کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان، بستر انسانی
| مردم | |
| جمعیت(۱۳۹۵) | ۷۳۸،۷۲۴نفر |
| رشد جمعیت | ۱/۴۹ |
| تراکم جمعیت | 3/9نفر بر کیلومتر مربع |
| زبان گفتاری | فارسی |
| مذهب | اغلب شیعه – زرتشتی و… |
| کار عمده ی گذشته ی مردم | صنایع دستی(قالی بافی و گلیم بافی و…)-صنایع فلزی-کشاورزی |
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان جغرافیای آن
برای خواندن مطالب مربوط به معماری معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: معماری معاصر ایران بعد از انقلاب
موقعیت کرمان:
- شهر کرمان در عرض جغرافیایی ۳۰/۲۹وطول جغرافیای۵۷/۰۶ قرار گرفته است.
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان و همسایگان آن
- در سطح کشور: خراسان جنوبی-یزد-فاری-هرمزگان-سیستان و بلوچستان
- در سطح استان: راور-زرند-رفسنجان-بردسیر-رابر-جیرفت-بم-فهرج
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان و جغرافیای طبیعی
| جغرافیای طبیعی(شهرستان کرمان) | |
| اقلیم | گرم و خشک |
| مساحت | ۱۳،۰۰۰هکتار |
| *ارتفاع از سطح دریا | ۱۷۵۵ |
*۱.هر ۱۰۰۰متر افزایش ارتفاع ، ۶درجه کاهش دما
۲.هر ۳۰۰متر افزایش ارتفاع،اشعه ی ماورابنفش خورشید ،۴درصد افزایش می یابد
اقلیم کرمان
ویژگی های اقلیم گرم و خشک:
۱.بارندگی بسیار کم
۲.رطوبت بسیار کم
۳.نوسان درجه حرارت بسیار زیاد در طول شبانه روز به دلیل عدم وجود رطوبت
۴.کمبود پوشش گیاهی
۵.بادهای پر غبار
برای خواندن مطالب مربوط به معماري معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: معماری معاصر ایران بانی مسعود ، کتاب معماری معاصر
طراحی معماری در اقلیم گرم وخشک:
روشی است برای ثابت نگه داشتن یا به حداقل رساندن هزینه ی لازم برای حفظ شرایط مطلوب و آسایش در فضای داخل بنا می باشد.
مطلب پیشنهادی: اقلیم گرم وخشک|طراحی اقلیمی
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان (منابع طبیعی)
کوه های استان کرمان:
- ارتفاعات استان،ادامه ی سلسله جبال زاگرس اند که از شمال غربی به جنوب شرقی استان امتداد یافته اند.
- مناطق کوهستانی استان شامل:هزار،لاله زار،پلوار،چوپار،بحر آسمان،خبر،کوهپایه،جبال بارز،کوهبنان و شهر بابک می باشد.
- بلند ترین قله ی استان کرمان ،قله ی چهل تن به ارتفاع ۴۴۶۵متر می باشد که در رشته کوه هزار واقع شده است.
- کم ارتفاع ترین نقطه ی استان هامون جازموریان است که حدود ۳۵۰متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کوه های شهر کرمان
- شهر کرمان نیز خود در کنار کوه صاحب الزمان قرار گرفته است.
- کوه های جوپار و پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند.
موقعیت کوه صاحب الزمان در شهر کرمان
کویر:
- قسمت هایی از کویر لوت در شرق شهر کرمان قرار دارد.
- میان شهر و کویر رشته کوه پلوار قرار دارد.
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان (رودخانه های استان کرمان)
- رود خانه های استان کرمان اغلب فصلی اند و در فصول بارندگی جریان دارند.
- هلیل رود با ۸۴۰۰کیلومتر مربع مساحت حوضه ی آبریز،مهم ترین رودخانه ی دائمی استان کرمان است که از کوه های بافت سرچشمه می گیرد.
- مجموع آبدهی سالیانه آبهای سطحی استان ۱میلیارد متر مکعب برآورد می شود.
