معماری سبز طرحی برای آینده ای را مطرح می کند که راهکارهای واقعی برای استفاده بهینه از انرژی در داخل ساختمان ها را ارائه می دهد. همچنین به کار گیری معماری بومی چون که حاصل تجربه نسل های متمادی گذشته است مدنظر معماری سبز قرار می گیرد. هدف اصلی این بررسی برشمردن ویژگی های مثبت معماری اکوتک در مقابل معماری هاتیک است. معماری سبز برخاسته از معماری پایدار و توسعه پایدار بوده که این ناشی از نیاز انسان امروز در مقابل پیامدهای سوء جهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است. ایده معماری سبز ضمن اینکه یک مفهوم جهانی است «محلی » هم هست. یعنی ضمن اینکه از نکات مشترک و جهان شمولی، برخوردار است اما با توجه به موقعیت های اجتماعی و فرهنگی وشرایط محیطی هر منطقه متفاوت است. ایده های اصلی در معماری سبز عبارت است از: استفاده از مواد و مصالح دارای چرخه طبیعی و هم چنین استفاده از منابع کارآمد و طراحی مجدد برخی از محصول ها و ارزش گذاری بیشتر روی سیستم های طبیعی برای محافظت هرچه بیشتر از کیفیت زندگی بشر، کاربری مناسب از زمین از ارکان بسیار مهم در معماری سبز می باشد.

برای خواندن مطالب مربوط به معماری مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: عناصر معماری مدرن

آکادمی علوم کالیفرنیا-رنزو پبانو

مروری بر سابقه معماری سبز:

جنبش بین المللی معماری سبز از سال ۱۹۹۰ شروع شد و در آمریکا ریشه های آن به قرن ۱۹ بر می گردد. در ایران می توان به طور کلی گفت ارزشهای معاری سنتی و سنت ارزشهای زیست محیطی معماری سنتی ایران واجد ارزشهای بسیار فراوان در شیوه های گوناگون استفاده بهینه از انرژی و بهره برداری اکولوژیک از انواع انرژیها و خصوصا کاربرد انرژیهای پایدار و بی زیان است. گرچه استفاده از باد(بادگیر)عمده ترین و رایج ترین نوع کاربرد انرژیهای بی زیان در معماری سنتی ایران است. با این حال همه عناصر اربعه فلسفی و آیینی (آب هوا خورشید و خاک) دارای کاربرد عالی زیست محیطی در معماری ایران قدیم بوده است .نوع مصالح و فنون ساختمانی رایج در گذشته در مقایسه با مصالح کنونی دارای ظرفیت بالای نگه داری و ذخیره انرژی و استعداد متعادل سازی حرارت در فضاهای مصنوع بوده است. از جمله معماری سنتی ایران را می توان در شهرهایی چون یزد و اصفهان و کاشان مشاهده کرد.

کاربرد انرژیهای بی زیان در معماری سنتی ایران-مقاله بررسی بادگیر در کارکرد های متفاوت

تعریف معماری سبز:

هر ساختمان تا حدودی میتواند مشخصات یک ساختمان سبز را داشته باشد. ساختن یک ساختمان سبز، مستلزم برنامه ریزی برای انتخاب زمین، توسعه محل ساخت و ساز، حفظ و نگهداری آب، مصرف بهینه انرژی، انتخاب مصالح مناسب و کاهش پسماندهاست. چنین ساختمان هایی از تلفیق مصرف بهینه انرژی، انتخاب مصالح سازگار با محیط زیست و به کارگیری شیوه های پیشرفته ساختمان سازی به وجود آمده و فرصت خوبی برای بسیاری از ساختمان سازان فراهم آورده تا در جهتی سرمایه گذاری کنند که از نظر زیست محیطی و اقتصادی قابل توجیه است. معماری سبز انرژی آفتاب در معماری) به طور خلاصه ساختمان های سبز عبارت است طراحی و ساخت و ساز ساختمان هایی که با ملاحظه سه عامل زیر ساخته شده اند:

