توصیف کالبدی دانشگاه امام صادق
ساختمان هایی اجری،با ساختاری مشابه وسقفی باپوشش نیم استوانه،که هر یک از حیاط شش ضلعی کوچکی درون خود دارند،با قرار گرفتن پیرامون حیاط مرکزی با پلان مستطیل شکل به ابعاد120در65متر،کالبد اصلی طرح را تشکیل می دهند. بلوک ساختمانی که درون حیاط دانشگاه امام صادق قرار گرفته،به کتابخانه و بلوک های اضلاع شرقی وغربی به ترتیب به ساختمان های اداری و محل تشکیل کلاس های درس اختصاص داشته اند.مقابل کتابخانه در ضلع شمالی،ساختمانی برای سالن غذاخوری دانشجویان و اساتید طراحی شده بودکه هم اکنون عملکرد ان،ساختمان اجتماعات می باشد.بلوک های مشابه ضلع شمالی و جنوبی حیاط،به عنوان فضاهایی جهت اقامت دانشجویان و مطالعه انها طراحی شده بود.هم اکنون این فضاهابه محل استقرار بخشی از دانشکده های مختلف دانشگاه،تبدیل شده اند.بلوک ضلع شرقی،اداری بوده و دو بلوک نیز در فضای خالی که قبلا در این ضلع وجود داشته،احداث شده است.کوشک مرکزی،در حال حاضر کاربری اداری داشته و زیرزمین این مکان و توسه ان،محلی برای برگزاری امتحانات می باشد.
برای خواندن مطالب مربوط به معماری معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: شاهکارهای معماری معاصر ایران
کارفرما: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری(وزارت فرهنگ و هنر)
مشاور طراحی مجموعه: مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان
مدیر طراحی : نادر اردلان
زمان احداث: ۱۳۴۹-۱۳۵۱
کاربری مجموعه: آموزشی
مساحت زمین طرح: ۳۸۵۰۰مترمربع
زیر بنای مجموعه: ۸۳۸۶ مترمربع
بررسی برنامه فضایی عناصر دانشگاه امام صادق
طراحی با عملکردهای اموزشی،خدمات اموزشی،مدیریت اموزشی اداری،کمک اموزشی و محل اقامت دانشجویان با تامین نور و تهویه مناسب،دسته بندی عملکردهاو عدم تداخل انها و ارتباط با معماری گذشته،از نیازهای اصلی طرح بوده است.عناصر فضایی در ساختاری منظم و مدولار به صورت خطی پیرامون مستطیلی که بدنه های حیاط مرکزی را تشکیل می دهند،سامان دهی شده اند.
بررسی کیفی فضاها
برای سهولت در بررسی کیفی فضاها،بلوک های ساختمانی در پنج بلوک نامگذاری شده اند.
بلوکA
ورودبه حیاط مرکزی،از محور اصلی سایت،در این بلوک فراهم شده است.این بلوک شامل دو حجم مکعب مستطیل است که اقطار انها در جهت محورهای اصلی قرار گرفته اند.در سال های بعد از 1361هجری شمسی،دو حجم دیگر با کاربری اداری نیز در شمال و جنوب این بلوک احداث شده است.بلوکAشامل سه طبقه،زیرزمین،همکف و اول می باشدوفضاهای اداری،پیرامون فضاهای تقسیم هشت ضلعی سامان دهی شده اند.
دسترسی عمودی بین طبقات،توسط راه پله ای با پلان دایره ای شکل که در حجمی با پلان هشت ضلعی جای گرفته،طراحی شده است.
فضاهای اداری این بلوک از نور طبیعی و چشم انداز به فضاهای پیرامونی،برخوردارند.
بلوکB
از این بلوک،به تعداد شانزده عدد،در دو ضلع شمالی و جنوبی حیاط وجود دارد.این بلوک،در گذشته شامل چهار اتاق برای اقامت دانشجویان،فضاهایی برای سرویس های بهداشتی و اتاقی برای تشکیل کلای ها و یا مطالعه دانشجویان بوده که پیرامون حیاطی شش ضلعی طراحی شده اند.شایدالگوی اصلی چنین فضایی مدارس سنتی ایران بوده است.
هم اکنون دراین فضاها بخش های اداری و تعدادی از دانشکده های دانشگاه،استقرار یافته اند.قرارگرفتن این بلوکها درکنارهم،فضاهایی پر وخالی متنوعی را در درون و بیرون حیاط مرکزی ایجاد کرده است.
بلوکC
در ضلع غربی حیاط مرکزی،فضایی برای استقرارکلاس های درس ولابراتوارزبان طراحی شده است.چیدمان صندلی دراین کلاسها به ویژه درکلاس درس بزرگ که ظرفیتی حدود 80نفر دارد،به صورت مرکزی است.دیوارهای این فضاها از طرح های اجری برخوردار است،که علاوه بر زیبایی،اصول اکوستیکی نیزدر انها رعایت شده است.نور این فضا،ازنورگیر سقفی بام که به شکل هشت ضلعی می باشد تامین می شود.
