رشته معماری از جمله رشته های فنی است که ذیل بخش “علوم ساختمان” تعریف می شود.

توضیح نمودار : در نگاه اجمالی علوم مربوط به حوزه ساخت معماری را می توان در نموداری مشابه نمودار بالا دسته بندی کرد؛ در سطح کلان شهرسازی و برنامه ریزی شهری ( که در دوره های ارشد و دکتری ارایه می شوند )، این دو علومی اند که مربوط به تهیه طرح های کلان شهری و برنامه ریزی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ….

معماری منظر : مربوط به حیطه طراحی سایت های وسیع مثل پارک ها، حیطه های سبز شهری و …

برای خواندن مطالب مربوط به معماری مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: معماری نئو مدرن

نمونه ای از معماری منظر

معماری : به معنای معماری تک بنا ( مثلا خانه، مدرسه و … )، هدف از لفظ معماری در دانشکده ها همین بخش از معماری است که در دوره کارشناسی ارائه می شود و در دوره کارشناسی ارشد می توان سایر رشته ها را بر حسب علاقه انتخاب و ادامه تحصیل داد .

معماری تک بنا – بیمارستان کودکان دل

معماری داخلی : معماری درونی یک بنا شامل: مصالح، مبلمان، رنگ و ….

نمونه معماری داخلی

در نگاهی اجمالی معماری در 3 محور علمی تقسیم بندی می شود : 

توضیح نمودار : دروس معماری و کلا رشته معماری در حول سه علم گرد آمده اند : از سویی چون معماری می سازد و طراحی می کند و نتیجه نهایی آن ساختمان است پس باید آگاه به علم مهندسی ساختمان بود از سویی برخلاف سایر رشته های ساختمان چون عمران  ( که به محاسبه سازه و تاسیسات و ساخت و ساز بتن و آهن می پردازد) دارای لطافت هنری است و به نوعی زیبایی را در ساختمان وارد می کند سری در هنر دارد. و نهایتا چون انسان در آن روزگار می گذراند و معماری برای تامین هر چه بهتر شرایط برای مخاطباست پس باید انسان، نیازها، اجتماع، زیبایی، هستی و … را بشناسد تا بتواند خدمت جامعی را ارائه کند پس معماری لابد سری هم در علوم انسانی دارد .

برای خواندن مطالب مربوط به معماري مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: معماری مدرن متعالی ، معماری مدرن متاخر

تاریخچه آموزش معماری در ایران به شکل نوین

تاریخ آموزش عالی در دوران نوین عموماً با تاسیس دارالفنون آغاز گردید. طولی نکشید که مدارس و موسسات برجسته آموزش عالی دیگر نیز همراه دارالفنون مشغول به کار گردیدند. آغاز تعلیمات رسمی معماری در ایران راه باید از دوره پهلوی اول دانست. آغاز تحصیلات آکادمیک در ایران با مدارس حرف های بود. موسسه ایران و آلمان تاسیس شد و بعدها به صورت هنرکده خودش را جدا کرد و نام هنرستان صنعتی تهران بر آن نهاده شد (جودت، م 173)

دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران : قبل از دانشگده هنرهای زیبا، تنها مدرسه قابل اعتنا و موثر هنری در دوران معاصر، مدرسه کمال الملک بود که با کنارهگیری و در گذشت این استاد نقاشی، به مدرسه صنایع پیشه و هنر تبدیل شد. شاگردان کمال الملک اداره و تدریس در آنرا بر عهده گرفتند. مدرسه عالی معماری در مهر 1317 توسط وزارت پیشینه و هنر در مدرسه عالی کمال الملک به ریاست ابوالحسن خان صدیقی تاسیس شد و این مدرسه در آبان ماه 1317 جزو هنرستان عالی هنرهای زیبا گردید که طاهر زاده بهزاد، فروغی، رولاند دوبرول، علی صادق و منوچهر خرسند از مدرسان آن مدرسه بودند(سلطان زاده، م 1376)
فکر تاسیس دانشگاه تهران در سال 1305 پدیدار شد. سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه 1313 به تصویب مجلس شورای ملی رسید. ولی تاسیس رشته معماری به سال 1318 و 1319 باز می گردد.

