هدف از این تحقیق طراحی مدرسه ای شاد و سرزنده می باشد، با رعایت شرایط اقلیمی محل احداث بنا، رعایت ضوابط ساختمانی، استاندارد ها، آئین نامه ها و ضوابط مربوط به فضاهای آموزشی و در نهایت ارتقای سطح کیفی آموزش و مهارت های اجتماعی دانش آموزان.
پیچیدگی و چند بعدی بودن مقوله ی آموزش و پرورش و ساخت مراکز آموزشی که از ابعاد گوناگون چون: «روانشناسی کودک و نوجوان، روانشناسی محیط، جامعهشناسی، مسئلههای اعتقادی و فرهنگی، فلسفهی معماری، ابعاد کالبدی و فضایی، کیفیت های بصری و ادارکی، ابعاد زیبایی شناسی،
جنبه های محیطی و اقلیمی، مسائل فن آوری و … برخوردار است نیازمند توجهی بیش از دیگر بناهاست. اگر کلاس درس را یک میکرو سیستم فرض کنیم ، عوامل موجود در آن می تواند بر جریان تحول فردی و اجتماعی دانش آموز تاثیر گذارد، چرا که کودکان و نوجوانان، بیشترین وقت زنده و فعال خود را در آن می گذرانند.» (کلانتری، 1357)
«گامپ (1978) نتیجه گرفت که هر فرد بطور متوسط از دبستان تا کلاس12، 1400 ساعت را در مدرسه می گذراند. افرادی که به دوره پیش دبستانی یا دانشگاه می روند زمان بیشتری را صرف می کنند.در واقع جوانترها بیشتر ساعت بیداری خود را در محیط های تحصیلی سپری می نمایند.بنابراین مهم است که این محیط ها خوشایند و کارکردی باشند تا تجارب یادگیری را آسان سازند.» (تی مک اندرو، 1387)
در واقع، تاکید روانشناسی آموزشی به آموزش موثرتر و لذت بخش تر است؛ در این بین روانشناسی آموزشی عواملی مانند سروصدا، نور، حرارت، ازدحام، آرایش و مبلمان و… را مورد تاکید قرار می هدو پژوهشگران این حوزه از روانشناسی به بررسی و آزمایش رفتارهای دانش آموزان در محیط های آموزشی با تغییر عوامل مذکور می پردازد(کامل نیا، 1385، 9). بنابراین بی توجهی به معماری مدارس در حقیقت بی توجهی به کیفیت پرورش نسل های آینده کشور خواهد بود. این در حالی است که به گفته ی برخی صاحب نظران، مدارس کنونی ما برای دانش آموزان تداعی کنندهی سربازخانه و گاه زندان است تا مدرسه و خانه دومشان.
مواردی همچون: استاندارد نبودن فضای آموزشی، رعایت نکردن استاندارد رنگ آمیزی برخوردار نبودن از نور و هوای نا مناسب، مکانیابی نادرست، بحث اشراف به مدارس دخترانه و ایجاد ناراحتی برای دانش آموزان دختر، نفوذ آلودگی های مختلف از جمله آلودگی صوتی، هوا و … محاصره شدن مدارس توسط کاربری های صنعتی، ترافیکی و مزاحم، نامقاوم بودن بناهای آموزشی و ده ها مسئله دیگر از جمله مشکلاتی است که مدارس ما با آن دست به گریبانند.
