مکان : نقش رستم

قدمت : هخامنشی

کاربری : بقعه 

سبک : پارسی

مکان : فارس

نقش رستم مجموعه ای تاریخی واقع در 6 کیلومتری شمال پرسپولیس (تخت جمشید) در استان فارس ایران می باشد. این مجموعه در کوه حاجی آباد شمال مرودشت واقع شده است. نقش رستم در مرکز ایران باستان و در شمال شرقی این منطقه، پایتخت باستانی کوروش کبیر یعنی پاسارگاد قرار دارد. در نقش رستم آثاری از سه دوره عیلامی 600 تا 2000 قبل از میلاد، هخامنشی 600 تا 330 قبل از میلاد و دوران ساسانی 224 تا 651 میلاد وجود دارد. همچنین آرامگاه چندین پادشاه بزرگ هخامنشی از جمله داریوش، خشایار شاه، اردشیر اول و داریوش دوم به چشم می خورند. علاوه بر این آرامگاه ها نقش های بسیار زیبای برجسته ای از دوران تاجگذاری اردشیر بابکان و همچنین پیروزی شاپور اول در جنگی علیه امپراطور رم نیز دیده می شود. آرامگاه های موجود در نقش رستم درب هایی مربع شکل داشته اند که در دوران باستان توسط سنگ هایی بزرگ که در پشت آنها می گذاشتند قفل می شدند. آرامگاه های کوروش کبیر و خشایار شاه از نظر شکل و ظاهر دقیقا به یک شکل می باشند با این تفاوت که در بالای آرامگاه کوروش کتیبه ای به خط میخی به چشم می خورد. در داخل آرامگاه داریوش نیز 9 تابوت سنگی دیده می شود که متعلق به وی، ملکه و دیگر بستگان اوست. 

کعبه زرتشت نام بنای دیگری در نقش رستم می باشد که به نظر می رسد نام اشتباهی را برای آن برگزیدند چراکه بعد از حمله اعراب به ایران، آنها بر این باور رسیدند که هر دینی می بایست برای خود مرکزیتی داشته باشد. از این رو نام این بنا را کعبه زرتشتیان گذاشتند. از این بنا برای نگهداری کتاب اوستا و گنجینه درباری استفاده می شده البته کاربرهای دیگری نیز داشته است که در این باره اطلاعات دقیقی در دسترس نمی باشد.

به طور کلی بناها و نقش های موجود در نقش رستم شامل نقش دوره عیلامی که قدیمی ترین نقش موجود در نقش رستم می باشد، بناهای دوره هخامنشی شامل کعبه زرتشت، آرامگاه هخامنشی، آرامگاه داریوش بزرگ، سنگ‌ نبشته های آرامگاه داریوش بزرگ، آرامگاه خشایار شاه (ولیعهد و جانشین داریوش بزرگ)، آرامگاه اردشیر یکم (نوه داریوش بزرگ و فرزند خشایارشاه) و آرامگاه داریوش دوم و آثار مربوط به دوره ساسانی شامل اهورامزدا و اردشیربابکان، پیروزی شاپور بر امپراطوران روم، بهرام دوم و درباریان، سنگ نگاره پیروزی بهرام دوم، آناهیتا و نرسی، نبرد هرمز دوم و نقش نیمه‌ تمام آذرنرسه، نبرد شاپور دوم و صفحه تراشیده بی‌ نقش هستند.