مسجد جامع نائین

مسجد جامع نایین

مسجد جامع نایین به عنوان یکی از قدیمیترین مساجد کشور و وجود ویژگیهای خاص و معماری موجود درآن ، این مسجد را در ردیف مهمترین بناهای تاریخی مساجد کشور قرارداده است .
بنای اولیه مسجد جامع نایین متعلق به قرون دوم تا چهارم هجری می باشد در کتاب مرأۀ البلدان ذکر گردیده ، این بنای تاریخی به دستورعمربن عبدالعزیزاموی ساخته شده است . سبک ساخت این مسجد شبستانی و بسیار شبیه و قابل مقایسه با مسجد تاریخانه دامغان می باشد.

برای خواندن مطالب مربوط به معماری ایرانی لینک روبرو را کلیک کنید: اصول معماری ایرانی

مسجد جامع نائین دارای شاخصه های خاص و ویژه ای بوده که عبارتند از :
۱- گچبریها : گچبریهای بسیار زیبای محراب ، بالای محراب و سه ستون روبروی آن که این گچبریها الگوی گچبری ایرانی بوده و تأثیر معماری ایرانی بر هنر اسلام را می توان درگلهای دوازده پر، ستون های تزئینی و نقوش گیاهی و هنری موجود در آن مشاهده نمود ، گچبری های موجود مسجد متعلق به دوران آل بویه بوده و حدوداً هزار سال بدون هیچ دخل و تصرفی هنوز هر بازدیدکننده را به خود جذب می نماید.

در قسمت بالای محراب و در گچبریهای آن دوکتیبه را به خط کوفی مشجری می توان ملاحظه نمودکه آن شامل آیات قرآنی سوره نمل و توبه می باشد
۲- منبر:این منبر چوبی و تزئین شده با هنر منبت وبسیار زیبا در مجاورت محراب می باشد.در سمت چپ منبر و در قسمت فوقانی آن کتیبه ای وجود دارد با نام شاه محمود کرمانی و واقف آن به نام ملک التجار دیده می شود و تاریخ منبر متعلق به ۷۱۱ هجری قمری(‌ قرن هشتم و حدوداً هفتصد سال ) می باشد
ساخت این منبر از تکنیک کام و زبانه و چفت و بست استفاده شده و هیچ گونه میخ فلزی در آن بکار نرفته است البته در دوره های بعدی بستهای فلزی را در بعضی نقاط آن می توان ملاحظه نمود .
۳- معماری: سبک ساخت مسجد جامع نائین معروف به سبک شبستانی و ستونه ای بوده و فاقد ایوان و گنبد و به صورت تک مناره می باشد. که با بیش از ۲۸ متر ارتفاع به صورت هشت ضلعی از دورترین نقاط اطراف شهر قابل مشاهده می باشد .

برای خواندن مطالب مربوط به معماري ايراني لینک روبرو را کلیک کنید: المان های معماری ایرانی ، تاریخ معماری ایران

شکل کلی بنا شامل صحن یا حیاط در مرکز بوده و ستونها و رواقها در اطراف آن می باشد. از ویژگیهای مهم معماری مسجد می توان به ستونهای متنوع آن با اشکال مختلف استوانه، مربع، چند ضلعی و … یاد نمود که در سراسر مسجد قابل ملاحظه می باشد .
در بعضی از قسمتهای مسجد نمونه هایی از دیواره های اصلی نیز یافته شده که شامل خشتهای خام با ابعاد۳۸×۳۸×۱۰ می باشد که در دوره های مختلف با کاهگل ، گچ و گل سفید در چند نوبت نمای آن را شکل داده است .

از ویژگیهای مهم معماری مسجد جامع نائین کمر پوشهایی در طرف چپ و راست محراب بوده که در دوره های بعدی به این مسجد الحاق گردیده است که جهت استفاده بانوان در مراسم و مجالس ساخته شده که از نظر ساخت به صورت مسطح ساخته شده است .
از ویژگیهای مهم معماری مسجد زیر زمین و یا سرداب مسجد بوده که در ساخت آن از تکنیک کنداستفاده شده و تماماً در دل زمین حفرگردیده است .
از دیگر بخشهای معماری مسجد وجود پایاب ووضوخانه بوده که در قدیم از طریق آب قنات تأمین می شده است .
این مسجد ۶ ورودی داشته که یکی از ورودی های اصلی آن دارای تزئینات بسیار زیبائی بوده که متعلق به دوره ایلخانی می باشد .در شمال مسجد شبستان زیبائی وجود دارد که بادر نظرگرفتن معماری دوره های قبلی در دوره قاجار با معماری کاملاً متفاوت به این مسجد الحاق و اضافه گردیده است .
این مسجد به شماره ۱۴۴ در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سالیانه بیش از هزاران گردشگر داخلی و خارجی از آن بازدید می نمایند.