آندره گدار – نخستین رییس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

در مهر ماه 1318 بنا به توصیه و حمایت اسماعیل مرآت وزیر فرهنگ وقت، دانشکده هنرهای زیبا به جای مدرسه کمال الملک و مدرسه ابتدا با سه شعبه معماری، نقاشی و مجسمه سازی در محل » هنرکده « . تاسیس گردید » هنرکده « عالی صنایع پیشه و هنر در ابتدا با نام محل مدرسه مروی فعلی واقع در خیابان ناصر خسرو، کوچه مروی تاسیس شد.

در سال 1319 خورشیدی دانشکده هنرهای زیبایی دانشگاه تهران در سه رشته تحصیلی (معماری نقاشی و مجسمه سازی) به تصویب رسید. در سال 1319 دانشگده هنرهای زیبا در شبستان مسجد مروی با نام دانشکده هنرهای زیبا فعالیت خود را آغاز کرد(بانی مسعود، ا،1383) برنامه درسی این مدرسه تقلیدی از برنامه های درسی مدرسه بوزار پاریس بود. اعضاء هیئت علمی آن در ابتدا: آندره گدار، محسن فروغی، محسن مقدم استاد تاریخ افتادن لیسانس، ماکسیمم سیرو، حسنعلی وزیری استاد موسیقی رولان دوبرول استاد معماری و… بودند.

نخستین دانشکده معماری ایران – دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران

دانشگاه علم و صنعت ایران : در سال 1308 با نام هنر سرای عالی قوام السلطنه تاسیس شد و در سال 1336به انیستیتو تکنولوژی تهران و در سال 1342 به هنر سرای عالی نارمک تغییر نام داد. در سال 1351 به دانشکده علم و صنعت و در سال 1357به دانشگاه علم و صنعت ارتقا یافت.

دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت

–  دانشگاه تهران بیشتر به علت همجواری با دانشکده هنر دارای نقطه قوت در بعد هنری است.
–  دانشگاه شهید بهشتی به مقولات فرهنگی فلسفی در آموزش کنار آموزش معماری میپرداخت و در باب مباحث نظری دست توانایی داشت. دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت فنی و مهندسی اجرایی و کاربردی است.

دروس رشته مهندسی معماری 

لیست دروس رشته مهندسی معماری ( ترم بندی و دسته بندی موضوعی )

دسته بندی دروس :

الف). عمومی : دروس مشترک بین تمام رشته های کارشناسی شامل دروس : ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، دانش خانواده و جمعیت، ورزش و تربیت بدنی و دروس دینی و علوم قرآنی

ب). پایه : دروس ترم های اول که به عنوان مبنای سایر دروس اند؛ مثل دروس نقشه کشی، مقدمات، هندسه، انسان طبیعت معماری و …

ج). تخصصی : دروس تخصصی رشته معماری که نیازمند دانش تخصصی است مثل،؛ برنامه ریز شهری، طراحی بیمارستان، طرح فنی، برنامه ریزی کالبدی، مرمت و …

د). اصلی : دروس اصلی رشته معماری که در آن فنون مختلف رشته معماری از مبانی، طراحی تا علوم ساختمانی را شامل می شود مثل دروس ؛ طراحی معماری، تاسیسات، مبانی نظری،روستا، برداشت، معماری اسلامی و …

ه). اختیاری : دروسی که بنابر انتخاب خود دانشجو انتخاب می شود . به این شیوه که 30 واحد درس تعریف شده و دانشجو از بین این 30 واحد آزاد است که 8 واحد را به دلخواه انتخاب و پاس نماید .

