ترمووود
در پاسخ به پرسش ترمووود چیست باید عنوان داشت که ترمووود یا چوب اصلاح شده با حرارت در واقع چوبی است که در غیاب اکسیژن تحت دما و حرارت بالا (بیش از ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد) دستخوش تغییرات می‌شود. در واقع حرارت باعث استحکام و تقویت موادی که دیواره سلول‌های چوبی را می‌سازند (لگنین، سلولز و همی سلولز) شده و به صورت کلی چوب از استحکام و سختی بیشتری برخوردار خواهد بود. در صورتی که اکسیژن در محیط وجود داشته باشد، حرارت دادن چوب باعث سوختن آن می‌شود به همین دلیل است که اکسیژن را به وسیله پمپ‌هایی از محیط حرارت دهی خارج می‌کنند. همچنین در روش‌های دیگری که امروزه استفاده می‌شود، چوب را به وسیله گاز نیتروژن، بخار آب یا روغن داغ حرارت می‌دهند.
نحوه ساخت ترموود
بعد از پاسخ به پرسش مبنی بر این که ترموود چیست بد نیست که مروری بر فرآیند ساخت آن داشته باشیم. حرارت دادن چوب برای بهبود کیفیت آن جزء یافته انسان امروزی نیست و از دوران باستانی برای ما به یادگار مانده است که یکی از روش‌های طبیعی افزایش کیفیت و استحکام چوب به شمار می‌رود. امروزه موفق شده‌ایم این فرآیند را با بازدهی هرچه بیشتر، به نحوی مؤثرتر و با کنترل لحظه‌ای حرارت انجام دهیم. همان‌طور که اشاره کردیم، در این فرآیند با استفاده از حرارت در غیاب اکسیژن یا با استفاده از بخار آب، چوب تا ۱۸۵ الی ۲۱۵ درجه سانتی‌گراد حرارت داده می‌شود. از آنجایی که در این فرآیند هیچ گونه ماده شیمیایی به کار برده نمی‌شود، محصول نهایی کاملاً طبیعی است.
از آنجایی که چوب انواع مختلفی داشته و حرارت دادن هرکدام مدت زمان و مقدار حرارت خاص خود را دارد، دقت و کنترل جزء مؤلفه‌های بسیار مهم این فرآیند هستند. طی سال‌ها تجربه و پیشرفت تکنولوژی، زمان و حرارت مورد نیاز برای بهبود استحکام تمامی انواع چوب را به دست آورده و تمامی پروسه به دقت کنترل می‌شود تا محصول نهایی، در بهترین حالت و کیفیت خود باشد.
ترمووودها به دو دسته کلی ترمو-اس (مستحکم) و ترمو-دی (با دوام) تقسیم می‌شوند. خصوصیات اصلی چوب‌های ترمو-اس ظاهر زیبا و استحکام نسبتاً خوب آنها است. مطابق استانداردهای EN 350-1 عدد ۱ به معنی بهترین دوام و عدد ۵ به معنی ضعیف‌ترین نوع چوب است که چوب‌های ترمو-اس در درجه ۳ جای می‌گیرند. محصولات ترمو-دی به نسبت با دوام‌تر بوده و در مقابل قارچ‌ها و موریانه‌ها مقاوم‌تر هستند که باعث می‌شود این چوب‌ها در استانداردهای EN 350-1 در درجه ۱ الی ۲ قرار داشته باشند. ترمووود درجه ۱ با توجه به میزان رطوبت محیط و شرایط نگهداری می‌تواند تا ۲۵ سال دوام داشته باشد. 
فرآیند تولید ترمووود ( سه مرحله):
در ابتدا چوب به سرعت تا ۱۰۰ درجه گرم می‌شود و سپس به آرامی دما را تا ۱۳۰ درجه بالا می‌برند. در این حالت رطوبت چوب تقریباً به صفر رسیده و هم زمان بخار آبی که به مخزن وارد می‌شود، از متلاشی شدن چوب جلوگیری می‌کند. در واقع تقویت چوب در مرحله دوم فرآیند صورت می‌گیرد که با توجه به میزان استحکام مورد نظر، دما تا ۱۸۵ درجه بالا رفته و چوب ۴-۲ ساعت حرارت می‌بیند. در این زمان بخار آب از سوختن چوب و هرگونه تغییر شیمایی ساختار چوب جلوگیری می‌کند. مرحله آخر پاشیدن آب روی چوب است که هم زمان با خنک کردن چوب، رطوبت آن را در حد ۴ درصد حفظ می‌کنند.
کاربردهای ترمووود
حرارت دادن و افزایش استحکام چوب این امکان را به وجود می‌آورد که از چوب در جاهایی استفاده کنیم که قبلاً امکان نداشت. می‌توان از ترمووود هم برای داخل خانه و بیرون از خانه و هر قسمت دیگر ساختمان استفاده کرد.
