توسعه اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان

کارفرما: وزارت مسکن و شهرسازی

مشاور طراحی: مهندسین مشاور نقش جهان پاری-سید هادی میرمیران

مکان: اصفهان

مجری: شرکت ساختمانی طرح و توسعه

زمان : ۱۳۶۷-۱۳۷۴

کاربری بنا: اداری

زیر بنا مجموعه:۴۶۲۲ 

تعداد طبقات: چهار طبقه(یک طبقه زیرزمین)

سازه: اسکلت بتنی

توصیف کالبدی بنا

حجمی مکعب مستطیل،در چهار طبقه،به گونه ای که طبقه اخر با عقب نشینی،نسبت به دیگر طبقات شاخص شده است،کالبد این ساختمان را تشکیل می دهد.بدنه های اجری و ترکیب عناصر عمودی و اقفی به همراه قاب ها،بازشوها وتضادهای شدید نور و سایه،جلوه های متنوعی از بنا ایجاد کرده اند.

بخشی از نمای شمالی توسعه اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان

بررسی برنامه فضایی عناصر بنا

طراحی مجموعه ای اداری،با امکان بهره گیری از نور و تهویه طبیعی و همچنین دسترسی های روان و بدون تداخل برای استفاده کنندگان،در کنار ساختمانی با کاربری مشابه در بخش شمالی سایت،از نیازهای اصلی طرح بوده است.عناصر فضایی حول محورهای عمود بر هم به صورت متقارن سامان دهی و عملکردها در چهار طبقه توزیع شده اند.ساختمان قدیمی و ساختمان جدید توسط یک پل با یکدیگر مرتبط شده اند.

در طراحی بنا،دسته بندی عملکردی فضاها،به صورت استقرار فضاهای پر تردد در طبقه همکف،اول،استقرار کتابخانه وس سالن اجتماعات،در اخرین طبقه،که به دلیل حضور مراجعین کمتر،از ارامش وسکوت بیشتری برخوردار هستند،مشاهده می شود.

پل ارتباطی بین ساختمان قدیمی و ساختمان جدید

بررسی کیفی فضاها

طبقات همکف و اول

طرح کلی پلان این دو طبقه،از یک فضای مرکزی با پلان مربع شکل به طول ضلع29متر،که راهرو و پله های ارتباطی بین طبقات در امتداد محورهای اصلی ان قرار دارند،تشکیل شده است.دسترسی به فضاها،از طریق راهروهای واقع بر محور شرقی-غربی مربع مرکزی،که ورودی اصلی بنا نیز در امتداد ان استقرار یافته،فراهم شده است.ورودی های مجموعه،با دو پیش فضای مستطیل شکل در بخش میانی نماهای شرقی و جنوبی تعریف شده است.

راهروهای ارتباطی به عرض1.5 متر در امتداد محورهای میانی فضاهای تقسیم تعریف شده اند،ودسترسی به اتاق هایی با پلان مستطیل شکل،که به استقرار اتلیه ها و معاونت های اداری و معاونت های اداری اختصاص یافته اند،رافراهم می کنند.بدنه راهروهای ارتباطی بخش غربی و شرقی پلان را،دفاتر کار و سرویس های بهداشتی ،تشکیل می دهند.اتلیه های کار،فضاهای با پلان های مستطیل شکل به ابعاد7در15متر،با امکان بهره گیری از نور طبیعی،تهویه و دید به فضای خارج طراحی شده،وپیرامون فضای ارتباطی مرکزی جای گرفته اند.

بازشوها نسبت به بدنه بنا،معادل 1.5 متر عقب نشسته اند وبا تیغه های باریک،به فاصله محور به محور 5 متر از یکدیگر،مجزا می شوند و با سایه اندازی،از تابش مستقیم افتاب به فضاها،جلوگیری می کنند.پلان طبقه اول،با تعبیه ایوان هایی به عمق4.5 متر در گوشه نمای غربی،از پلان طبقه همکف،متمایز می شود.

