میل گنبد کاووس
مکان : شهرستان گنبد کاووس
قدمت : آل زیار / سبک آذری
سال ساخت : 397
شهرت : مقبره شمس المعالی
کاربری : ارامگاهی
یکی از بناهای شاخص و ارزشمند معماری دوره اسلامی ایران ، گنبد کاووس است که در مجاورت شهر باستانی جرجان احداث شده است. این بنا به دستور «قابوس بن وشمگیر» ملقب به «شمس المعالی» از حکمرانان مشهور دوره زیاریان در سال 397 قمری ساخته شده است. وی دانشمند،هنرمند،ادیب و نویسنده ای زبردست وتوانا و حامی نویسندگان شعرا، هنرمندان و دانشمندان عصر خود بوده که از آن میان می توان به «ابوریحان بیرونی» و «بوعلی سینا» اشاره نمود.
برای خواندن مطالب مربوط به معماری ایرانی لینک روبرو را کلیک کنید: الگوهای معماری ایرانی
مصالح اصلی بنا از آجر و ملات و گچ است. بدنه خارجی مدور و دارای 10 ترک (ماننده ستاره ده پر) است که به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند. ارتفاع پی 9/ 82 متر، ارتفاع بدنه 36/971 متر ویال گنبد مخروطی از لبه آبچکان تا نوک تیزه 15 / 87 متر است. در مجموع ارتفاع بنا از پی تا نوک تیزه62/66 متر ست. در قسمت شرقی گنبد مخزوطی، روزنه ای به ابعاد 1/ 85×2 / 06 متر تعبیه شده است که نور وهوای فضای داخل بنا را تامین می کند. دارای سردر با طاق جناقی شکل است که در گذشته دارای تزئینات مقرنس کاری بوده که از نخستین مقرنس کاری ها در معماری اسلامی ایران محسوب می شود.
کتیبه های گنبد کاووس با خط کوفی بنایی (معقلی) در عین سادگی به طور کاملا خوانا و برجسته در دو ردیف در بدنه و در قاب های مستطیلی بصورت قرنیه در بالا و پایین تکرار شده اند. کتیبه ها از ضلع شرقی بنا شروع شده است.
برای خواندن مطالب مربوط به معماري ايراني لینک روبرو را کلیک کنید: نماد های معماری ایرانی ، تاریخ معماری ایران