بیرون از ساختمان
مقاومت بالای ترمووود در مقابل رطوبت و حشرات آن را به یکی از بهترین مصالح برای نمای بیرونی ساختمان تبدیل می‌کند مثلاً می‌توانید از ترمووود در این موارد استفاده کنید:
- سقف بالکن
- کفپوش کردن آلاچیق
- نرده‌های بالکن
- نما
نمای داخلی ساختمان
ظاهر زیبای ترموود همچنین آن را به یکی بهترین گزینه‌ها برای داخل خانه تبدیل می‌کند. از مهم‌ترین کاربردهای این محصول ساختمانی در فضای داخلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کفپوش و پارکت اتاق‌ها
- استفاده از آن در قسمت سونا استخر
- استفاده از آن برای ساخت اسباب و اثاثیه داخل خانه
در زمان استفاده از ترمووود دقت کنید که رنگ‌های مختلف ترمووود موجود است. اگرچه که این نوع چوب توسط کارخانه رنگ نمی‌شود اما عواملی مثل مدت زمان حرارت دیدن، میزان حرارت و نوع چوب روی رنگ آن اثر گذار هستند و رنگ‌های زیبایی می‌سازند. به صورت کلی هرچه حرارت بیشتر باشد رنگ چوب تیره‌تر خواهد بود.
در مواردی ممکن است با استفاده از رنگ‌های خاص این نوع چوب را رنگ کنند یا آن را جلا بدهند تا استحکام و زیبایی آن بیشتر شود. در صورتی که چوب رنگ نشود، به مرور و به صورت طبیعی رنگ آن به سمت نقره‌ای خواهد رفت.
مزایای استفاده از ترمووود
از آنجایی که چوب ظاهری زیبا داشته و طبیعی است؛ امروزه به رقیب قدرتمندی برای همتایان خود تبدیل شده و افراد زیادی ترجیح می‌دهند در ساخت‌وساز به جای فولاد، بتن و آجر از چوب استفاده کنند. البته انواع چوب اگر از نظر شیمیایی تغییر داده شوند دیگر طبیعی در نظر گرفته نمی‌شوند اما در فرآیند ساخت ترمووود به جز حرارت هیچ عامل دیگری دخیل نیست. امروزه با آلودگی‌های محیط زیست، طبیعی بودن مصالح ساختمانی به یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب آنها تبدیل شده است.
علاوه بر این استحکام این نوع چوب در نوع خود مثال زدنی است. ترمووود در مقایسه با چوب معمولی در مقابل نفوذ آب مقاوم است، در نتیجه متورم و ضعیف نمی‌شود. همچنین استحکام بالای آن از ترک خوردن یا شکستن پیشگیری کرده و می‌توانید بدون نگرانی از خراب شدن تا سال‌های سال زیر یک سقف چوبی زندگی کنید.
بیشتر انواع چوب در مقابل تغییرات فصلی و آب و هوایی شدید، به شدت آسیب می‌بینند اما ترمووود در مقابل هر آب و هوایی به خوبی مقاومت می‌کند. ترمووود امتحان خودش را با مقاومت در هر شرایط آب و هوایی پس داده است، از آب و هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای گرفته تا سرمای طاقت فرسای زمستان‌های فنلاند.
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های ترمووود، طبیعی بودن آن است. امروزه به هر جا نگاه می‌کنیم سرشار از صنایع شیمیایی ساخته دست بشر است، چوب یکی از بهترین و ایمن‌ترین محصولاتی است که حتی برای نوزادان کاملاً بی‌خطر است.
معایب استفاده از ترمووود
چوب‌های حرارت داده شده نباید در تماس مستقیم با زمین باشند. همچنین استفاده از آنها در دیوار‌های باربر چندان پیشنهاد نمی‌شود و انواع آن با کیفیت درجه ۳ و بالاتر توسط موریانه‌ها تخریب می‌شوند. بهتر است از چوب‌های مرغوب با کمترین میزان گره برای حرارت دادن و تولید ترمووود استفاده شود. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که رنگ ترمووود ثابت نیست و ممکن است با ابزار‌های تیز آسیب ببیند.
چرا ترمووود برای نمای چوبی ساختمان؟
چه فرآیندی لازم است تا چوب طبیعی برای استفاده های ساختمانی آماده شود؟
احتمالا واژه «ترمووود» به گوشتان خورده. ترمووود همان فرآیند آماده‌سازی چوب و جدیدترین روش برای مقاوم‌سازی آن است. مقاومت تا اندازه‌ای که بتوان از آن در فضای باز هم استفاده کرد. این فرآیند همراه با بخارآب و گردش هوا، مغز چوب را به دمای ۱۸۵ تا ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌رساند و به دلیل این دمای بالا، زنجیره های سلولوزی درون چوب را درهم‌می‌شکند. طی این فرآیند رطوبت چوب بسته به نوع آن به زیر ۶ درصد می‌رسد. در بافت طبیعی چوب اسید وجود دارد که با اعمال این گرمای زیاد تبخیر می شود و محیط آن از هرگونه جانور و حشره پاک خواهد شد و به طبع، شرایط زندگی برای قارچ و کپک هم از بین خواهد رفت. هدف اصلی این کار افزایش طول عمر چوب است. از مزایای فرآیند ترمو کردن، سازگاری با محیط زیست است چراکه در طی انجام آن از هیچ‌گونه ماده شیمیایی و افزودنی استفاده نمی‌شود.
