عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری

عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری و تعیین اهداف 

جامعه و فرهنگ ما تلقی والا و ارزشمندی از هستی، انسان، طبیعت و حیات دارد و در سایه ی این نگرش زیبا، هدفدار و مسئولانه است که روش زندگی و مناسبات اجتماعی، اقتصادی و نظام ارزشی خود را سازمان می دهد و طرز تفکر، معیارهای گزینش، نحوه ی انتخاب و عملش را معین کرده، برنامه ریزی و یا طراحی می نماید. معماری ادامه ی نظام ارزشی و نظام زیستی جامعه است،هدفهای آن را دنبال می کند ؛ در پی ایجاد رابطه ای متوازن با طبیعت است ؛ برای ایجاد محیط مناسب برای زندگی، رشد، تربیت و بالندگی انسان می کوشد و در پی ساختن فضا و محیط متناسب با شأن و رسالت انسان است. در ادامه به عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری می پردازیم.

برای خواندن مطالب مربوط به معماری مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: سبک مدرن در معماری

لذا قبل از شروع کار طراحی هر پروژهای لازم است تعریف، اهداف و ویژگی های اصلی آن را مشخص کنیم و در فرآیند طراحی همیشه مد نظر قرار دهیم.

تعیین برنامه فیزیکی طرح 

هر موجود طبیعی یا مصنوعی، برای اینکه بتواند هدف های موردنظر را تأمین کند، به وظیفه ای که دارد عمل نماید، دارای ساختار و اجزایی است. بدن انسان، اعضای مختلفی دارد که در هماهنگی و همکاری با یکدیگر، حیات او را تأمین می کنند. یک اتومبیل قسمتهای مختلفی دارد که کار کرد هماهنگ آنها، آن را به وسیله ای قابل استفاده تبدیل می نماید. هر اثر معماری مانند مدرسه، بیمارستان نیز متناسب با هدفها و فعالیت های مورد نیاز، از فضاها و قسمت های متعددی تشکیل می شود. تعداد فضاهای مورد نیاز هر پروژه، به همراه مساحت و مشخصات هر فضا، برنامه ی فیزیکی آن پروژه است. قبل از طراحی پروژه لازم است برنامه ی فیزیکی و عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری آن را تهیه کنیم.

چنان که در شکل مشاهده می کنید خانه ای که برای یک خانواده ی پرجمعیت طراحی می شود فضاهای بیشتری دارد و مساحت و مشخصات فضاها نیز بر همین اساس تعیین می شود. در حالی که یک خانه ی طراحی شده برای یک خانواده ی کوچک تر، دارای تعداد فضاها و مساحت کمتری است.

برای خواندن مطالب مربوط به معماري مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: ویژگی های معماری مدرن ، معماری مدرن اولیه

بررسی عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری(جغرافیایی و محیطی)

کشور ما وسعت زیادی دارد و قسمت های مختلف کشور از نظر شرایط محیطی و اقلیمی با هم فرق می کند. معماری بومی در مناطق مختلف کشور، با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مختصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد، نزدیکی و دوری نسبت به دریا، میزان رطوبت و بارندگی، نوع مصالح در دسترس و گونه های گیاهی موجود به خوبی شکل گرفته و در طول زمان به کمال رسیده است. در طراحی هر ساختمان جدید اثرات این عوامل باید پیشاپیش معین شوند و باید سعی شود حداکثر استفاده ی ممکن از مصالح محلی و انرژی های طبیعی و کوران هوا به عمل آید و با عوامل نامساعد از قبیل سرما، گرمای زیاد، بادهای مزاحم، رطوبت بالا با تدابیر معمارانه مقابله شود و راههای تأمین آسایش ساکنان تأمین گردد.

بررسی شرایط اقلیمی و زیست محیطی: 

باتوجه به اثرات متقابل و چند جانبه ی معماری و محیط زیست، قبل از شروع طراحی هر ساختمان ابتدا، شرایط زیست محیطی، آب و هوایی و اقلیمی منطقه، مورد مطالعه قرار گرفته و اثرات آن بر طراحی ساختمان تعیین می شود و نتایج آن به صورت خلاصه ترسیم و نمایش داده می شود. این نمودارها می توانند به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل مؤثر در ایده های طراحی مورد استفاده قرار گیرند.

همان طور که در شکل زیر مشاهده می شود ترسیم می تواند مفاهیم کمی و کیفی را در قالب شکل های محسوس و ملموس بازنمایی کرده و استفاده از آن را آسانتر کند.

بررسی و تجزیه و تحلیل زمین :

 قبل از طراحی هر ساختمان، لازم است شرایط زمین پروژه را با دقت تجزیه و تحلیل کنیم. شکل و مساحت، میزان و جهت شیب زمین را بررسی نماییم. کاربری های زمین های اطراف را در نظر گرفته، امکانات دسترسی به زمین را ارزیابی کنیم. دید و منظر مناسب زمین، عوارض مصنوعی یا طبیعی موجود را مطالعه کرده و جنس خاک را بررسی نماییم. احکام و الزامات مربوط به هر کدام از عوامل را مشخص نماییم تا در طراحی ساختمان مورد استفاده قرار گیرند.