١- سلامتی و کیفیت محیط داخلی

۲- حداکثر کردن بازده انرژی و ذخیره آن

۳- مبتنی بر تفکر حداکثر استفاده از منابع تجدید پذیر طبیعی

اغلب از ساختمان سبز تعبیر به ساختمانی می شود که اثرات منفی آن بر روی محیط اطرافش کم باشد. معیارهای سنجش ساختمان های سبز در آمریکا و بیشتر کشورهای جهان ساختمان های سبز بر اساس گواهی «LEED» (راهنمای طراحی محیط و انرژی که توسط هیات برنامه ریزی انجمن ساختمان های سبز آمریکا تنظیم شده شناخته می شوند. و تمام پارامترهای آن بر پایه دو عامل زیر استوار است:

١- اقتصادی بهتر ۲- محیطی مطلوب تر

بر اساس این گواهی ساختمان های سبز در پنج گروه اصلی بررسی می شوند: ۱- سایت پایدار ۲- بهره وری از آب ۳- انرژی و اتمسفر ۴- مصالح و منابع ۵- کیفیت محیط های داخلی)

برای خواندن مطالب مربوط به معماري مدرن لینک روبرو را کلیک کنید: معماری شهری مدرن ، قوانین معماری مدرن

مجتمع چند کاربری پایدار

مصالح سبز:

۱. استفاده از آن دسته از مواد شیمیایی که اُزن را از بین می برند در تجهیزات مکانیکی و عایق ها اجتناب کنید.

۲.از مصالح ساختمانی بدست آمده از محل استفاده کنید.

۳.از مصالح ساختمانی زائد یا فرآورده هایی که از مواد قابل برگشت به چرخه طبیعت بدست آمده اند از قبیل عایق سلولز، هوموسوت، تخته چندلا، آجر فرش کف ساخته شده از شیشه زمینی و پلاستیک بازیافتی به شكل الوار و کف پوش استفاده کنید.

۴.فرآورده های چوبی را از جنگل های کنترل شده تهیه

۵.از مواد دارای گازهای آلوده کننده اجتناب کنید.

۶.از وسایل تاسیساتی با کارآیی بالا استفاده کنید و بهر گیرنده از انرژی های طبیعی استفاده نمایید.

اصول معماری سبز:

شناخت و مطالعه این تدابیر، معمار را به درک بیشتر از محیطی که باید طراحی آن را انجام دهد، می رساند. این سه مرحله عبارت است:

مرحله صرفه جویی در منابع – مرحله طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی – مرحله طراحی برای انسان

مرحله صرفه جویی در منابع

این اصل از یک سو به بهره برداری مناسب از منابع و انرژی های تجدیدناپذیر مانند سوخت های فسیلی، در جهت کاهش مصرف می پردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدیدپذیر و ماندگار توجه جدی دارد.

استفاده غیر مستقیم و منطقه ای ژوئوترمال توسط پمپاژ گرمای حاصل از منابع زیر

مرحله طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی

دومین اصل از معماری پایدار بر این فکر و یا نظریه استوار شده است که ماده از یک شکل قابل استفاده تبدیل به شکل دیگری می شود، بدون اینکه به مفید بودن آن آسیبی رسیده باشد. (مهدی نژاد، امیر کلایی)

نمونه ای از بازیافت یک ماده و کاربرد دوباره آن در ساختمان

مرحله طراحی برای انسان

این اصل ریشه در نیازهایی دارد که برای حفظ و نگهداری عناصر زنجیره ای اکوسیستم لازم است که آنها نیز به نوبه خود بقای انسان را تضمین کنند. این اصل دارای سه استراتژی نگهداری از منابع طبیعی، طراحی شهری – طراحی سایت و راحتی انسان است.

