دفتر کار نمایندگان مجلس شوری اسلامی تهران

کار فرما: وزارت مسکن و شهرسازی

مشاور طراحی بنا: مهندسین مشاور نقش جهان پارس-سید هادی میرمیران

مجری: شرکت ساختمانی طرح و توسعه

زمان: ۱۳۶۷-۱۳۷۴

کاربری: اداری

زیربنا: ۴۶۲۲

تعداد طبقات: چهار طبقه( سه طبقه روی زمین و یک طبقه زیرزمین)

سازه: اسکلت بتنی

توصیف کالبدی مجموعه

ساختمان مکعب مستطیلی است در ده طبقه و نسبت به محوری که از ورودی اصلی می گذرد،به صورت متقارن طراحی شده است.

کشیدگی ساختمان،در امتداد محور شرق-غرب بوده نور طبیعی شمال-جنوب را برای فضاهای داخلی ساختمان فراهم می کند.شبکه خطوط عمود برهم،بر روی بدنه احجام خالص ساختمان و فرم بازشوها،بدنه یکنواختی را ایجاد کرده که استقرار دو حجم با سطوحی دارای قوس،بر بام بنا،تنوع مطلوبی را ایجاد کرده است.

بررسی برنامه فضایی عناصر مجموعه

طراحی مجموعه ای اداری،برای دفاتر کارنمایندگان مجلس شوری اسلامی،با امکان بهره گیری از نور و تهویه طبیعی،همچنین دسترسی های روان و بدون تداخل برای استفاده کنندگان و عدم تداخل عملکردها،از نیاز های اصلی طرح بود است.

عناصر فضایی در ساختاری متقارن حول دو محور عمود بر هم،به صورت خطی سامان دهی شده اند.در پلان تیپ طبقات،راهرویی با امتداد  شرقی-غربیکه دسترسی های عمودی در وسط و انتهای ان طراحی شده،محور اصلی طرح را،تشکیل می دهد.محور دیگر از ورودی اصلی اغازشده و به سالن محل تشکیل جلسات نمایندگان منتهی می شود.

زیرزمین به تاسیسات،سالن مراسم مذهبی،فروشگاه،بخش های پزشکی،خدماتی و پشتیبانی،اختصاص یافته استودر طبقه همکف سالن های انتظار مراجعه کنندگان و ملاقات با نمایندگان در کنار فضاهای اداری دیگر ،طراحی شده است.طبقات اول به بعد،به دفاتر کار نمایندگان تعلق دارند.

بررسی کیفی فضاها

طبقه همکف

پلان،از مستطیلی با امتداد طولی شرقی-غربی به ابعاد102در60/25متر،تشکیل شده است.محور شمالی-جنوبی،محور ارتباطی اصلی است که محور تقارن بنامحسوب می شود.الگوی طراحی به صورت خطی،نقش مهمی را در سامان دهی فضاهای مجموعه به عهده داشته است.این طبقه دارای دو سرسرای ورودی و مرکزی است که به خوبی،دیگر فضاها در اطراف ان سامان دهی شده اند.از سرسرای ورودی،کنترل بر رفت و امدها،صورت می گیرد.سرسرای مرکزی با استقرار در بخش میانی،دسترسی به کلیه فضاها،از جمله سالن های ملاقات،اجتماعات،رستوران و سالن جلسات رابرقرار می سازد.این سرسرا،سالنی با پلان مستطیل شکل به ابعاد35در50/8متر است و در ان ستون هایی با پلان لوزی شکل،به فاصله محور به محور پنج متر،خودنمایی می کنند.

سالن های ملاقات اجتماعی،عبارتند از دو سالن با پلان مربع شکل که در مجاورت پلکان ارتباطی طبقه همکف به اول در بخش شمالی سرسرای میانی،قرار گرفته اند.چهارستون به فواصل 10/2متر از دیواره های شرقی و غربی،در بخش میانی سالن ها تعبیه شده اندکه بخش مرکزی را در هر سالن،تعریف می کنند.علاوه بر ان،با تیرهای متقاطع در سقف و نحوه نورپردازی،بر مرکزیت بخش میانی تاکید شده است.سالن اجتماعات،اتاق های هواساز،بخشی از اتاق اداری و انبار در غرب سرسرای میانی و سالن جلسات و تعدادی از اتاق های اداری در بخش شرقی این سرسرا قرار گرفته اند .

