب تاریخ دقیق مرگ معماری مدرن را روز 15ژولای 1972در ساعت 32/3بعد ازظهر اعلام کرد.این تاریخ اشاره به منهدم کردن اپارتمان های مسکونی پروت ایکو در شهر سنت لوییس امریکا است.
عدم انطباق با فرهنگ سیاه پوستان فقیری که در ان زندگی می کردند و باور انها از خانه،که باعث شد انها با اپارتمان بیگانه باشند.بر طبق نظر جنکز معمار نباید به تنهایی خانه را طراحی کند ،بلکه همکار و مشاور او استفاده کنندگان ان می باشند.
به معماری پست مدرن به معماری پاپ با معماری مردمی هم می گویند،چون در این معماری از احجام و تزئینات و رنگهای عامه پسند و جالب توجه برای سطح درک عموم استفاده می شود.
کتاب برنت برلین شکست معماری مدرن،انتقادی توضیح می دهد که لوکوربوزیه اصول ساخت این شهر را بر اساس نیازهای طبقه مرفه اروپایی طراحی کرده در حالی که طی دو دهه مردم فقیر هند خانه های این شهر را بر طبق نیازهای خود عوض کردند.
در طی دهه هفتاد و هشتاد خیل عظیم معماران به این سبک رو اوردند و هویت ساختمان های خود را بر اساس بوم گرایی وفرهنگ مردم شکل داده اند.مایکل گریوز ،چالزمور،استانلی تایگرمن،رابرت استرن،فلیپ جانسون.
یکی از طرح های پست مدرن،طرح میدان های ایتالیایی ها کار چارلزمور است.این میدان برای ایتالیایی تباران در امریکا بین سالهای 79-1978ساخته شده است.منبع الهام فواره تروی در شهر روم است.میدان های قدیمی با ساختمان،مجسمه،محوطه و خصوصا اب فواره به صورت یک مجموعه به هم تنیده شده شکل گرفته است.
طرح سایت نقشه شبه جزیره ایتالیا را روی پلان این میدان نشان می دهد.چون اکثریت ایتالیایی ها از سنت لوییس از جزیره سیسیل هستند،جزیره سیسیل در وسط این میدان به صورت سمبل قرار دارد.
