نشیمن فضایی است گرم و صمیمی و جایی که افراد خانواده به صورت راحت و خودمانی در کنار هم جمع می شوند. با توجه به الگوی زندگی اعضای خانواده، طراحی اتاق نشیمن می تواند به صورت فضایی کاملا در بسته و خصوصی و یا با درجه محرمیت کمتر و به صورت باز و در ارتباط با فضاهایی نظیر پذیرایی و غذاخوری و آشپزخانه طراحی شود. همان طور که گفته شد نشیمن جایی است که افراد خانواده در کنار یکدیگر به دور هم و به فعالیت هایی نظیر گفت وگو، تماشای تلویزیون، مطالعه روزنامه، بازی و غیره می پردازند؛ بنابراین معمولا در نشیمن برای انجام این فعالیتها باید وسایلی مانند مثل مبل راحتی، میز، لوازم صوتی و تصویری، قفسه ای برای قرار دادن کتاب و روزنامه و عکس های خانوادگی و مانند این ها وجود داشته باشد.

برای خواندن مطالب مربوط به معماری ایرانی لینک روبرو را کلیک کنید: اصول معماری ایرانی

خانه ای در منظره طبيعى

خوب است که در طراحی اتاق نشیمن، به انتخاب فرمی مناسب برای دور هم نشستن صمیمی اعضای خانواده، و مساحت مناسبی برای تشکیل جمع خانوادگی و فعالیتهای مربوط به آنان، توجه شود. به نظر می رسد که اشکالی شبیه به فرم نشستن افراد به صورت حلقه حول یک نقطه (مثلا تلویزیون) نظیر دایره و مربع و چند ضلعی، پلان های مناسب تری برای این موضوع هستند، و فرم هایی با کشیدگی زیاد و بدون تناسب، فضاهای مناسبی نیستند. علاوه بر فرم، ابعاد و اندازه، وسعت نشیمن، نور طبیعی کافی و داشتن دید به مناظر زیبا و محوطه های سرسبز هم در ایجاد نشیمن دلباز و خوشایند، تأثیر زیادی دارد.

اگر در حد واسط فضای نشیمن و فضای باز بیرون، فضایی نیمه باز نظیر ایوان و بالکن نیز طرح شود، ارتباط نشیمن و حیاط بیشتر و بهتر میشود. ضمنا گسترده شدن نشیمن در امتداد ایوان سبب می شود تا فضای نشیمن دارای یک فضای رابط و مکمل گردیده و در شرایط مناسب آب وهوایی، اعضای خانواده بتوانند در آنجا در کنار فضای باز، ساعاتی را سپری نمایند؛ همچنین قرار گرفتن ایوان و بالکن در امتداد نشیمن و داشتن پنجره های سرتاسری، در احساس گستردگی بیشتر فضا و بزرگ جلوه نمودن آن بسیار مؤثر است.

خانه استیلتو (Stiletto House)

علاوه بر انتخاب فرم مناسب برای نشیمن، بهتر است که چیدمان وسایل آن نیز به گونه ای باشد که در مسیر رفت و آمد قرار نداشته و گوشه دنجی را شکل داده باشند. در این حالت امکان دور هم نشستن اعضای خانواده با تمرکز بیشتری فراهم می شود. در نظر گرفتن محور توجه افراد به سوی کانونهای توجه نظیر تلویزیون، شومینه و منظره های زیبا نیز از دیگر مسائلی است که باید در چیدمان وسایل نشیمن مورد نظر قرار گیرد. توجه به نور و چشم انداز مناسب نیز از دیگر مواردی است که توجه به آن در طراحی نشیمن ضروری می باشد.

نشیمن فضایی است که تا حدودی شبیه به قلب خانه است و با بسیاری از فضاهای دیگر خانه از جمله آشپزخانه و سالن غذاخوری ارتباط نزدیکی دارد؛ همچنین ضمن جدایی و استقلال از اتاق های خواب افراد، با این بخش هم می تواند ارتباط نزدیکی داشته باشد. با حیاط و فضاهای نیمه باز ایران و بالکن هم می تواند کار کند و از نور و چشم انداز مناسب بهره گیرد. بنابراین جا دارد که در جانمایی نشیمن، به این روابط دقت کافی شده و جای مناسبی برای آن پیش بینی شود.

برای خواندن مطالب مربوط به معماري ايراني لینک روبرو را کلیک کنید: المان های معماری ایرانی ، تاریخ معماری ایران

در حالت های نزدیک به مربع ، امکان دور هم نشستن افراد بهتر فراهم می شود.

