خانه ظهیرالاسلام
کاربری:خانه
مکان:تهران
دوره:قاجار
سبک:قجری(تهرانی)
خانه ظهیرالاسلام خانه‌ای مسکونی است مربوط به دوره قاجار است و در مرکز شهر تهران در نزدیکی میدان بهارستان، خیابان هدایت واقع شده‌است. در اقدامی پرسش‌برانگیز این بنا دو بار به در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. این اثر در بار دوم در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۶ با شمارهٔ ثبت ۳۱۰۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
خانه ظهیرالاسلام سال ۱۳۹۳ به ثبت ملی رسید اما این ثبت نیز تغییری در اوضاع این خانه ایجاد نکرد زیرا نام این خانه در هنگام ثبت ملی به نام خانه سردار تنکابنی ذکر شده و بنا شماره ثبت دریافت نکرد.
پیشینه
خانه ظهیرالاسلام عمارتی از دورهٔ قاجار است. این عمارت از آن جهت که خانهٔ مسکونی یکی از سران مشروطه است و با توجه به آن که نمونه‌ای کم‌نظیر و کامل از بناهای مسکونی دورهٔ قاجار بوده و با توجه به موقعیت قرارگیری در محله‌ای خاص قابل بحث و بررسی ست؛ و از آنجا که این بنا مبین تحول در بناهای کوشکی دورهٔ قاجار و تلفیق با معماری اروپایی است ارزشهایی را برای بنا بدنبال دارد. طبق مطالعات این بنا فاقد لوح یا کتیبه‌ای است که تاریخ ساخت آن را مشخص کند، ولیکن با توجه به تلفیق معماری بومی و غربی و سقف شیروانی این خانه گواه بر این است که این کوشک متعلق به اواخر دورهٔ ناصرالدین شاه است. مساحت خانهٔ منسوب به «سپهبد تنکابنی» مشهور به «ظهیرالاسلام»، داماد ناصرالدین شاه و فرماندهٔ فتح تهران، حدود ۲۲۰۰ متر مربع زیربنا با ساختمانی ۲۲۰ مترمربع در دو طبقه شامل یک طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف است که در دورهٔ قاجار ساخته شده‌است. مالکیت ملک موصوف به سلطان محمد میرزا سیف الدوله(عضدی قاجار) تعلق داشته است که به صورت امانت در اختیار ظهیرالاسلام قرار گرفته بود«مدارک و مستندات»
مالکیت کنونی بنا
در حال حاضر مالکیت بنا بطور خصوصی در دست سازمان تأمین اجتماعی ست. سیدتقی نوربخش مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی نیز در حاشیه حضورش در خبرگزاری مهر دربارهٔ وضعیت بنای تاریخی خانه‌ای که تحت تملک این سازمان قرار دارد و مردم تهران آن را به‌عنوان خانه ظهیرالاسلام می‌شناسند، به خبرنگار مهر گفت: اکنون عملیات ساختمانی و مرمت این خانه تاریخی شروع شده و ما برای آن بوجه هفت میلیارد تومانی اختصاص داده‌ایم تا به صورت یک مرکز فرهنگی به بهره‌برداری برسد. نقشه‌های آن کشیده شده تا به عنوان یک میراث فرهنگی در جهت وظایف فرهنگی تأمین اجتماعی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
وی با بیان اینکه خانه ظهیرالاسلام در اختیار سازمان تأمین اجتماعی باقی می‌ماند افزود: امسال (۱۳۹۶) این خانه بازسازی شده و به بهره‌برداری می‌رسد.
اگرچه این بار نیز مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی از تغییر کاربری این بنای تاریخی و مرمت آن خبر داده‌است اما دوباره مرمت خانه ظهیرالاسلام (سردار تنکابنی) متوقف مانده‌است.
موقعیت بنا
بنای ظهیرالاسلام در خیابان قائدی و سر خیابان ظهیرالاسلام قرار دارد.
مصالح استفاده شده
پله‌های ورودی اصلی با متریال سنگ ساخته شده و طراحی و فرم منحصر به فردی دارد.
مصالح غالب در نمای بنا آجر است.
منبع:wikipedia