اهداف پژوهش و طراحی
- تبیین نقش جامع دبستان (به عنوان مکان آموزش) ذیل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
- تبیین نقش انسان، طبیعت و معماری در طراحی دبستان
- تبیین راهکارهای بوم گرایی، امروزی بودن و آینده نگری
- طراحی مبتنی بر واقعیات اقتصادی، فرهنگی
- طراحی جهت شکوفایی و اشتیاق علمی در دانش آموزان
مطالعات انجام شده ئر فصل هی شناخت موضوع طرح، شناخت بستر شهر کرمان، بررسی نمونه ها ، چارچوب طراحی ، معرفی طرح تنطیم شده اند. که فهرست تفصیلی آن به شرح زیر است:
مقدمه: 18
۱-فصل اول: مطالعات طراحی دبستان. 22
1.1 مقدمه. 22
1.2 تعاریف و اصطلاحات.. 22
1.2.1 نظام آموزشی. 22
1.2.2 مدرسه (واحد آموزشی) 22
1.2.3 دوره تحصیلی. 22
1.3 ساختار و اهداف آموزشی دوره ابتدایی. 23
1.3.1 آموزش و پرورش چيست؟ 23
1.3.2 اهداف آموزش و پرورش.. 23
1.3.3 تعریف آموزش و پرورش دوره ابتدایی. 24
1.3.4 اهداف آموزش و پرورش ابتدایی. 25
1.3.5 اصول آموزش و پرورش ابتدایی. 25
1.3.6 اهداف آموزش و پرورش ابتدایی(براساس پایه تحصیلی) 26
1.4 طبقه بندی فضاهای آموزشی. 28
1.4.1 فضاهای آموزشی (گروه یک) 28
1.4.2 فضاهای کمک آموزشی (گروه دو) 29
1.4.3 فضاهای فرهنگی و ورزشی (گروه سه) 32
1.4.4 فضاهای اداری (گروه چهار) 36
1.4.5 فضاهای پشتیبانی و خدماتی (گروه پنج) 37
1.4.6 فضاهای ارتباطی (گروه شش) 37
1.4.7 فضاهای زیرساخت( گروه هفت) 37
1.5 سرانه ها: 39
1.5.1. 40
1.5.2 محدودیت طبقات. 41
1.5.3 سرانه زمین. 41
1.6 برنامه فیزیکی پروژه 44
1.7 بررسی مبلمان فضاهای آموزشی. 45
1.7.1 میز و نیمکت مدارس.. 45
1.7.2 میز و صندلی مدارس.. 45
1.7.3 چهارپایه مدارس: 46
1.7.4 صندلی دسته دار: 46
1.7.5 میز تحریر : 46
1.7.6 ابعاد صندلی هاي میز تحریر: 47
1.7.7 قفسه لباس مدارس.. 47
1.7.8 تجهیزات میز کامپیوتر. 48
1.7.9 قفسه کتاب مدارس.. 48
1.8 نتیجه گیری.. 48
2……………………………………………………………………………………….. فصل دوم: شناخت بستر کرمان. 53
2.1 مقدمه. 53
2.2 کرمان شناسی. 53
2.2.1 بررسی زمینه 54
2.2.2 بررسی بستر معماری. 61
2.2.3 بررسی زمین بنا 63
2.3 بررسی زمان در آینده مدارس ایران. 69
2.3.1 آینده آموزش در ایران. 69
2.3.2 آینده معماری و معضل انرژی. 70
2.4 نتایج فصل دوم 71
2- فصل سوم: بررسی نمونه های آموزشی. 73
2.5 مقدمه. 73
2.6 بررسی نمونه های داخلی. 73
2.6.1 مدرسه ایرانشهر. 73
2.6.2 مدرسه ابتدایی گروه دو موسسه خیریه فرهنگی-آموزشی نور مبین. 78
2.6.3 دبستان زنده ياد شهاب الدین و هاشم خسروانی. 81
2.7 بررسی نمونه های خارجی. 83
2.7.1 مدرسه ویلسون(Wils) 83
2.7.2 مدرسه ویتل (Whittle School) 85
2.8 نتایج فصل سوم 87
3………………………………………………………………………………………. -فصل چهارم: چارچوب طراحی. 90
3.1 تعریف و چشم انداز پروژه 90
3.2 راهبرد های طراحی. 91
3.2.1 راهبرد های کلان. 91
3.2.2 راهبرد میانه 91
3.2.3 راهبرد جزئی. 92
3.3 حوزه بندی فضا ها 93
3.4 برنامه فیزیکی طرح. 93