اگر در نشیمن از مبل یا صندلی برای نشستن استفاده نشود و افراد روی زمین بنشینند، کف نشیمن به کف پوشی نرم و ضخیم همچون فرش یا موکت پرزدار نیاز دارد. در طرح تناسبات چنین نشیمنی باید به ابعاد و اندازه های رایج و استاندارد فرش نیز توجه کرد و فضا را اصطلاحا فرش خور (به صورتی که تمامی سطح آن با یک یا چند فرش به خوبی پوشیده شود) طراحی کرد. پیش بینی دیوارهای پشتی برای تکیه دادن افراد نشسته روی زمین و دقت در فرم و جانمایی مناسب پنجره ها و طاقچه های دیوار هم، از دیگر مواردی است که باید در طراحی این نوع نشیمن رعایت کرد. در خانه های سنتی برای جواب گویی به این امر اولا پنجره ها را به صورت «در – پنجره» و تا کف اتاق می ساختند تا افراد نشسته روی زمین، دید مناسبی رو به منظره حیاط پیدا کنند. ثانیا طاقچه های دیوار را در ارتفاعی بالاتر از سطح سر فرد نشسته روی زمین، ایجاد می کردند تا برای نشستن افراد در پیرامون اتاق مزاحمتی ایجاد نکنند.

تصویری از نشیمن سنتی

پذیرایی و طراحی اتاق نشیمن 

پذیرایی فضای عمومی خانه و محلی برای پذیرایی از مهمانان و برگزاری مراسم و جشن های خانوادگی است. این فضا در خانواده های مختلف با توجه به نوع و میزان رفت و آمدهای خانوادگی و روابط اجتماعی اعضای خانواده، از درجه اهمیت متفاوتی برخوردار است. پذیرایی از جمله فضاهای رسمی و بیرونی خانه محسوب می شود؛ بنابراین خوب است که در نزدیکی ورودی خانه طراحی شود تا مهمانان جهت رسیدن به آن، از فضاهای خصوصی خانه عبور نکنند و به آن دید نداشته باشند. علاوه بر این، برای پذیرایی راحت تر از مهمانان، بهتر است که فضای پذیرایی با آشپزخانه نیز ارتباط نزدیکی داشته باشد.

ویلای دولونای | نورمن فاستر

ایرانیان از گذشته های دور به مهمان نوازی مشهور بوده اند و در فرهنگ ما مهمان حبیب خداست و از جایگاه والایی برخوردار است؛ به همین دلیل معمولا میزبان سعی می کند که از مهمان به بهترین نحو ممکن پذیرایی کرده و او را اکرام نماید. به همین دلیل است که در معماری ما فضای پذیرایی غالبا دارای مساحت مناسبی بوده و به شکل خوشایند و زیبایی آراسته میشود و با بهترین وسایل و مبلمان تجهیز می گردد، تا مهمان در فضایی دلچسب و با شرایطی مطلوب به سر برد و به او خوش بگذرد. در خانه هایی که مساحت چندان زیادی ندارند و امکان طرح یک پذیرایی، جدای از نشیمن وجود ندارد، این فضا با نشیمن خانه ادغام می شود. اما در خانه هایی که مساحت و امکانات بیشتری دارند، معمولا پذیرایی جدای از نشیمن پیش بینی می شود. زیرا نشیمن فضای خودمانی و خانوادگی است و گاه با ریخت و پاش همراه است، لذا غالب خانواده ها ترجیح می دهند که نشیمن از پذیرایی مجزا باشد تا در صورت آمدن مهمان سرزده به خانه، در فضایی آراسته و مرتب از او پذیرایی گردد.

با توجه به الگوهای فرهنگی و رفتاری خانواده ها و میزان باز بودن روابط اجتماعی آنها، نشیمن خصوصی و پذیرایی عمومی خانه معمولا به سه شکل متفاوت کاملا جدا از هم، در ارتباط با هم، و یا به صورت کاملا ادغام شده با هم باز یا open) طرح می شوند. در برخی خانواده ها مجزا بودن فضای پذیرایی خانم ها و آقایان نیز اهمیت دارد همان طور در برخی دیگر از خانواده ها روی زمین و به دور هم نشستن از اهمیت بالایی برخوردار است و مواردی از این قبیل که لازم است در هنگام طراحی به آنها توجه شده و در طرح خانه لحاظ گردند.

ابعاد و اندازه مبلمان معمول در طراحی اتاق نشیمن و پذیرایی

ابعاد اتاق نشیمن بر اساس تجهیزات و تعداد افرادی که از آن فضا استفاده می کنند لحاظ می شود، پس در ابتدا به برسی تجهیزات به کار رفته در فضای نشیمن می پردازیم:

فاصله میان صندلی ها و کاناپه ها بر رفتار کاربران فضا تاثیر می گذارد دو نفرکه روبروی هم نشسته اند، باید در فاصله ای از یکدیگر قرار بگیرند که هنگام مکالمه احساس راحتی کنند. رفتار گروه های بزرگ تر حول یک میز چای خوری هم تحت تاثیر میزان صمیمیت موجود در شیوه ی چیدمان مبلمان قرار می گیرد.