سایر رودخانه های استان عبارتند از:
رودخانه های نسا و ته رود در بم،خبر در بافت،آب بخشا در بردسیر،راور در منطقه ی راور،چاری و هفت کوسک در باغین،رودخانه تنگونیه یا پلنگی در سیرجان و رودخانه های شهداد،سیرچ و ده بکری که ۱۶ رشته رودخانه های دائمی استان را شکل می دهند.
| نام رودخانه | حوضه های آبریزاصلی | سرچشمه |
| هلیل رود – جیرفت | غربی جازموریان | ارتفاعات شاه |
| شور – جیرفت | غربی جازموریان | ارتفاعات ساردوئیه – دلفارد |
| آغین – جیرفت | غربی جازموریان | ارتفاعات جبال بارز |
| نساء – بم | دشت لوت | ارتفاعات جبال بارز |
| آدوری – بم | دشت لوت | ارتفاعات جبال بارز |
| درختنگان – چهار فرسخ | دشت لوت | ارتفاعات کوهپایه |
| شیرین رود – راور | دشت لوت | ارتفاعات پابدانا |
| سوراخ مار- راین | دشت لوت | ارتفاعات شمال ساردوئیه |
| گهوییه – راین | دشت لوت | جنوب هزار |
| تنگوییه – سیرجان | کویر نمک سیرجان | ارتفاعات چهارگنبد |
| گیودری – رفسنجان | کویر مرکزی | کوه خانه سرخ |
| هفت کوسک | کویر مرکزی | کوه هزار |
| چاری – قریه العرب | کویر مرکزی | کوه هزار |
| آب بخشاء – بردسیر | کویر مرکزی | ارتفاعات شاه |
| انار | کویر بافق | ارتفاعات کوه مساهیم |
| جوزم (چاورچی)- شهربابک | دشت انار | ارتفاعات محمدآبادو بیدسوخته ی شهربابک |
| راور | دشت لوت | ارتفاعات پابدانا |
| بره سوز- راین | دشت لوت | ارتفاعات جنوب هزار |
| شور- رفسنجان | کویر بافق | ارتفاعات سرچشمه |
| قطروئیه – راور | دشت لوت | ارتفاعات هوتکن |
| دهبکری- بم | دشت لوت | ارتفاعات دهبکری |
| اسطور – سیرجان | دق پوزه خون | ارتفاعات کوه کلبی |
| سعیدی | کویر مرکزی | ارتفاعات ده یاری- کوهپایه |
| حسین آباد- سیرجان | دق پوزه خون | ارتفاعات جنوبی چهارگنبد |
| آبدر – شهربابک | هرات و مروست | ارتفاعات شمال شرق شهربابک |
| تاجو- شهربابک | هرات و مروست | ارتفاعات شمال شرق شهربابک |
| سکنج-کرمان | کویر مرکزی | ارتفاعات پلوار |
| رابر-بافت-سلطانی (سرشاخه های هلیل رود ) | جازموریان | ارتفاعات شمال شهرستان بافت |
قنات های شهر کرمان:
- تعداد قنات هایی که از شهر کرمان و حومه ی آن عبور می کرده است، ۷۰رشته می رسیده است.
- اکثر آنها از دامنه ی کوه چوپار،ماهان و حسین آباد و تعدادی هم از دشت گلومک سرچشمه می گرفته اند.
معادن استان کرمان
- استان کرمان از دیر باز به بهشت معادن ایران معروف بوده است.که بدون تردید معادن یکی از قابلیت های اقتصادی استان به شمار می رود.
- تا کنون ۴۲ ماده ی معدن در استان کرمان شناسایی شده است.
- ۴۲۰ معدن در استان کرمان پروانه ی بهره برداری دارند که ۶۳ میلیون تن مواد معدنی سالانه استخراج می شود.
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان (بادهای کرمان)
باد های خشک و موسمی:
-این بادها در ماه های اسفند،فروردین،اردیبهشت می وزد.
-این بادها مقدار زیادی خاک و شن به همراه خود می آورند و باعث کاهش رطوبت نسبی هوا می شود.
بادهای بارش زا:
بادهای غربی و شمال غربی سبب ریزش باران در زمستان و بهار می شود.
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان (تاریخ قبل از اسلام)
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان (تاریخ بعد از اسلام)
اعراب:
- کرمان بدون خون ریزی به دست اعراب افتاد.
- تنها جیرفت بود که مقاومت کردند و اعراب بسیاری را کشتند و شهر را ویران کردند.
در زمان غسان حاکم کرمان(در زمان اعراب)
- شهر بسیار آباد شد.
- در زمان او بسیاری از آتشکده ها که به آنها مجوسیه می گفتند خراب شد.
- در آن زمان که تعداد زرتشتیان بیشتر از مسلمانان،و قدرت مالی زیادی داشتند.خیریه ی آنها را زیاد نمود و به آنها سخت گیری می کرد. آنها را از مسلمانان جدا کرد و زرتشتیان در شمال کرمان برای خود محله هایی ساختند.که به گبر محله مشهور است و تا زمان نادر شاه افشار آباد بوده است.
- غسان دست زرتشتیان را از امورات مسلمانان کوتاه کرد و هیچگونه مقام دولتی به آنها نمی داد و آنها را مجوس و نجس خطاب می کرد و معاشرت با آنها را مباح می دانست.