دسترسی به این فضاها،از چهار پیش فضای مستطیل شکل به ابعاد3.40در4.20 متر که بر رئوس مستطیل میانی تعبیه شده اند،میسر می شود.سرسرای ورودی،متشکل از فضایی با پلان مربع شکل به ابعاد10 متراست که در طرفین ان،دو سالن انتظار به صورت متقارن،قرار گرفته اند.روشنایی فضا،از بازشوهای واقع بر بدنه های شمالی و جنوبی که در قاب های مستطیل شکل،جای گرفته اند،تامین شده است.

طبقه اول

 پلان طبقه اول،با پیش امدگی در سمت شرق و غرب ،به ابعاد2.5 در 5متر که پلکان فرار در ان طراحی شده است،از پلان طبقه همکف متمایز شده است.الگوی طراحی پلان این طبقه،مطابق پلان تیپ طبقات،راهرو وسط و اتاق ها در طرفین است.تنها تفاوت ان،تاکید بر بخش میانی فضا و طراحی حول محور شمالی-جنوبی است که در نهایت پلان ساختمان را با پلانی دو محوره،تبدیل کرده است.

با بازشوهایی که بر بدنه ها تعبیه شده است،روشنایی طبیعی فضاهای این طبقه تامین می شود.ارتباط طبقه همکف با اول از پلکانی سه طبقه ای برقرار می شود که بازوی مرکزی ان به عرض 4.60مترو دو بازوی جانبی ان به عر2.10متر می باشند.

طبقات تیپ

طبقات تیپ طبقات اول تا هشتم به استثنای تغییرات جزئی، با الگوی فضایی مشابهی، طراحی شده اند. پلان تیپ طبقات، مستطیلی به ابعاد 91.40در18.50متر است. راهرویی به عرض  2.5 متر که در طرفین آن  اتاق های اداره قرار گرفته اند، پلان را به دو بخش مساوی تقسیم کرده است. در هر طبقه در دو انتهای راهرو ها، پلکانهای فرار، سرویس‌های بهداشتی و اتاق‌های محافظین جا گرفته اند. با عقب نشسنگی دیواره های داخلی پلان در بخش میانی، فضایی با پلان مستطیل شکل به20در6 متر به وجود آمده که بخش هایی چون دفاتر، پذیرش و منشی مرکزی را در اطراف خود جای داده است. آسانسور های ارتباطی با استقرار در طرفین این فضای میانی، ارتباط میان طبقات را فراهم می سازد. اتاق های کار نمایندگان،به علت بهره گیری از نور و تهویه طبیعی و همچنین رعایت ابعاد و تناسبات ، فضاهای مناسب می باشند. وجود ستون در میان اتاق های کار به فاصله2.70 متر از دیوارهای شمالی و جنوبی، استفاده از کل فضا را به دو بخش پیشین و پسین، مشکل کرده است.

راهرو های ارتباطی با روشنایی مصنوعی و فقدان چشم‌انداز به فضای بیرون ، از روحیه عملکردی برخوردار هستند. با اجرای کف ساز ها از سنگ چینی سفید و دیوارها با رنگ سفید ، در تعدیل روشنایی و افزایش کیفیت فضای راهروها، تلاش شده است. آسانسورهای ارتباطی به فاصله ۴۰ متر از یکدیگر، دسترسی مناسبی برای استفاده کنندگان از فضاهای اداری ، فراهم ساخته است.