بلوکD
در ضلع شمالی حیاط مرکزی و در امتدادمحوری هم راستا با محور تقارن کوشک مرکزی ،سالن غذاخوری استادان و دانشجویان طراحی شده بود که هم اکنون به فضای سالن اجتماعات و بخش های اداری اختصاص یافته است.پلان این بلوک،ترکیبی از عناصر هندسی منظم به ویژه هشت ضلعی بوده وهندسه منظم این بلوک نیز به تبعیت از هندسه دیگر عناصرطرح می باشد.عملکردهای تاسیساتی،در فضایی با پلان مستطیل شکل در ضلع غربی این بلوک استقرار یافته اند.
بلوکE
کتابخانه این مجموعه،در سه طبقه ،در ساختمانی که مانند کوشکی درون باغ است،طراحی شده بود که هم اکنون به اداره کل دانشجویی در طبقه همکف و اول و سالن برای برگزاری امتحانات در زیرزمین اختصاص یافته است.
در طرح اولیه،چهار گوشه پلان در طبقه همکف دارای چهار مخزن کتاب بوده و کتابخانه با سیستم باز اداره می شده است.طبقه اول نیز در طرح اولیه،به مجلات نشریات تعلق داشته است.پله ای با پلان دایره ای شکل،ارتباط عمودی بین طبقات را فراهم کرده است.
در طرح توسعه ای که بعد از سال1361 هجری شمسی انجام شد،زیرزمین توسعه یافت و ابتدا با سالن مطالعه کتابخانه تبدیل شد.با افزایش فعالیت های دانشگاه،کتابخانه به ساختمانی دیگر که به این منظور طراحی و احداث شده است،منتقل شد.
برای خواندن مطالب مربوط به معماري معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: شاهکارهای معماری معاصر ایران ، بناهای شاخص معماری معاصر ایران
سبک و روحیه حاکم بر دانشگاه امام صادق
در این مجموعه با انکه گرایش وتوجه به فرم ساختمان و تبعیت ازهندسه خاص،یکی از اولویت های اصلی طراحی بوده است،توجه به مسائل عملکردی و روابط بین عملکردها نیز به دقت لحاظ شده است.در تامین نور و دید مناسب فضاها،استقلال فضاها و عملکردهاوارتباط انها،دقت خاصی انجام شده است.
استفاده ازعناصر و مفاهیم معماری گذشته مانند حیاط مرکزی،ساختار باغ ایرانی،کوشک،درون گرایی،برون گرایی،هندسه منتظم،پوششهای قوسی و کاربرد اجر به انواع مصالح اصلی ساختمان،بیانگر تاثیرنهضت های پست مدرنیسم درمعماری،به ویژه گرایش هایی که به بوم وبسترتوجه دارد،می باشد.
نوع و نحوه به کارگیری مصالح غالب در بنا
ساختمان ازکیفیت اجرایی مطلوبی برخورداراست.سازه بنا ازبتن مسلح تشکیل شده و عناصرسازه ای،اشکارادرمعرض نمایش قرار گرفته اند.اجر،به عنوان مصالح غالب بنا،دربدنه های بیرونی و بیشتر فضاهای درونی،استفاده شده است.چگونگی نصب پنجره ها،کف سازی ها،نحوه پرداخت بتن نمایان و چگونگی اجرای ابنماها و اجرای ظریف و زیبای پله ها،از شاخص ترین جزئیات به کار رفته در ساختمان ها می باشد.
تحلیل و ارزیابی نماهای مجموعه
ساختمان دارای هشت نما،چهارنما درون حیاط مرکزی و چهار نما بیرون ان،می باشد.ترکیب احجام،بیشترین تاثیر را در ایجاد نماها داشته است.نماهای شمالی و جنوبی،نماهای اصلی مجموعه می باشند.تکرار عناصر مدولار و امتدادو گسترش احجام در بعد افق،تاکیدی بر تناسبات افقی است وباتناسبات عمودی بازشوها به تعادل رسیده است.تزیینات اجری و نحوه به کارگیری اجر در این مجموعه و در قوس ورودی به حیاط ساختمان های بلوکBو پوشش قوسی سقف باعث ایجاد تنوع در نماها شده است .
پس و پیش شده احجام وبازی نورو سایه ها برنماهایی که به واسطه کاربرد اجر،دارای روحیه ای گرم هستند،درکنار عناصر طبیعی مانند درخت و اب،مناظر زیبایی را ایجاد کرده است.
منبع: کتاب معماری معاصر ایران (سید هادی میرمیران-ایرج اعتصام)