ابعاد میز جلو مبلی

ابعاد تلویزیون

فاصله مناسب افراد از تلویزیون

اندازه ی مناسب تلویزیون به فاصله از تلویزیون و کیفیت تصویر تلویزیون بستگی دارد. برای نمونه برای تلویزیون های 43 اینچی با کیفیت فول اچ دی ، فاصله ی 1.7 متر مناسبترین فاصله است ، اما با تغییر کیفیت قضیه فرق می کند . با کاهش کیفیت از فول اچ دی به اچ دی ، باید فاصله را افزایش دهید تا بهترین کیفیت تصاویر را نظاره گر باشید . یعنی همان تلویزیون 43 اینچی این بار با کیفیت اچ دی ، را باید در فاصله ی 2.6 متری تماشا کرد .همچنین برای یک تلویزیون 55 اینچی ،با کیفیت فول اچ دی مناسبترین فاصله 2.2 متر است . اما برای همین تلویزیون با کیفیت اچ دی فاصله ی 3.3 متری بهترین کیفیت را به معرض نمایش می گذارد.

ابعاد میز تلویزیون

انواع چیدمان در طراحی اتاق نشیمن

تقارن محوری

با بهره گیری از مرکز هندسی اتاق ،‌مبلمان حول یک محور مشترک سازماندهی می شوند.

محورهای دو گانه

یک محور متقاطع توجه به سوی مرکزی اتاق جلب می نماید در حالی که دیگرخصوصیات به پس زمینه منتقل می شوند.

تقارن موضعی

با بهره گیری از مرکز هندسی اتاق، مبلمان حول یک محور مشترک سازماندهی می شود. در نظر گرفتن محل هایی برای نشستن که از محل اصلی فاصله گرفته اند، موجب می شود اتاق بزرگ تر دیده شود. استفاده از تقارن موضعی،  موجب ایجاد هماهنگی و تعادل در اتاق می شود.

عدم تقارن

چیدمان نا منظم مبلمان باعث ایجاد جوی غیر رسمی در اتاق می شود.

نور در طراحی اتاق نشیمن

ضد نور یا سایه‌نما تکنیکی در عکاسی است که در آن، منبع نور در پشت سوژه قرار دارد و در قوی‌ترین حالت به دلیل تندی نور، سایه‌ای از سوژه بر روی عکس ایجاد می‌شود. مانند تصویر زیر:

این مثال برای این بود که در فضای نشیمن ما با فرد رو بروی خود در حال گفت و گو هستیم و یا در حال تلویزیون نگاه کردن هستیم اگر به مسئله ی ورود نور خورشید توجه نشود و از پشت سر ما یا روبروی ما نور خوشید وارد فضا شود امکان دارد ما به درستی فرد مقابلمان را نبینیم و باعث ایجاد تیرگی و یا سایه در تصویر تلویزیون و یا فرد مقابل شود.

بهترین سمت ورود نور خورشید از طرفین فرد می باشد در هنگام گفت و گو یا تماشای تلویزیون.(ورود نور از جلو و یا از پشت فرد باعث ایجاد ضد نور می شود.)

راهکارهای داشتن یک فضای نشیمن گرم وصمیمی (افزایش کیفیت مکان)

رنگ فضا در طراحی اتاق نشیمن 

بهترین رنگ ها برای فضای نشیمن رنگ های گرم است  که این رنگ ها فضا را تبدیل به یک فضای صمیمی و گرم تبدیل می کنند.

مانند رنگ های: قهوه ای و نارنجی و زرد و غیره

مطلب پیشنهادی: روانشناسی رنگ ها

ایجاد گودال دنج

«نشیمن فرورفته» یا «گودال دنج» شیوه‌ای از طراحی اتاق نشیمن است که مکانی دنج برای یک گفت‌وگوی دورهمی، مطالعه، تماشای تلویزیون یا استراحتی کوتاه را در ذهن تداعی می‌کند. دلیل دنج بودن این فضا، پایین‌تر بودن سطح آن از بخش‌های دیگر است.

نورپردازی در طراحی اتاق نشیمن 

هدف از بودن در اتاق نشیمن آرامش و گفتگو بین افراد خانواده و دوستان است. بنابراین از نورهای زیاد که چشم را ناراحت کرده و مانع استراحت و آرامش می شود، خودداری کنید. استفاده از نور گرم که درصد زرد آن از آبی بیشتر است  برای ایجاد یک فضای گرم و صمیمی مناسب خواهد بود.

حضور طبیعت در طراحی اتاق نشیمن 

حضور طبیعت در خانه باعث ایجاد سرزندگی و طراوت و شادابی می شود.

منابع

کتاب طراحی خانه-هنرستان

کتاب طراحی داخلی(گریس گریملی-می می لاو)

کلاس درس طرح یک