ارگ گوگد

کاربری: ارگ

مکان: اصفهان

ارگ گوگد، یکی از بناهای قدیمی و دیدنی شهرستان گلپایگان در استان اصفهان می‌باشد. این ارگ در پنج کیلومتری جاده گلپایگان به تهران و در شهری به نام گوگد (از شهرهای شهرستان گلپایگان) واقع شده‌است.

ارگ ناریخی گوگد دومین بنای خشت و گلی ایران می باشد که تاریخ و زمان ساخت آن به حدود چهار قرن پیش نسبت داده می شود.تنها سند مکتوبی که این بنا موجود است متعلق به حدود یکصد و چهل سال پیش می باشد و نشان می دهد نصف بنای ارگ توسط شخصی بنام علیخان به عنوان مهریه به همسرش واگذار شده است و از آن پس به عنوان ارگ علیخانی نامیده شده است.

ساختار بنا

ارگ گوگد و شهر گلپایگان در مسیر جاده ی ابریشم که جاده ی اصلی تجاری دوران قدیم بوده قرار داشتند.در شهر گلپایگان مناری به ارتفاع ۱۸ متر وجود دارد که در دوران گذشته شعله های فروزان آن در شب ها راهنمای کاروانیان بوده که به همین مناسبت به فانوس صحرا شهرت دارد.ارگ گوگد در زمان صلح به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته و با توجه به وضعیت و موقعیت خاص خود نسبت به کاروانسراهای مجاور محل استراحت کاروان تجار سرشناس و یا حاکمان و والی های سایر ایالات ایران بوده است و حتی به استناد اظهارات افراد مسن شهر گوگد ،آقا محمد خان قاجار در لشکرکشی های خود چند روزی در این محل استراحت نموده است.

ارگ تاریخی گوگد در زمان جنگ و یا حمله ی اشرار به عنوان دژ نظامی مورد استفاده قرار می گیرد و حوض آبی در این شاه نشین وجود دارد که در هر زمان درب توسط مهاجمین آتش زده می شد محافظین با تخلیه آب حوض آتش را خاموش می کرده اند.همچنین سوراخ هایی روی دیوار های مرتفع وجود دارد که از آن به عنوان سیستم ایمنی هشداردهنده استفاده می شد،به این صورت که کبوترهایی را در این سوراخ ها اسکان می دادند که شب ها با بی قراری و سر و صدای این کبوتران متوجه ی ورود مهاجمین توسط قلاب و یا نردبان می شدند و از طرفی چاهی در قسمت جنوب شرقی ارگ وجود دارد که نشان می دهد برای روزهای مقاومت فکر آب آشامیدنی نیز شده بود.

در ساختمان ارگ وجود زیر بنای اطراف و فضای باز در وسط و همچنین وجود طبقات پایین و بالا نشان از معماری کاروانسرایی دارد که بیانگر رعایت نظم طبقاتی در اجتماع آن روز می باشد،به این صورت که استر و استر بانان در طبقه ی پایین و در مجاورت هم بازرگانان و افراد شاخص در طبقات بالا مسکن می گزیده اند.

این فضاها پس از بازسازی هم اینک به عنوان مهمانسرا با امکانات مدرن شامل سوئیت های زیبا با سرویس های بهداشتی ،رستوران،چایخانه سنتی،فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی ،سالن های مختلف و مجمعه ای از مکان های تاریخی و تفریحی مورد استفاده قرار گرفته و همه روز پذیرای سیل گردشگران ایرانی و خارجی است.