آرامگاه شیخ احمد جام

مکان بنا: تربت جام

 سبک / دوره ساخت: آذری –  قدمت این بنا مربوط به سده ۹ تا ۱۲ ه‍.ق

کاربری: خانقاه و آرامگاه

 ارتفاع ساختمان: ایوان 30 متر

تعداد طبقات: دو طبقه

 این زیارتگاه در میان جاده مشهد به هرات ساخته شده و دربرگیرنده ده ساختمان است. که در پیرامون سه میانسرا ساخته شده‌اند. در بخش کانونی و در دل آرسن، گنبد خانه‌ای است که در سال ۶۳۲ ق ساخته شده‌است. زمانی [در آنسوی میانسرا] مدرسه و خانقاهی بوده که اکنون نیست. در جلوی گنبدخانه، ایوانی بلند است که به میانسرا باز می‌شود.

یکی از ویژگی‌های ساختمان‌های خراسانی، بلندای ایوان‌ها و به ویژه سر در آن است. به فاصله میانِ تیزهِ چفدِ ایوان تا بالای سر درِ آن، ” چکاد ” می‌گویند. این فاصله در ساختمان‌های خراسانی به ویژه در سمرقند و بخارا آن چنان بلند است که تناسب درگاه از میان رفته است. از جمله در ایوان بلند جلوی گنبدخانه که در چند مرحله ساخته شده‌است چون نمای آن دو رنگ است. بلندای آن سی متر است و گمان می‌رود که در سال 728 ق ساخته شده باشد. سر در ایوان بسیار زیباست.

مسجد عتیق، تالاری است در شرق گنبدخانه [ که در گذشته شبستان ستوندارداشته‌است ]. در میان این مسجد گنبدی است که با تویزه‌های متقاطع ساخته شده‌است. گنبد سفید یا ” مسجد سردر” یا “رواق ” در شرق ایوان بلند ساخته شده و به آن راه دارد. گنبد آن کاربندی شده و روی چهار تویزه ساخته شده‌است. اسپرهای گریو (ساقه) گنبد دارای پنجره است.