فرشید موسوی

فرشید موسوی در سال ۱۹۶۵ در شهر شیراز متولد شد و در سن ۱۸ سالگی به عنوان دانشجوی معماری در دانشگاه داندی بریتانیا پذیرفته شد. بعد از اتمام تحصیل و یک سال کار در کارگاه ساختمان رنزو پیانو در جنوا، مشغول به تحصیل در مدرسه معماری بارتلت در کالج لندن شد. او در سن ۲۴ سالگی و در هنگام تحصیل برای کسب مدرک کارشناسی‌ارشد معماری در دانشگاه هاروارد، آلخاندرو زائرا پولو، شوهر و همکار آینده خویش را ملاقات کرد.

دو جوان هدف مشترکی داشتند و برای رسیدن به آن سخت تلاش می‌کردند و آن چیزی نبود جز بیرون کشیدن مباحث و طرح‌های آوانگارد از برج‌های عاج مدارس معماری. موسوی در سال ۱۹۹۱ از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد و همکاری با زائرا پولو در دفتر کولهاس رتردام را آغاز کرد. بعد از دو سال همکاری، آن‌ها با یکدیگر ازدواج کرده و (FOA) «دفتر معماری خارجی» در لندن را راه‌اندازی کردند.

آن‌ها در هنگام تاسیس این شرکت، برای تدریس در انجمن معماری در آن شهر به سر می‌بردند. این زوج معمار بعدها در دانشگاه‌های پرینستون، یو.سی.ال.ای و کلمبیا در امریکا نیز به تدریس معماری پرداختند. اما سال ۱۹۹۵ نقطه عطفی برای شرکت نوپای آن‌ها بود. FOA در مسابقه بین‌المللی طراحی فرودگاه بین‌المللی یوکوهامای ژاپن شرکت کرد و برنده نهایی آن شد.

اولین پروژه‌ای که توسط آنها در سال ۱۹۹۸ به اتمام رسید ساخت رستوران بلگو در بیشه لدبروک شهر لندن بود. هفت سال بعد از برنده شدن طرح فرودگاه یوکوهاما توسط فرشید موسوی و شوهرش، ساخت این بنای مهم به پایان رسید و شرکت آن‌ها برای معرفی معماری انگلستان در بی‌ینال معماری ونیز توسط کنسولگری بریتانیا انتخاب شد که مصادف بود با انتخاب خانم موسوی به عنوان پرفسور آکادمی هنرهای زیبای وین. پايانه بين المللي بندر يوكوهاما

وی همچنین مسوولیت نظارت بر پروژه طراحی «کتروتانگ» را نیز در بهار 2005 به عهده داشت.خانم موسوی به مدت 8 سال در اتحادیه معماری لندن مشغول به تدریس بود و در این مدت ریاست موسسه معماری فرهنگستان هنرهای زیبا در وین را نیز بر عهده داشت.علاوه بر سرپرستی این فرهنگستان فرشید موسوی بین سال های 2002 تا 2005 در این موسسه به تدریس نیز مشغول بود.

سال ۲۰۰۳ سال چندان موفقی برای آن‌ها نبود چون طرح آن‌ها برای مسابقه بزرگ معماران جهان در نیویورک موفقیتی کسب نکرد ولی سال بعد را می‌توان یکی از موفق‌ترین دوره‌های کاری FOA نامید.

-افتتاح پارک آودیتوریوم در میدان فرهنگ‌های بین‌المللی در بارسلونا
-نمایشگاهی از کارها و طرح‌های شرکت در انستیتوی هنرهای مدرن در لندن
-برگزیده شدن به عنوان یکی از معماران مناقصه المپیک ۲۰۱۲ لندن
-برنده شدن طراحی ساختمان جدید موسیقی و تئاتر BBC در وایت سیتی لندن از موفقیت‌های بی‌شمار آن‌ها در سال ۲۰۰۴ بود.

طرح‌هایی که آن‌ها ارائه می‌دهند این حس را به انسان القا می‌کند که گویی یک جراح پلاستیک پوسته زمین را در اختیار گرفته و به آن شکل می‌دهد. ساختمان‌ها به مناظر و مناظر به ساختمان‌ها تبدیل می‌شوند و انسان و طبیعت یکدیگر را در آغوش می گیرند شاید همین نگرش به معماری باشد که FOA را به یکی از خلاق‌ترین و مهم‌ترین شرکت‌ها در زمینه طراحی ‌شهری و معماری مناظر در جهان بدل ساخته و جوایز بسیاری را برای آن‌ها به ارمغان آورده است؛ جوایزی همچون :

چهار جایزه اروپایی IRBA در سال های 2008 ،2006 ، 2005 ، 2004
جایزه معماری اسپانیا ،ELLE
جایزه تجاری اروپا برای در نظر گرفتن مسائل محیطی درمجتمع استانبول
جایزه معمار سال اسپانیا
جایزه توپوگرافی در بی ینال ونیز
جایزه معماری اریک میرالس ،
جایزه بین المللی معماری داخلی FX
مقام دوم مسابقات بین‌المللی بازسازی ساختمان‌های کنار آب در تنه‌ریف اسپانیا و ده‌ها مورد دیگر.