انواع ترموود و کاربری آنها
ترموود براساس نوع درخت مورد استفاده به دو دسته تقسیم می شود:
نوع اول (pine) شامل چوب درختان سوزنی‌برگ است که اصطلاحا «نرم چوب» (soft wood) هم نامیده می‌شوند. اما این نام دال بر ضعف و شکنندگی آن نیست. بلکه این چوب ها چگالی و فاصله مولکولی کمتری دارند. معروف‌ترین آنها ترموود کاج فنلاندی‌ست که شامل انواع گره‌دار و بدون‌گره است. چوب کاج گره‌دار در کفپوش به کار برده می‌شود و نوع بدون‌گره آن از زیباترین و پراستفاده‌ترین انواع ترموود در نما و محوطه‌های باز است.
نوع دیگر آن چوب اسپروس (spruce) است و دارای گره‌های نقطه‌ای است که درطول چوب به‌صورت نامتوازن تکرار می‌شوند.
درکل کاج و اسپروس برای تهیه الوار و ترموود بسیار مناسبند.
نوع دوم (ash) شامل درختان پهن‌برگ است که «سخت چوب» (hard wood) نیز به آن می‌گویند و دلیل این نامگذاری چگالی بیشتر آنها نسبت به نرم چوب‌هاست و اکثر نجاران به دلیل تنوع رنگ و بافت علاقه‌مند هستند با این نوع چوب کار کنند.
معروف‌ترین آنها ترموود زبان‌گنجشک کانادایی‌ست که بدون گره و دارای استحکام بسیار بالاست. این نوع از چوب به علت مقاومت و چگالی بالا، برای کفپوش و پله که فشار بالاتری را تحمل می‌کنند، استفاده می‌شوند. از دیگر ویژگی‌های این نوع چوب‌ها، مقاومت بالای آنها در از دست دادن رطوبت است. بنابراین طی فرآیند ترمو شدن به طور کامل خشک نمی‌شوند و به همین دلیل استفاده از آنها برای نمای خارجی توصیه نمی‌شود.
نحوه اجرا و نگهداری نمای چوبی ساختمان
برای آن‌که نمای مورد نظر با حداکثر کیفیت اجرا شود، نصب چوب ها در آخرین مراحل ساخت انجام می‌شود.
محکم و تراز بودن سطح زیر کار به دلیل وزن نسبتا بالای چوب‌ها بسیار مهم است. (ضخامت مورد نیاز سیمان به عنوان یک سطح تراز، حداقل ۴ سانتی‌متر است.)
چوب ها نباید مستقیما روی دیوار نصب شوند و هنگام قرارگیری حدود ۳میلیمتر در عرض و ۱سانتی‌متر از دوطرف طول فاصله درنظر گرفته شود. چراکه ابعاد چوب‌ها در تغییرات آب‌وهوایی عوض می‌شود.
برای اتصال چوب‌ها به زیرسازی، اولین گزینه پیچ ۴.۸*۳.۸ است. پیچ با قطر بیشتر امکان ایجاد ترک در چوب را به‌دنبال دارد. طول پیچ بسته به نوع زیرسازی آن تعیین می‌شود.
برای پیچ کردن نهایی از پیچ خودکار می‌توان استفاده کرد و پیچ را مستقیما روی سطح دریل کرد.
برای نگهداری چوب در برابر تغییر رنگ و آلودگی‌ها باید از شستشوی پرفشار برای نظافت آن استفاده کرد.
همچنین قبل از نصب می‌توان با آغشته کردن چوب‌ها به روغن‌های محافظتی، مقاومتشان را دربرابر شکستگی و ترک بالا برد و درعین حال سطح آنها را جلا داد و زیباتر کرد. این روغن‌ها در ماندگاری چوب‌ها در شرایط آب‌وهوایی گرم بسیار موثرند.
چوب‌ها در نهایت سختی، ما را به لذت یک آرامش طبیعی مهمان می‌کنند. شخصیت منسجم اما در عین حال منعطف آنها باعث می‌شود حتی در ترکیب با مصالح دیگر، زیبایی مستقلی را به نمایش بگذارند.
اگر به دنبال نمایی هستید که هر روز در آیینه‌ی آن بنگرید و به‌جای حس تکرار و خستگی، از رطوبت رگه‌هایش جانی دوباره به رگ‌هایتان نفوذ کند، پیشنهاد ما به شما یک نمای ساده‌ی چوبی‌ست.
منبع : ویکی ساختمون
