خانه گلشن یزد از مرحوم على گلشن بوده است ( مالک و کشاورز ) بعد از فوت ایشان به همسر و بعد از همسرشان به ورثه به ارث می رسد . در سال ۱۳۸۱ فرمانداری شهرستان میبد این خانه را به همراه چند دهانه مغازه در ضلع جنوبی خانه از وارث آقای گلشن و برای تبدیل به مهمانسرا خریداری نموده است.
برای خواندن مطالب مربوط به معماری ایرانی لینک روبرو را کلیک کنید: اصول معماری ایرانی
مشخصات خانه گلشن یزد و عوامل تشکیل دهنده : خانه گلشن دارای دو قسمت اندرونی و بیرونی می باشد هر کدام ورودی مجزا دارند که در سمت شرق واقع شده اند. بعد از ورودی قسمت اندرونی به ترتیب وارد هشتی ، راهروی ارتباطی به حیاط قرارگرفته است . در این راهرو توالت ، ورودی به انبار و راه پشت بام قرار دارند . حیاط به شکل مستطیل که یک حوض در وسط آن واقع شده است قسمت اندرونی به صورت چهار طرف ساخت و دارای دو ایوان شمالی و جنوبی می باشد .
در جبهه شمالی ، ایوان و دو راهروی ارتباطی در اطراف ( ایوان ) و اتاقی دو دری در غرب ایران می باشد . اتاق باد گیر در شمالی ترین قسمت ایوان واقع شده که این بادگیر از طریق یک پنجره چوبی که در کف اتاق بادگیر است با زیرزمین در ارتباط می باشد ورودی زیر زمین در کف حیاط جلوی ایوان قرار دارد . از راهروی شرقی ایوان شمالی راه ارتباطی به خانه بیرونی میسر می باشد .
جبهه جنوبی : ایوان و بادگیر در وسط و دو راهرو در مجاور ایوان قرار دارد . گفتنی است تأمین آب خانه گلشن یزد از قنات ده آباد بوده که حدودا ۵ متر پایین تر از سطح زمین قرار گرفته راه دسترسی به آب از گوشه شرقی ایوان جنوبی میسر می باشد .
بر پشتی جبهه جنوبی راسته بازار می باشد . در این قسمت چند دهانه مغازه که متعلق به این خانه می باشد وجود دارد . اولین مغازه در سمت شرق (نبش کوچه ) جهت نمازخانه بازار مورد استفاده قرار می گرفته است .
در ضلع غربی ، مطبخ ، دو اتاق دو دری ، یک راهرویی که ارتباط خانه با مغازه ( گوشه جنوب غربی ) می باشد قرار دارد . خانه بیرونی به صورت سه طرف ساخت ( شمالی و جنوبی و شرقی ) است ، در داخل حیاط حوض مستطیل شکل با گوشه های پخ در وسط ، شاه نشین در ضلع شمالی حیاط ، زیر زمین در زیر شاه نشین جلوه خاصی به این مجموعه داده است.
در سمت شرق حیاط یک اتاق سه دری در وسط و ورودی خانه در جنوب این اتاق و همچنين اتاقی در شمال این جبهه حائز اهمیت می باشد . در قسمت جنوب حياط اتاق بادگیر واقع شده که این اتاق با انباری که در شمال واقع شده در ارتباط است .
برای خواندن مطالب مربوط به معماري ايراني لینک روبرو را کلیک کنید: المان های معماری ایرانی ، تاریخ معماری ایران
مصالح خانه اندرونی خشت و گل برای جرزها ، گچ سفید در اندود اتاقها. آجر برای ازاره حیاط و رخبام بنا، چوب برای در و پنجره ها مورد استفاده قرار گرفته است . حیاط بیرونی ساختی هم دوره بنای بیرونی داشته ولی در اندود اتاق ها کاغذ دیواری به جای گچ سفید استفاده شده در آهنی به جای در چوبی به چشم می خورده است.
هر نوع بهره برداری و خصوصیات بارز خانه گلشن یزد : این بنا مسکونی بوده و از دو بخش اندرونی وبیرونی تشکیل شده . از خصوصیات مهم این بنا به غیر از وجود فضاهای با ارزش معماری خرید این خانه توسط فرمانداری شهرستان میبد می باشد که نسبت به خانه های دیگر اولویت ثبت آن مهمتر است. عوامل تزیین بنا: از تزیینات این بنا می توان به طاقچه ها و رف های ایوان شمالی و نمای حیاط اشاره کرد که با دمگیری های گچی بیشتر محسوس می باشند.
منبع : سازمان میراث فرهنگی