مثلا در طراحی یک واحد مسکونی سعی می شود همه ی ظرفیت های زمین به خوبی شناسایی شده، در طرح آن مورد استفاده قرار گیرد و در آن به مکان یابی درست ساختمان، تطابق با شیب زمین، دسترسی سواره و پیاده ی راحت، دید و منظر مناسب، کنترل و اشراف و حداکثر استفاده از امکانات موجود تأمین شود.

بررسی مصالح، تکنولوژی و سازه ی ساختمان:

قبل از طراحی هر ساختمان، باید مشخص کنیم که ساختمان با چه مصالح و روش هایی ساخته می شود. چه نوع سازه ای دارد؟ در مناطق مختلف کشور ما از مصالح مختلفی برای احداث ساختمان استفاده می شود. در سواحل شمالی، از چوب و سقف شیبدار در مناطق کویری از آجر و سیستم های طاقی در مناطق کوهستانی شمال و غرب از سنگ، آجر و چوب و سقف تیرپوش برای ساختن ساختمان استفاده می شود. استفاده از سازه های فولادی یا بتنی در کنار مصالح بومی نیز معمول است.

مصالح و نوع سازهی ساختمان، بسته به بزرگی ساختمان، وسعت فضاها، فاصله ی ستونها، ارتفاع ساختمان و تعداد طبقات با مشورت مهندس سازه معین و مبنای طراحی ساختمان قرار می گیرد تا با حداقل هزینه، بتوان ساختمانی ایمن، مقاوم و بادوام ایجاد نمود.

خانه بروجردی ها | کاشان

مطالعه ی ابعاد انسانی و عوامل مؤثر بر طراحی پروژهای معماری

فضای معماری برای حرکت، فعالیت و استراحت و حیات انسان طراحی می شود. از این رو، بین شکل و ابعاد فضا و ابعاد وجودی ما، اعم از جسمی و روحی باید تطابق لازم برقرار باشد. نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت حریم مناسب بین افراد در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و

حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیتهای اجتماعی، از آن جمله است. سوای جنبه های فیزیکی – روانی فوق، باید به جنبه های احساسی – روانی فضا از قبیل زیبایی، خوانایی و سادگی نیز توجه لازم را مبذول داشت.

فضا، متناسب با ابعاد انسان، ابعاد لمس کردنی، شنیدنی و بوییدنی نیز پیدا می کند این ابعاد بر نحوه ی احساس و نوع برداشت ما از فضا تأثیر گذارند.

مقیاس انسانی در فضای معماری: 

و ابعاد و نحوه ی حرکت بدن انسان، از اصلی ترین عوامل تعیین فضا در معماری است. به همین دلیل، لازم است ابعاد بدن انسان را در حالت ایستاده، قدم زدن، نشستن، بالا و پایین رفتن از پله، دراز کشیدن و استراحت کردن، دیدن و دسترسی داشتن و… بدانیم. در شکل های زیر به ابعاد پیشنهادی توجه نمایید. گفتنی است که ابعاد، مشخصات و کیفیات فضای معماری، علاوه بر ابعاد فیزیکی بدن انسان، تابع نحوه ی ادراک و نیازهای روانی – فرهنگی انسان نیز هست. لذا قبل از شروع کار طراحی ابعاد لوازم، تجهیزات و مبلمان مورد استفاده با | توجه به گروه سنی و جنس استفاده کننده با استفاده از استاندارهای معماری موجود معین می شود. مثلا ابعاد و اندازه هایی که مبنای طراحی یک مهد کودک هستند با ابعاد طراحی یک دبیرستان متفاوت است.

بررسی الزامات فنی و تأسیساتی:

در کنار ابتكاراتی که طراح در استفاده ی مطلوب از عوامل اقلیمی و محیطی دارد و سعی می کند، از انرژی آفتاب،  وزش بادهای مطلوب و جذب انرژی برای گرمایش ساختمان، حداکثر استفاده را به عمل آورد، می بایست سیستم های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی مورد نیاز ساختمان را نیز که شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سکونت ایجاد می نماید. مطالعه و با مشورت مهندس برق و مهندس مکانیک معین نماید.

تأسیسات فوق، امکان تهویه، گرمایش، سرمایش، تأمین آب بهداشتی و آب گرم مورد نیاز، دفع بهداشتی فاضلاب و آب باران، تأمین نیروی برق سیستم روشنایی، امکانات استفاده از انرژی خورشیدی و … را فراهم می آورند. و برخلاف سیستم سازه، سیستم های تاسیساتی در عین اهمیت، معمولا در فضای معماری دیده نمی شوند. اما برخی قسمت های آنها مانند لوازم بهداشتی، شیرآلات، دریچه های تهویه، کفشورها، کلید و پریز و لامپ در معرض دید قرار می گیرند.

مهندس معمار، قبل از طراحی باید با مشورت مهندس مکانیک و مهندس برق، در مورد سیستم های فوق تصمیم گیری کرده باشد و امکانات لازم برای استقرار تجهیزات و حرکت کانال ها و لوله ها و … را پیش بینی نموده باشد.