شایان ذکر است که خانم موسوی در رقابت برگزارشده برای طراحی سینما آزادی در سال ۱۹۹۷ نیز با طرحی بسیار جالب و تاحدی شبیه به ساختمان جعبه موسیقی، شرکت کرد که البته برنده آن مسابقه شناخته نشد. BBC

فرشید موسوی استاد بخش معماری دانشگاه هاروارد است. او این رشته را در دانشگاه های GCD ، کالج لندن، داندی و مدرسه معماری بارتلت تدریس می کند. پیش از تاسیس دفتر معماری خارجی همراه با آلخاندرو زارا یولو در سال ۱۹۹۲ در لندن، موسوی مسوولیت طراحی ساختمان رنزوپیانو در جنوا و اداره دفتر معماری کلان شهر روتردام را نیز بر عهده داشت. با توجه به اینکه موسوی استادی متعهد و بسیار برجسته است در دانشگاه های UCLA ، کلمبیا، پرینستون و چند مدرسه معماری دیگر در اروپا به عنوان ناظر فعالیت می کند. خانم موسوی به مدت ۸ سال در اتحادیه معماری لندن مشغول به تدریس بود و در این مدت ریاست موسسه معماری فرهنگستان هنرهای زیبا در وین را نیز بر عهده داشت. علاوه بر سرپرستی این فرهنگستان فرشید موسوی بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ در این موسسه به تدریس نیز مشغول بود.

شرکتی که فرشید موسوی در لندن تاسیس کرده و به نام دفتر معماری خارجی (FOA) مشغول به فعالیت است به عنوان یکی از برجسته ترین و خلاق ترین شرکت های معماری در طراحی های شهری و چشم اندازها در سراسر جهان به حساب می آید. این شرکت تا به حال پروژه های بین المللی زیادی در نقاط مختلف جهان اجرا کرده است که اکثر آنها نامزد کسب جایزه های بین المللی در طراحی بوده اند. از این طراح ها می توان به گذرگاه دریایی یوکوهاما در ژاپن، پارک بزرگ بارسلونا همراه با تالارهای کنفرانس محوطه سرباز، هتل بلومون در گروننیگن هلند، ساختمان پلیس بزرگ بارسلونا همراه با تالارهای کنفراس محوطه سرباز، هتل بلومون در گروننیگن هلند، ساختمان پلیس در لاویلا یویاسا اسپانیا و غرفه نمایشگاه صادرات بین المللی اسپانیا اشاره کرد. از طرح های در دست احداث FOA هم می توان از ساختمان تئاتر ترودیا (در اسپانیا) مرکز فن آوری لوگو ونو و مرکز اسکان اجتماعی مادرید نام برد. FOA در کشورهای دیگر هم طرح هایی در دست ساخت دارد. ساختمان اصلی ناشران در پاجو کره جنوبی، مرکز جدید موسیقی BBC در لندن، دانشگاه هنر و طراحی در انگلستان و دفاتر کار مختلف با مقیاس بزرگ در هلند از طرح های هستند که توسط FOA در حال اجرا و ساخت می باشند.

فرشید موسوی علاوه بر اینکه عضو ثابت کمیته طراحی بین المللی Idc در لندن است یکی از اعضای گروه مشاورین معماری و طراحی پارلمان انگلستان نیز به شمار می آید. در نوامبر ۲۰۰۵، هم موسوی به عنوان مسوول کمیته برگزارکننده اعطای جوایز معماری «آقاخان» برگزیده شد.

آثار معمار فرشید موسوی

۱.پايانه بين المللي بندر يوكوهاما

ژاپن 2002-1995 برنده جايزه بزرگ اثر: فرشيد موسوي و الخاندرو زائرا-پولو

هدف از ساخت اين پايانه دريائي ايجاد رابطه اي بين باغ موجود در ساحل و اسكله از يك طرف و شهروندان يوكوهاما و جهان گردان خارجي از طرف ديگر مي باشد.اين سازمان دهي به عنوان واسطه اي بين دو ماشين بزرگ اجتماعي كه تشكيلات جديد را مي سازد و شامل فضاهاي عمومي يوكوهاما و مديريت مسافرتهاي دريايي است، عمل مي كند.