3.5 دیاگرام روابط فضایی. 95
4………………………………………………………………………………………….. -مسیر طراحی و تولید گزینه. 97
5……………………………………………………………. -فصل ششم: معرفی طرح (نقشه ها و تصاویر سه بعدی) 102
6…………………………………………………………………………………………………………. -منابع و مآخذ 120
منابع تحقیق(مقالات، کتب، پایان نامه و جزوات ) نیز به شرح زیر است:
- ترکمان، پری منظر، «مدرسه، مدرسه است»، رشد مشاور مدرسه، دوره یکم، شماره3، 1385
- دوستی فر، حبیب و فروتن، منوچهر،روان شناسی محیطی در فضاهای آموزشی،کنفرانس عمران,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام،تبریز، 1397
- جبل عاملی، عبدالله – تحلیل آثار، اندیشه‌ها و دیدگاه های لویی کان، نشر خاک – 1387
- فصلنامه معماری ایران، شماره 1383،17
- کامل نیا،حامد، دستور زبان طراحی محیط های یادگیری، نشر سبحان نو،1386
- سلطان زاده، حسين- تاريخ مدارس ايران از عهد باستان تا تاسيس دارالفنون- انتشارات آگاه- 1364
- شعاری‌نژاد، علی‌اکبر، فلسفه آموزش و پرورش، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۷رفیع زاده،1376
- نشریه 697 سازمان برنامه و بودجه ریاست جمهوری – ابلاغی سال 1395
- ضوابط و معیار های طراحی فضا های آموزشی – نشر سازمان نوسازی مدارس کشور – ویرایش سوم – 1386
- مقررات ملی ساختمان، مباحث سوم، چهارم، بیست و دوم، سیزدهم، چهاردهم – انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی – 1392
- راهنمایی طراحی آکوستیکی فضاهاي آموزشی نشریه شماره 343، سازمان برنامه و بودجه – 1385
- غفاری، علی – اصول و مبانی طراحی فضاهای آموزشی – جلد 1تا5 – انتشارت سازمان نوسازی مدارس – تهران – 1377
- ضوابط طراحی ساختمان های آموزشی (برنامه ریزی معماری همسان مدارس ابتدایی و راهنمایی) نشریه شماره 232 – انتشارات سازمان برنامه و بودجه – 1382
- مدرسه ایرانی، معماری ایرانی – سازمان نوسازی مدارس – تهران – 1398
- نقره کار، سلمان – جزوه مبانی نظری – 1399
- سالنامه آماری استان کرمان – مرکز آمار ایران – 1395
- خواجوئی، مصطفی – پایان نامه کارشناسی – مرکز اسناد دانشکده مهندسی معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی تهران – 1399
- سلیمانی مهدی، باغ های کرمانی – مرکز اسناد دانشکده مهندسی معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی تهران – 1397
- اطلاعات سازمان هواشناسی
- كسمايي، مرتضي – اقليم ومعماري – تهران – نشر خاک – چاپ اول – 1382
- رضائی، منیره – شایستگی های حرفه ای معلمان: گذشته، حال، آینده – فصلنامه تعليم و تربيت شماره 8 – 1398
- اشرافی بوئیه، شهرزاد و اسکندری، مرضیه – سنایوهای مدارس آینده – نخستین کنفرانس ملی آینده پژوهی، مدیریت و توسعه – 1393
- دروکی، مجتبی و اکبری فر، مصطفی – انرژی های نو ظهور و پاک تثبیت کننده فرم معماری در آینده ای نزدیک – 1393
- مرتضوی، شهناز – فضاهای آموزشی از دیدگاه روانشناسی محیط – تهران – انتشارات سازمان نوسازی مدارس – 1376