- دستور داد در تمام آبادی ها مسجد بسازند.
- در زمان غسانگواشیر یا بردسیر که شهری بزرگ و آباد بود و قلعه ای بسیار محکم داشت و تا آن زمان مفتوح نشده بود به دست غسان فتح گردید.
- کرمان در عصر بنب امیه و بنی عباس بسیار ترقی کرد.
سامانیان-دیلمیان-آل بویه:
در این دوره جنگ های زیادی در کرمان رخ داده است و مردم در آرمش نبوده اند.
سلجوقیان:
ملک قاورد:
- *۲۵سال به شهر حکومت می کند.
- *مسجد ملک از مهم ترین یادگارهای اوست.
- *ساختن میله هایی از سنگ و آجر که بین بلوچستان و شوره گز ساخته است که اکنون آن میله ها پا برجاست و بنام میله ی نادر مشهور است.
- *در بین راه کرمان و یزد و راه راور و خراسان هم حوض انبارها و میله هایی ساخته است که بعضی هنوز بنام قاورد مشهر است.
توران شاه:
- -مسجد ملک را به اتمام ساخت.
- -دکان های آنرا وقف مسجد کرد.
- -در طرف غربی مسجد کتابخانه و مدرسه بنا نهاد.
- -۱۲سال در کرمانحکومت کرد و اصلاحات زیادی انجام داد.
- -اطراف آن بازارچه طراحی کرد.
ارسلان شاه
-با اوباش همنشین شد.
-با علمای دین به مخالفت پرداخت و چندین تن را هلاک کرد.
-علمای دین فتوای خارج شدن از دین به او دادند و خونش را مباح دانستند و مردم او را کشتند.
طغرل شاه:
-علاقه ی زیادی به جیرفت داشت و هم ه ساله در آذر ماه در جیرفت و در ادیبهشت ماه که هوا گرم می شد بر می گشت.
پسران طغرل:
-اختلاف بین سه برادر باعث ضعیف شدن کرمان شد.
غزها:
حاکمان به مردم ظلم می کردند و باعث عدم پیشرفت شهر شدند.
خوازمشاهیان:
- -پس از هرج و مرج هی زیاد در کرمان و عده ای شکایت به دست پادشاه خوارزمشاهیان بردندو آنها بر کرمان حمله کردند
- -در این دوره که کرمان در زمان غزها به شدت ضعیف شده بود و جنگ های فراوانی داشت در بدترین زمان های خود به سر می برد.
- -خوارزمشاهیان سه بار به کرمان لشکر می فرستند.
قراختائیان:
- *باتوجه به عدم دسترسی مغول ها به کرمان شهر پیشرفت خوبی داشت.
- *در زمان ترکان خاتون آبادی،مدرسه،بناهای زیادی ساخته شدو هنوز هم در بعضی از قنات ها که طافیه شده پاره نهایی دیده می شود که اسم ترکان خاتون روی او دیده می شود.
آل مظفر
– در این دوره بیشتر در حال جنگ بود اند وشهر پیشرفت چندانی نداشت.
– در اوایل و اواخر این حکومت در کرمان بناهای مهمی ساخته شد:
1.در زمان امیر محد مسجد جامع کرمان ساخته شد.
2.در زمان عمالدین مسجد پامنار ساخته شد.
تیموریان
باتوجه به حکام ظالم در شهر کرمان پیشرفتی نداشت.
صفویه:
در کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان آمده است که در دوره صفویه کرمان پیشرفت زیادی کرد که این پیشرفت ها در زمان گنجعلیخان بوده است.
خدمات گنجعلی خان:
طرح بازار-حمام-میدان-مدرسه-ضراب خانه-چند مسجد-حوض انباری بسیار بزرگ-قنوات-باغ بیرم آباد
افغان ها:
حمله اول:
-کرمان را محاصره کرده و قلعه محمود را می سازند.
-قبل از رسیدن به کرمان هرچه آبادی بود را ویران می سازند.
-به علت شورش در هرات مجبور به بازگشت می شوند.
حمله ی دوم:
-افغان ها شهر را محاصره می کنند.
-به دلیل التماس و قسم دادن حاکم کرمان مستقیم دست از محاصره برداشته و به اصفهان حمله می کنند.
افشاریه:
- -نادر شاه به علت همدست بودن زردشتی ها با افغان ها محله ی زردشتی ها را خراب کرد.
- -کشتن حاکم کرمان به دلیل اینکه در هنگام ورود از دروازه مجبور به خم شدون بدن او کمی آسیب می بیند.
