مفهوم DIY و تاریخچه آن
تقریبا بعد از جنگ جهانی دوم، اصطلاحی در بین عموم مردم رایج شد که DIY نام داشت. کلمه DIY در اصل مخفف جمله انگلیسی Do it yourself است. این عبارت یعنی “خودت انجام بده”. در واقع، اصطلاح DIY به آن دسته از کارها و پروژه‌های فنی و هنری گفته می‌شود که ما می‌توانیم آنها را به شخص متخصصی در آن زمینه بسپاریم، اما این کار را نمی‌کنیم. در عوض، ترجیح می‌دهیم که اول درباره آن موضوع اطلاعات و مهارت کسب کنیم و خودمان آن را به انجام برسانیم.
تاریخچه
در دهه 1950 میلادی و با پایان جنگ جهانی دوم، تحولات زیادی در نوع زندگی مردم صورت گرفت. به طوری که خانه‌ها و ساختمان‌ها نیاز به بازسازی داشتند و تعداد نیروهای متخصص در این زمینه، دچار کمبود شده بود. از طرف دیگر، تعداد صاحبان ملک افزایش یافته بود و ساعات کاری نیز کمتر شده بودند. مردم فرصت بیشتری داشتند تا در خانه‌هایشان به امور موردعلاقه‌شان بپردازند.
در همین حین، رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون نیز شروع به آگاهی‌رسانی در مورد کارهای DIY کردند. در شبکه‌های مختلف مانند بی‌بی‌سی و غیره در کشورهای مختلف برنامه‌هایی را در این راستا پخش کردند. همچنین مجلاتی در آمریکای شمالی چاپ و منتشر شدند که خوانندگان را به استفاده از خلاقیتشان و ابزاری که در اختیار داشتند، تشویق می‌کردند. بدین ترتیب بود که مردم در بسیاری از کشورها علاقه‌مند به کارهایی شدند که خودشان می‌توانستند از پس انجام آن بربیایند.
امروزه بازار جهانی DIY بازاری بسیار گسترده و ارزشمند است و می‌توان گفت صدها میلیارد دلار ارزش دارد. کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن، آلمان، ایتالیا، کانادا، انگلیس، استرالیا و فرانسه، هشت کشور برتر در این زمینه هستند. اوایل، مفهوم DIY فقط برای بازسازی و تعمیرات منزل استفاده می‌شد. اما امروزه دامنه گسترده‌تری را ازجمله چیدمان داخلی، تزیین غذا، اسباب‌بازی، مد و زیبایی، زیورآلات، معماری DIY و غیره شامل می‌شود.
مزایای انجام پروژه‌های DIY
قطعا انجام پروژه‌های DIY چون توسط خود فرد انجام می‌شود و قبل آن نیاز به افزایش آگاهی و اطلاعات و مهارت است، مزایایی را با خود به همراه دارد. در این بخش به برخی از مزایای انجام پروژه‌های DIY اشاره می‌کنیم:
صرفه‌جویی در هزینه‌ها
صرفه‌جویی در هزینه‌ها، اولین مزیت این نوع پروژه‌ها است. زیرا سپردن پروژه‌ها به افراد دیگر، نیازمند صرف هزینه بالایی خواهد بود. این هزینه‌ها شامل هزینه مواد و ابزارآلات به‌علاوه دستمزدی است که آن فرد ماهر از شما اخذ می‌کند. اما اگر این کار را خودتان انجام دهید، هم می‌توانید از مصالحی که در اختیار دارید استفاده کنید، هم هزینه دستمزد را به خودتان پرداخت کنید!.
کاهش وابستگی
کاهش وابستگی را می‌توان هدف اصلی این پروژه‌ها عنوان کرد. این امر به این معنی است که فرد لزوما نباید رفع نیازهایش را به گردن شخص دیگر بیندازد و به‌اصطلاح، دنبال لقمه آماده باشد.
پرورش استعداد و خلاقیت
پرورش استعداد و خلاقیت از دیگر مزایای انجام پروژه‌های “خودت بساز” یا “خودت انجام بده” است. به این صورت که فرد به‌جای سپردن کار به دیگران، سعی در پرورش استعدادها و خلاقیت خود دارد. فرد در راستای پروژه موردنظرش، اطلاعات مختلفی را از منابع مختلف کسب می‌کند و مهارت خود را افزایش می‌دهد.
کیفیت بالای کار نهایی
کیفیت بالای کار نهایی را نیز در این بخش می‌توان مدنظر داشت. گاهی مواقع پیش می‌آید که فرد کار را به شخص دیگری می‌سپرد، اما آن شخص از وجدان کاری خوبی برخوردار نیست. بارها دیده‌شده است که فرد از مصالح خوب و مرغوب استفاده نمی‌کند یا در انجام کارها سهل‌انگاری می‌کند. نتیجه چنین اقداماتی، یک کار نهایی با کیفیت نامطلوب خواهد بود. اما اگر فرد این کار را خودش انجام دهد، می‌تواند از کیفیت کار راضی باشد.