ورقه های خورشیدی روی بام و نحوه ذخیره و انتقال انرژی به ساختمان-(عکس سمت راست)استفاده از ورقه های خورشیدی در نمای ساختمان

سیستم گرمایشی کار گذاشته شده در کف ساختمان-(عکس سمت راست)پنجره های کوچ برای تهویه

در تصاویر هوایی از منظره ی شهرها، بام های سیاه و خاکستری (پوشیده از آسفالت). چهره ای زشت از شهر و محدوده ساختمان ها به نمایش می گذارند. گرمای ناشی از این سطوح نازیبا به ویژه بام های پوشیده از آسفالت و آب هایی که هنگام بارندگی از این بام ها به سطح خیابان ها و کوچه ها سرازیر می شود نیز بر مشکل این بام ها که سطح تمام شهرهای ما را پوشانده اند، می افزاید. در حقیقت این بام ها یکی از مشکلات جاری شهرهای بزرگ در تامین محیطی مناسب و مطلوب و سازگار با محیط زیست به شمار می روند. برای برطرف کردن این مشکل نه چندان کوچک، طی چند دهه اخیر، ایده ای بسیار زیبا که ریشه در فرهنگ ما ایرانیان دارد به نام بام سبز، در معماری شهرها به کار گرفته ميشود. یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم معماری سبز” را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود. ایده بام سبز متعلق به عصر حاضر نیست و تاریخچه آن به زمان های بسیار دور، یعنی بوستان های معلق بابل، بام های چمنی ایرلند و….. بازمی گردد. (معماری سبز – بام سبز نشریه ۱۰۴)

دلیل استفاده از بام سبز:

بام های سبز مدرن در پنجاه سال اخیر رواج یافته و اجرای طرح های مرتبط، در مناطق مختلف جهان گسترش یافته است. طراحی و ساخت بام های سبز به دلیل مزایای فراوان اقتصادی و زیست محیطی در کشورهای اروپایی رشد چشمگیری داشته و بسیار مورد توجه معماران و طرفداران محیط زیست قرار گرفته است. این بام ها علاوه بر تاثیر بر ماهیت زیبا شناختی شهری، نقش بسزایی در کاهش آلودگی هوا، افزایش اکسیژن، کاهش دی اکسید کربن و گرما و آسیب های ناشی از آن دارند. بام سبز کمک فراوانی نیز به جلوگیری از جاری شدن آب های ناشی از بارندگی در سطح خیابان ها و جذب باران های سیل آسا می کند؛ ویژگی ایی که بام های معمولی فاقد آن هستند. پژوهش های جهانی نشان می دهد که یک پوشش سبز ۳۰۰ متر مربعی بر روی بام می تواند مصرف انرژی را تا ۷۵ درصد، در تابستان و زمستان کاهش دهد. این مزایای فوق العاده صاحبان ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری علاقمند به حفاظت از محیط زیست را به ساخت بام های سبز ترغیب کرده است.

آکادمی علوم کالیفرنیا-رنزو پبانو

مزایای بامهای سبز:

تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان به دلیل قراردادن حياط وپاسیو- امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها- کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری – افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرار گیرند) – کاهش سیلاب – تصفیه هوا و کاهش دی اکسید کربن هوا – افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی و افزایش ارزش ملک

معایب بامهای سبز:

نیاز به تقویت سازه بامهای موجود برای استقرار بام سبز و وجود این حقیقت که اغلب این بامها برای حضور انسان طراحی نمی شوند. در برخی موارد، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است. – بامهای سبز همچنین نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول می باشند. بسیاری از بامهای موجود، بدلیل بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای دارا بودن بام سبز مناسب نیستند. در این بین یک بام بتنی در تبدیل به بام سبز بسیار کاراتر از بام های چوبی یا فلزی است.)

قوت ها و ضعف های معماری سبز:

مطالب پیشنهادی:

معماری بیونیک

معماری پایدار

انواع الگو برداری از سازه های طبیعی در معماری

منبع:اشتری, زهرا، ۱۳۹۲، معماری سبز، سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران، https://www.civilica.com/Paper-ESPME03-ESPME03_597.html