- -کور کردن۱۱۶نفر به خاطر مهلت خواستن در جمع آوری مالیات
- -مردم بی گناه را به خاطر نپرداختن مالیات سر برید و دو مناره از سرهای آنها ایجاد کرد.
- -مالیات گرفتن بیش از حد که حتی برخی از مردم فرزندان خود را می فروختند.
زندیه
-۴بار زندیه به کرمان لشکر فرستاد.
-کرمان در وضع خوبی به سر نمی برد به خاطر جنگ ها.
-در زمان پناه بردن آخرین حاکم زندیه به کرمان به علت محاصره مردم در قحطی به سر می بردن و هلاک می شدند.
قاجار
-در اوایل عده ی بسیاری به دست آقا محمد خان کشته شده و عده ی زیادی کور شدند.
-بعد از آقا محمد خان به دلیل وجود حاکمانی از جمله ابراهیم خان ظهیر الدوله،اسماعیل خان و وکیل الملک کرمان پیشرفت زیادی کرد.
-بعد از آقا محمد خان اولین حاکم کرمان ابراهیم خان بوده است که وقتی حاکم شهر شد در نامه ای به فتحعلی شاه می نویسد که(شما مرا به حکمرانی شهری فرستادی که در حال حاضر از قصبه ای پست تر و یک مشت مردمی کور ساکن آن اند).که فتحعلی شاه مالیات چند ساله را از کرمان حذف می کند و کمک هایی برای احیای کرمان می فرستد.
کرمان شهر شش دروازه ای
در سال ۱۲۹۳ه.ق دور شهر کرمان تقریبا یک فرسخ(۶کیلومتر) بودو این شهر با برج و بارو و خندقهایی به عرض تقریبی ۱۰متر و عمق چهار متر ،محصور بوده است.شهر کرمان مشتمل بر ۶دروازه بوده است:
۱. دروازه ی باغ یا ارگ
۲.دروازه ی سلطانی یا دولت
۳.دروازه ی خراسانی یا گبری
۴.دروازه ی ناصری
۵.دروازه ی وکیل یا مسجد
۶. دروازه ی رق آباد
کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان و بافت شهر کرمان
– در کرمان شناسی و اطلاعات اقلیم کرمان آمده است که شهر کرمان مانند بسیاری از شهر های پررونق قدیم بر سرراه های تجاری قرار داشت.
– بازار،خصيصه اقتصادي و تبادلات تجاري در شهر كرمان در دوره هاي مختلف بازار پر رونق را تدريجا شكل داده است.
– عموم عناصر و فضاهاي مهم شهر قديم كرمان مانند مسجد جامع، مسجد امام (ملك) ، مجموع هاي فرهنگي ، آموزشي تجاري – وقفي مانند مجموعه هاي گنجعلي خان ، وكيل حاج آقا علي و بعضي فضاهاي حكومتي با ارتباطي بسيار نزديك در مجموعه بازار جاي داشته اند.
– بازار اصلي و بزرگ شهر در مركز شهر قرار دارد و جهت آن شرقي غربي مي باشد. اين بازار به خط مستقيمي است كه در دو سوي آن دو دروازه ورودي و خروجي شهر يعني دروازه ارگ و دروازه مسجد قرار داشت. طول آن حدود 3 كيلومتر است و شهر را دقيقا به دو بخش تقسيم مي نمايد .
محلات مسکونی:
– محلات مسکونی در شهرهای ایرانی، حوزه های اجتماعی مختلفی بوده اند تفاوتهای فرهنگی،اجتماعی، اقتصادی و…آنها را به صورتی مشخص از همدیگر جدا می کرده است.
– وجود بيش از سي محله در شهر كرمان ، از قدمت و سابقه كهن اين شهركويري حكايت مي كند كه نام برخي از آنها عبارتند از:
1- محله شهر 2- محله شاه عادل 3- محل قبه سبز 4- محله علويان 5- محله خواجه خضر 6- محله يهودي ها 7- محله دولتخانه 8- محله ته باغ لله 9- محله گلبازخان 10- محله بازار شاه 11- محله ميدان قلعه 12- محله گودال خشت مال ها 13- محله چهارسوق كهنه 14- محله مسجد ملك 15- گبر محله 16- محله دروازه ريگ آباد 17- محله قلعه محمود و….
کوچه ها:
كوچه ها و محلات بعنوان محورهاي فرعي ، و شاخه هاي درخت بافت شهري راتشكيل مي دادند كوچه ها بخاطر بافت ارگانيك منطقه مسكوني و همچنين جلوگيري از بادهاي كويري كه خاك به همراه دارند شكل نامنظم و پيج در پيچ به خود مي گيرند.