دسته بندی مو ضوعی دروس رشته معماری : 

در حالت کلی دروس رشته معماری در 3 دسته جمع بندی می شوند : 

الف). توانش :

• علوم ترسیم و ارائه
• علوم طراحی
• علوم فنی ساختمان
• علوم مرمت و برداشت
• علوم سازه ای و محاسبات

ب). دانش : دروس نظری و تاریخ معماری ایران، جهان و غرب و …

ج). بینش : دروس فلسفی هنری و مربوط به حیطه تفکر مانند: انسان طبیعت معماری، مبانی نظری معماری و …

جهت مطالعه بیشتر درباره بازار کار معماری مراجعه شود به مقاله : انواع پورتفولیو برای معماران و راه های طراحی و ارائه

تفاوت رشته عمران و معماری :

رشته مهندسی معماری و عمران در بازار کار تعامل خوبی دارند ولی در دوره آموزش دانشگاهی؛ نظام آموزشی و دروس کاملا متفاوتی دارند. مهندسی عمران حول محور مهندسی ساختمان می گردد به قولی در دوره دانشگاهی عمده دروس این رشته محاسبات فنی ساختمان، کارگاه های متعدد بتن، آزمایشگاه های مصالح است . در رشته عمران دروس طراحی ساختمان به صورت فرعی و جزئی بحث می شود ( در حد 4 -5 واحد ) اما در رشته مهندسی معماری عمده دروس مربوط به طراحی معماری، زیبایی ساختمان، نقشه کشی و… است (در رشته معماری به مباحث سازه و محاسبات به صورت فرعی پرداخته می شود .

به بیان ساده : عمران رشته محاسبه و ریاضی و بتن و معماری رشته طراحی و هنر و اندیشه است.

نرم افزار های مورد نیاز رشته معماری : 

دوبعدی و ترسیم رایانه ای : نرم افزار اتوکد بی رقیب ترین نرم افزار ترسیم دوبعدی در رشته معماری است که تقریبا تمام معماران به آن مسلط اند . این نرم افزار به طور طبیعی در دانشکده ها ترسیم می شود . و عمده دانشجویان باید در ترم های اول به آن مسلط شوند .

سه بعدی و مدل سازی حرفه ای : در رشته معماری جهت ارائه کار از روش های متفاوتی استفاده می شود . سابقا با ساختن ماکت حجم ساختمان به کارفرما ارائه می شد ( و هنوز در جریان است ) ولی امروزه با آمدن نرم افزار های سه بعدی این کار با آنان انجام می شود و در بازار کار جایگاه ویژه ای دارد . نرم افزار های برجسته حوزه سه بعدی : تری دی مکس ( 3ds max)، راینو (rhino)

سه بعدی و مهندسی ساختمان : نرم افزار محبوب و قدرتمند رویت ( revit ) نرم افزاری است که امکان کار دقیق مهندسی را فراهم می آورد و در درون خود امکان ترسیم سه بعدی معماری، سازه، تاسیسات و متره را فراهم می آورد .

نمونه کار با رویت

نرم افزار ارائه و انیمیشن : معمولا پس از سه بعدی سازی در نرم افزار های بالا جهت پرزانته و یا انیمیشن سازی معماری از نرم افزار های تخصصی ای چون لومیون، وی ری و … استفاده می شود .

جهت دریافت آموزش های مقدماتی نرم افزار رویت مراجعه شود به آموزش  : آموزش رویت مقدماتی 

پیش نیاز ها :

جهت ورود به رشته معماری داشتن توان تخیل و ایده پردازی و هم چنین قدرت ترسیم دستی ( و هنری) از پیش نیاز هایی است که اگر نداشته باشید مانند بسیاری از دانشجویان تازه وارد دچار ناامیدی می شوید . هم چنین داشتن روحیه نقد پذیری، ریسک پذیری در طرح ها و توانایی هم گرایی مسائل طراحی، سازه و تاسیسات در یک طرح از جمله ویژگی های یک معماری برجسته است .

آشنایی بیشتر با فرایند طراحی معماری در مقاله : فرایند طراحی معماری

دانشگاه نظام خاص – تربیت دبیر 

رشته معماری در یک دانشگاه کشور دارای نظام خاص است . دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی هر ساله اقدام به پذیرش دانشجو معلم جهت استخدام در وزارت آموزش و پرورش و تدریس در هنرستان می کند . ورود به این دانشگاه نیازمند کسب رتبه کنکور سراسری و پذیرش در گزینش آموزش و پرورش است .

تنها تفاوت تحصیل در این دانشگاه با سایر مراکز آموزش معماری در تعداد واحد های ارائه شده است . در این دانشگاه علاوه بر گذراندن 142 واحد دروس مهندسی معماری شما باید 30 واحد دروس صلاحیت معلمی را بگذرانید .