 زیرزمین

 فضاهای خدماتی و پشتیبانی نظیر تالار مراسم مذهبی، فروشگاه تعاونی ، بخش پزشکی و درمانی، داروخانه، موتورخانه، پست ترانسفور ماتور و سرد خانه ها در این طبقه، واقع شده اند. ساختار متقارن پلان در این طبقه نیز حفظ شده و دسترسی های عمودی به همراه سرویس های بهداشتی ، هسته های خدماتی را تشکیل می دهند.

 سبک و روحیه حاکم بر مجموعه

 با توجه به اینکه بنا در یک ساختمان نیمه کاره طراحی شده است ،پیش فرض ها و محدودیت هایی از لحاظ فرم، ساختار، سازه و نحوه ساماندهی عناصر فضایی برای مشاور طراحی وجود داشته است. در تداوم این موضوع،سبک و روحیه ی بنا نیز از  هر دو جنبش معماری مدرن و نهضت های پست مدرن در معماری متاثر می باشد. ساختار منظم پلان، بیان عملکردی آن، ساماندهی متقارن، ایجاد فضاهای مشابه و ترکیب احجام خالص را می توان از تاثیرات جنبش معماری مدرن دانست.

 همچنین استفاده از تزیینات به ویژه در فضاهای داخلی و کاربرد الگوهای هندسی و برداشت هایی ازاد از عناصر و مفاهیم معماری گذشته، به ویژه در طراحی نورگیر های بام و کاربرد قوس های نیم دایره ای در نمای شمالی و جنوبی، بیانگر تاثیر نهضت پست مدرنیسم در معماری ، در طراحی این بنا می باشد.

نوع و نحوه به کارگیری مصالح غالب در مجموعه

 بدنه های بیرونی ساختمان در نما از سنگ های گرانیت می باشد.در فضاهای داخلی و کف سازی ها نیز،ترکیبی از سنگ های گرانیت و چینی مشاهده می شود که در کنار نورپردازی ها،باعث ایجاد تنوع شده است.در انتخاب برخی از جزئیات اجرایی یا هماهنگی بین رنگ و جنس مصالح، دقت لازم به کار نرفته است. به عنوان نمونه در بازشوهای طبقات اول تا هشتم، از قطعات پیش ساخته ی بتنی که فاقد جزئیات اجرایی لازم برای هدایت آب باران هستند استفاده شده، که زنگ زدگی بازشوها و ایجاد شوره ولکه های نم،بر سطوح نمای ساختمان را موجب شده است. پوشش درزهای انبساط با ورقه های فلزی در داخل ساختمان، به ویژه در بخش میانی، به علت عدم هماهنگی با دیگر جزئیات، نمونه ای از عدم توجه به مسائل اجرایی می‌باشد. این هماهنگی در اجرای سنگ تراورتن سفید مجاور سنگ گرانیت و همچنین سنگ گرانیت در کنار نمای پیش ساخته بتنی، نیز مشاهده می شود.

تحلیل و ارزیابی نما های مجموعه

 ترکیبی از خطوط راست گوشه ، در احجام اصلی و سطوح شیبدار نورگیرهای بام ساختمان اصلی نماها را تشکیل می دهند. نماهای شمالی و جنوبی دارای تناسبات افقی می‌باشند و نمای شمالی، نمای اصلی بنا است. ورودی اصلی با قابی Uشکل و رنگی روشن، شاخص شده است. بازشوهای یکنواخت و در یک امتداد، بیان یکسانی از عملکرد های متفاوت فضاهای پشت خود ارائه می کنند.

 به دلیل خلوص احجام ، بازی نور و سایه ها بر روی بدنه ها محدود می باشد. برای ایجاد بافت در نما ها و جلوگیری از یکنواختی ، تقسیمات عمودی و افقی بر روی بدنه ها، به ویژه در اضلاع شرقی و غربی، به کار رفته است. لازم به ذکر است که از عناصر معماری گذشته مانند قوس های نیم دایره و سردرهای ورودی، در طراحی حجم نورگیرها و در نقش و نگارهای موجود بر بدنه ها استفاده شده است.

منبع: کتاب معماری معاصر ایران (سید هادی میرمیران-ایرج اعتصام)