طبقه دوم

پلان طبقه دوم،از فضایی با پلان مربع شکل به طول ضلع13 متر،و فضاهایی که بر بدنه های مربع مرکزی طراحی شده اند،تشکیل شده است.پلان این طبقه،با عقب نشینی دیوارهای پیرامونی از بدنه های طبقات زیرین خود،متمایز شده است.سالن اجتماعات،فضایی است باپلان مستطیل شکل به ابعاد13در11متر که در ضلع جنوبی مربع مرکزی استقرار یافته است.روشنایی سالن اجتماعات،از بازشوهایی که بر بدنه غربی ان طراحی شده،تامین می شود.چای خانه و سرویس های بهداشتی،بدنه شمالی فضاهای مرکزی را،تشکیل داده اند.دسترسی به این طبقه از دو پلکان تعبیه شده،دسترسی به اتلیه کوچکی که در بدنه شرقی ساختمان قرار دارد را،فراهم کرده است.کتابخانه،دربدنهغربی فضای مرکزی،جای گرفته و از دوفضا با پلان مستطیل شکل،به ابعاد نامساوی که در امتداد یکدیگر قرار دارند،تشکیل شده است.بازشوهایی که بر بدنه شمالی،جنوبی و غربی جای گرفته اند،و روشنایی طبیعی کتابخانه تامین کرده اند.

طراحی فضای ارتباطی در مرکز ساختمان که از سقف نور می گیرد،و در اتداد محورهای ارتباطی بنا قرار دارد،ضمن تامین ارتباط بصری و فضایی میان طبقات،فضای ارتباطی مرکزی را به عامل وحدت دهنده عناصر فضایی تبدیل کرده است.

سبک و روحیه حاکم بر بنا

رعایت سلسه مراتب در دسترسی به فضاها،از جمله پیش فضاها و فضاهای تقسیم،که در طراحی طبقات مشاهده می شود،طراحی متقارن در پلان ها ونماها،طراحی قاب ها و اجرای ازاره ساختمان با بتن نمایان،کاربرد مصالح متفاوت و بیان غیر عملکردی نماها،روحیه ای هماهنگ با ارزش های معماری گذشته به ساختمان بخشیده و بیانگر تاثیر نهضت های پست مدرنیزم در معماری و گرایش هایی که به زمینه و بستر طرح توجه دارند،می باشند.

نوع و نحوه به کارگیری مصالح غالب در بنا

ساختمان اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان از کیفیت اجرایی مطلوبی برخوردار است.

ترکیب اجر با بتن نمایان،اجرای کف سازی ها با نقوش منظم هندسی از سنگ های گرانیت،اجرای پله های ارتباطی بین طبقات،اجرای فضای مستقیم مرکزی و رمپ از مهمترین جزییات اجرایی بنا می باشند.

پل ارتباطی بین ساختمان جدید و قدیم

تحلیل و ارزیابی نماهای بنا   

با توجه به ارتفاع کم ساختمان،ایجاد فضاهای خالی ناشی از عقب نشستن بدنه های طبقه اخر،هماهنگی کالبدی ساختمان با محیط را تامین کرده است.نماهای این بنا با رعایت اصول مشابهی طراحی شده که در نهایت ارائه تصویری واحد و منسجم از یک ساختمان اداری را موجب شده اند.

نماها،به صورت متقارن نسبت به بخش میانی طراحی شده اند و بخش میانی با داشتن ارتفاعی معادل سه طبقه،و تاکید بر تناسبات عمودی از دیگر بخش های نما،که ارتفاعی معادل دو طبقه دارند و تناسبات اقفی بر انها حاکم است،متمایز شده است.

در نماهای طبقه همکف و اول ،در طرفین بخش میانی،بازشوهایی،به فاصله محور به محور5/2متر،در قاب هایی به نسبت ارتفاع به عرض 2/3جای گرفته اند.با تعبیه ازاره به ارتفاع5/1بر تناسبات اقفی تاکید شده  با تناسبات عمودی بازشوها،تناسبات نما به تعادل رسیده است.ترکیب تناسبات اقفی و عمودی و همچنین کاربرد مصالح و مواد مختلف،به نماهای ساختمان روحیه ای متنوع بخشیده است.

عقب نشستن پنجره ها،پس و پیش شدن احجام و شاخص شدن تیغه های افقی و عمودی بر بدنه ها،بازی نور و سایه ها را بر بدنه ها،تشدید کرده است.

نمای غربی اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان

منبع: کتاب معماری معاصر ایران (سید هادی میرمیران-ایرج اعتصام)