خیشخان عنصری برای جذب نور و باد و نقش آن در معماری سنتی ایران :
الف) مستقیم :
- 1 بادگیر
- 2 خیشخان
- 3 بادخان
- 4 آسباد
- 5 بادخور
- 6 شباک
- 7 بازشو ها
- 8 خارخانه(سیستان و بلوچستان)
- 9 صورک
- 10 کلک
- 11 طارمه و شناسیل
- 12 ایوان – غلام گرد – تلار
- 13 بالا خانه- کندوج- کوتام
ب) غیر مستقیم
- 1 نقش ارتفاع در تهویه
- 2 کارکرد گنبد و عناصر طاقی در تهویه و وزش
- 3 کارکرد باد در مجموعه حیاط مرکزی
- 4 چینش فضائی متناسب با باد. ( منبع : خواجویی، 1397، مقاله بادگیر سیرجانی )
برای خواندن مطالب مربوط به معماری معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: معماری معاصر ایران بعد از انقلاب
« خیـشخان » را باید شکل ساده شده بادگیر دانست. خیشخان گرچه به علت مشبک بودن بدنه ها، عمل نوررسانی را انجام می دهد اما وظیفه اصلیش ایجاد تهویه است. خیشخان عنصری برای جذب نور و باد یک دیواره کوچک برآمده از بام با مقطع چهار، شش و یا هشت ضلعی است که در بالا به شکل کروی بسته می شود و معمولا همه وجوه آن مشبّک است. گرچه در خیـشخان وزش و مکش به خوبی بادگیر انجام نمی شود، اما در تنظیم شرایط محیطی فضای زیرین به لحاظ نور و تهویه موثر است.(آمودهای ایرانی – زهره بزرگمهری-1396- 23 )
خیشخان خانه آقا زاده ابرکوه
تنوع اقلیمی ایران سبب استفاده از ساختمایه های مختلف و روش های متنوع در ساخت بناها شده است. تاثیر این تنوع اقلیمی به وضوح در سازه بناهای کشور قابل مشاهده است. خیشخان و کلاه فرنگی دو نمونه ازعناصر سازه ای هستند که موجب تفرق بناهای حاشیه کویر از سایر بناهای موجود در اقلیم های متفاوت می شود. آشنایی با این سیستم های سازه ای و روند تکامل آنها امکان شناخت هرچه بهتر فنون مورد استفاده رافراهم ساخته و آغاز مسیری است تا بتوان به بررسی روابط موجود بین عناصر ساختمانی با عوامل تاثیر گذار بر سازه همچون ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی پرداخت. برای خواندن مطالب مربوط به معماري معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: معماری معاصر ایران بانی مسعود ، کتاب معماری معاصر
کارکرد خیشخان در مقطع :