امکان شخصی‌سازی
یکی دیگر از مزایای انجام پروژه‌های DIY، امکان شخصی‌سازی پروژه است. شخصی‌سازی به این معنا است که فرد می‌تواند کار نهایی را درست مطابق با سلیقه و علاقه خود داشته باشد. فرد باید خلاقیت خود را به کار گیرد و سبک منحصربه‌فرد خود را اجرا کند.
افزایش اعتمادبه‌نفس
افزایش اعتمادبه‌نفس را نیز می‌توان به‌عنوان تاثیرات مهم انجام پروژه‌های DIY یا “خودت بساز” عنوان کرد. اعتمادبه‌نفس فرد با انجام این پروژه‌ها و پس از دیدن محصول نهایی، بالاتر می‌رود. حس شادی و لذت توام با حس اعتمادبه‌نفس باعث رشد هرچه بیشتر خلاقیت و مهارت‌های فرد می‌شود. با افزایش تجربه فرد پس از انجام هرکدام از پروژه‌ها، حس آینده‌اندیشی و دورنگری او نیز تقویت خواهد شد.
حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی
با استفاده دوباره از لوازم قدیمی و ابزار در دسترس جهت ساخت لوازم جدید، به‌جای خرید دوباره آنها و دور ریختن وسایل قدیمی، می‌توان در حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی قدمی اساسی برداشت.
معماری DIY
معماری نیز یکی از آن دسته زمینه‌هایی است که می‌توان آن را به‌صورت “خودت انجام بده” یا DIY انجام داد. همه افراد تمایل دارند خانه‌شان محیطی باشد که در آن احساس آرامش کنند. در این بین، برخی از مردم بر این باور هستند که علاوه بر دکوراسیون و چیدمان داخلی منزل، خود ساختمان نیز باید مطابق خواست و سلیقه‌شان باشد. اینجا است که پای معماری DIY به میان می‌آید. در این حالت، فرد شخصا وارد گود خواهد شد و طراحی و بعضا اجرای ساخت خانه ایده‌آل خود را به عهده می‌گیرد.
چگونه نقشه خانه خود را ترسیم کنیم و مانند یک معمار خانه خود را طراحی کنیم؟
ممکن است شما بخواهید معماری DIY انجام دهید و خودتان خانه خود را طراحی و اجرا کنید. طراحی نقشه یک‌خانه، مقدمه‌ای برای ساختن و داشتن آن است. برای تهیه نقشه‌های خانه خود نیازی به منابع زیادی نیست. فقط دسترسی به اینترنت، کامپیوتر و یک برنامه نرم‌افزاری رایگان معماری کافی خواهد بود. اما اگر شما روش‌های قدیمی را ترجیح می‌دهید، پس به یک میز نقشه‌کشی، ابزارهای نقشه‌کشی و ورق‌های بزرگ کاغذ 24 در 36 اینچی برای پیش‌نویسی دستی نقشه‌ها نیاز دارید. همچنین شما می‌توانید از نقشه‌های آماده آنلاین کمک بگیرید؛ ولی باید بدانید که آنها معمولا تمام عناصر را در بر نمی‌گیرند.
طراحی و ساخت خانه امر کوچک و پیش‌پاافتاده‌ای نیست و طبیعتا با هزینه‌ها و چالش‌هایی روبه‌رو خواهد بود. اما با دانستن چند نکته می‌توانید این پروسه را برای خود راحت‌تر کنید. برای این کار باید قوانین زیر را رعایت کنید:
قبل از اینکه وارد جزییات شوید، بدانید که چقدر فضا موردنیازتان است
در وهله اول باید تعیین کنید که چقدر فضا برای هر یک از قسمت‌های خانه‌تان می‌خواهید اختصاص دهید. باید اولویت‌هایتان را مشخص کنید و بدانید که اختصاص دادن فضای بیشتر به یک اتاق یعنی کاهش فضای اتاق دیگر.
درباره طرح و ویژگی‌های فیزیکی منطقه فکر کنید
منطقه و زمینی که قرار است روی آن خانه زیبایتان را بنا کنید نیز تاثیر مستقیمی روی طرح و مصالح و روند ساخت خانه‌تان دارد. مثلا اگر خانه‌تان در نزدیکی تپه است، چالش‌های بیشتر و موقعیت‌های خاص‌تری را در زمینه طراحی خواهید داشت.
از طرح‌ها و لیست‌ها برای سازمان‌دهی ایده‌هایتان استفاده کنید
شما به عنوان کسی که معماری DIY انجام می‌دهد، وقتی در مرحله طراحی خانه‌تان هستید، بهتر است گاهی با تیم‌های طراحی و ساخت نیز مشورت کنید و سوال‌هایتان از آنها را بپرسید. این کار کمک می‌کند که به چیزهایی که نیاز دارید، واقف شوید و بدانید در آینده در چه مرحله‌ای قرار دارید. تمامی ایده‌هایتان را بیان کنید؛ از اشتباه کردن نترسید. شاید برخی از ایده‌هایتان قابل‌اجرا نباشند ولی بیان تمامی ایده‌ها، خلاقیتتان را شکوفا می‌کند.