استفاده كنندگان از اين ترمينال را ساكنين بندر يوكوهاما، جهان گردان خارجي، مسافران تجاري، تماشاگران و شركت كنندگان نمايشگاهها تشكيل مي دهند.يكي از اهداف طراحي بدست آوردن واسطه اي از يك طبيعت متفاوت است. طرح داراي سازه اي متمايز بوده كه منجر به ايجاد يك محيط يكپارچه مي گردد.

اين بنا، تأثير گذار،هيجان انگيز و جذاب بوده و عابرين را به داخل خود دعوت مي نمايد، طرح از نوآوري بسيار بالايي برخوردار است. ساختمان در عين پيچيدگي از سادگي و صميميت سرشار است، پهناور و در عين حال مقياس انساني دارد. كف ها و سقف ها بهم آميخته، محيط طبيعي براي گشت و گذار بوجود آورده و در نتيجه، ساختمان در امتداد شهر ديده مي شود و سطوح بر روي هم مي پيچند، تشكيل چين و شكن هايي را مي دهند كه نه تنها مقاومت سازه را بالا مي برد بلكه مسيرهاي متنوعي را بوجود مي آورد. به خاطر زلزله خيز بودن منطقه جدائي بين ساختمان و سازه آن وجود نداشته و از عناصري مانند ستونها و ديوارها كمتر استفاده شده است. بين دو سازه بتني و فلزي، با مطالعات تفصيلي كه به عمل آمد سرانجام از سازه فلزي استفاده گرديد و اتصالات نيز اكثراً از جوش مي باشد. در طراحي اين پروژه تمام تلاشها بر ابداعات هنري متمركز گرديده بود. از نظر ديد و منظر، انسان حجم مانعي را در مقابل خود نمي بيند. با احجام نرم كه انتخاب گرديده است، سمت دريا و منظر بندر يوكوهاما، به خوبي ديده مي شود.

نظر هيئت داوران در مورد برنده اول: پروژه اي كه از ميان شركت كنندگان انتخاب گرديده است از خلاقيت بسيار بالايي برخوردار بوده و نه تنها فضاها با استادي طراحي گرديده اند، بلكه توجه بسياري به نحوه ساخت بنا نيز گرديده است. طراحي كل بنا از يك نوع تركيب و روش شكل گرفته و از نظر عملكرد،مناسب تغييرات محلي و بين المللي بوده و انعطاف پذير مي باشد. در عين حال به دو موضوع توجه شده است: داشتن دسترسيها و گردش مناسب در مجموعه و همچنين پرهيز از راهها و گذر گاههاي بن بست و در نهايت تعبيه باغ بر روي بام ها كه مي تواند مورد استفاده شهروندان مختلف قرار گيرد. ابتدا از اينكه سطوح طبقات شيب دار بودند و از داخل تمام فضاها بهم مربوط مي شدند، در انتخاب پروژه ترديد داشتيم. ليكن بعداً دريافتيم كه 75 درصد سطوح صاف و بقيه هم كه شيب دار هستند براي افراد سالمند و معلولين بسيار مناسب مي باشند. همچنين يك روش بديع ساختماني پيشنهاد گرديده بود كه از صفحات فولادي سوراخ دار مفصلي تشكيل مي شد. طرح داراي نوآوري بسيار بوده و از شكل طبيعي و حتي آبستره نيز استفاده گرديده است. قايق هاي مسافرين مي توانند در طول اسكله توقف كنند كه اين امر راحتي و كشش بسياري را دارا مي باشد.

از بين ده نفر برنده ديپلم افتخار اسامي معماران معروفي همچون دومينيك پرو از فرانسه و برنده اول مسابقه بين المللي ” كتابخانه ملي فرانسه” و همچنين رافائل وينولي معمار آرژانتيني الاصل مقيم آمريكا كه برنده اول مسابقه بين المللي “مركز همايشهاي توكيو” مي باشد،به چشم مي خورد. شايان ذكر است كه دانيل ليبسكيند معمار معروف لهستاني و برنده مسابقه بين المللي گسترش موزه ويكتوريا و آلبرت در لندن نيز، در پايان مسابقه پايانه يوكوهاما هيچ امتيازي كسب نكرد. هنگامي كه از آقاي پل آندرو معمار معروف فرانسوي سوال كردم به نظر شما از آثار مهم معماري كه امروز شناخته شده است كدام اثر را جالب تر مي دانيد؟ پاسخ دادند: پروژه ترمينال بندر يوكوهاماي ژاپن اثر خانم موسوي، هموطن شما.