روشنایی طبیعی را در اولویت قرار دهید
در هنگام کشیدن نقشه ساختمان باید به روشنایی خانه نیز توجه داشته باشید. نحوه قرارگیری اتاق‌ها، پنجره‌ها و نورگیرها باید به‌گونه‌ای باشد که خانه از نور طبیعی محیط بیرون حداکثر استفاده را ببرد. در این صورت، نیاز به نور مصنوعی و چراغ‌های زیاد در ساختمان کمتر می‌شود. از طرف دیگر، خیلی از افراد در تعداد پنجره‌ها و دیوارهای شیشه‌ای، افراط می‌کنند. وجود تعداد زیادی پنجره و دیوار شیشه‌ای باعث خواهد شد کنترل گرمایش و سرمایش ساختمان سخت شود و قبض‌های گران‌تری را در آینده دریافت کنید. راه دیگر برای افزایش نور طبیعی در خانه، استفاده به‌جا و درست از آینه‌ها در دکوراسیون داخلی است تا بتوانند نور را منعکس کنند.
درباره موقعیت خانه در برابر خورشید فکر کنید
خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می‌کند که باعث می‌شود نور خورشید و گرمای آن در بعضی از اتاق‌ها باشد و در بعضی نه. معمولا پارکینگ را در قسمت جنوبی و غربی قرار می‌دهند و مناطق سکونتی را در قسمت‌ها شمالی و شرقی. قسمت شرقی خانه به خاطر وجود نور روز، گرم‌تر است و در شب، سردتر خواهد بود. سمت غربی خانه در روز سردتر و در شب گرم‌تر است. قسمت غربی معمولا گرم‌ترین نقطه خواهد بود. قرار دادن حمام و اتاق‌هایی که زیاد کاربرد ندارند، در این قسمت توصیه می‌شود.
فضای ذخیره‌سازی را در نظر بگیرید
علاوه بر اینکه باید فضای کافی برای اثاثیه و مبلمان خود داشته باشید، باید فضایی را نیز جهت انباری و ذخیره‌سازی در نظر بگیرید. برای این فضا نیز باید به درجه حرارت و نور توجه داشته باشید.
زمان
طراحی و ساخت خانه یک امر زمان‌بر است؛ مخصوصا اگر شما آن را به صورت معماری DIY انجام می‌دهید، اصلا عجله نکنید. حتی قبل از اینکه با تیم طراحی و ساخت مشورت کنید، زمان زیادی را صرف دیدن عکس‌ها و خانه‌های مختلف کنید. این کار به شما الهام می‌بخشد و خلاقیتتان را شکوفا می‌کند. در حین مشورت با تیم نیز عجول نباشید. اجازه دهید که طرحتان را به‌طور کامل و موثر بررسی کنند. به این صورت، شما یک‌خانه زیبا و امن خواهید داشت.
سبک معماری
بعد از اینکه فضا، نور طبیعی و دیگر مسائل را در نظر گرفتید، نوبت این است که به سبک معماری موردعلاقه‌تان بیندیشید. سبک‌های معماری مختلفی وجود دارند که هر کدام از ویژگی‌ها و زیبایی خاص خود برخوردار هستند. انتخاب یکی از این سبک‌ها، صرفا به علاقه شما بستگی دارد.
طراحی اتاق‌ها
علاوه بر طراحی کلی خانه و تعین محل قرارگیری اتاق‌ها، باید به جزییات هر اتاق نیز توجه شود. محل قرارگیری اثاثیه، پنجره‌ها، شومینه و غیره باید در نظر گرفته شود.
نمونه‌ای از معماری DIY
“نیکلای سوتیاژین” شخصی است که در آرخانگلسک، شهری در شمال غربی روسیه، در ابتدا در یک ساختمان دوطبقه زندگی می‌کرد. او فکری در سر داشت و طی 15 سال، بیشتر اوقات فراغت خود را صرف تبدیل آن خانه دوطبقه به بلندترین ساختمان چوبی جهان یا حداقل روسیه کرد. در حال حاضر، این ساختمان که در واقع با روش معماری DIY ساخته‌شده است، 13 طبقه دارد و ارتفاع آن 43 متر است.
جمع‌بندی
پروژه‌های DIY به پروژه‌هایی اطلاق می‌شود که شخص، خودش دانش و مهارت کافی را در کاری کسب می‌کند و به‌جای سپردن آن کار به شخص دیگر، آن را شخصا انجام می‌دهد. معماری DIY نیز به معماری گفته می‌شود که توسط خود فرد انجام شود. این روش زیادی دارد که از بین آنها می‌توان به افزایش خلاقیت، مهارت و اعتمادبه‌نفس، کاهش هزینه‌ها، امکان شخصی‌سازی، کیفیت بالای نتیجه نهایی و غیره اشاره کرد.
تحریریه گروه معماری هورنو
منبع:www.arel.ir
