ساختمان وزارت کشور
مشاور طراحی بنا: رضا نیک خصال-ایرج پروین
ترکیبی از احجام مکعب مستطیل با ارتفاع های متفاوت وبدنه هایی ازبتن نمایان واجر که بازشوهایی با تناسبات افقی در ان قرارگرفته است،کالبدساختمان اصلی تشکیل می دهند.
ساختار محکم،سنگین،خشن وپر صلابت بتن نمایان،همراه باگرمای مصالح اجری،ترکیبی از عناصرمتضاد را،ایجاد کرده است.تقسیمات ریزاحجام و نماها وعدم خلوص انها،با عظمت گرای ساختمان،افزوده و فاصله گرفتن از ضلع جنوبی و رعایت حریم معابرمجاور،باعث بهتر دیده شدن ساختمان شده است.
بررسی برنامه فضایی عناصربنا
ایجاد فضایی با عملکرد اداری،برای استقراراحزاب و تشکل های سیاسی،به همراه فضاهای خدمات وپشتیبانی وابسته به ان و تالاری برای همایش ها از نیازهای اصلی طرح بوده است.
عناصر فضایی در ساختاری خطی و باپلانی ازاد در امتداد محورشرقی-غربی سامان دهی وعملکردها در یازده تا بیست و یک طبقه،توزیع شده اند.
بررسی کیفی فضاها
طبقه همکف باارتفاعی معادل دو طبقه ودسترسی از حیاط واقع درضلع جنوبی ساختمان،شاخص شده است.اطلاعات،نگهبانی،پذیرش و روابط عمومی در این طبقه جای گرفته اند.
در بخش جنوب غربی پلان،دو اسانسور،در بخش مرکزی چهار اسانسور و در بخش شمالی سه اسانسورجای گرفته اند.این اسانسور ها به همراه چهار دستگاه پله،دسترسی های عمودی بنارا فراهم می کنند.اینعناصر در کنار سرویس های بهداشتی وداکت های تاسیساتی،هسته هایی را ایجاد کرده اند که پشتیبانی و خدمات رسانی فضاها را برعهده دارند.
در هسته مرکزی این ساختار دسترسی های عمودی،تاسیسات،خدمات وپشتیبانی جای گرفته اند.در دو انتهای راهرواصلی ساختمان،پله های فرار طراحی شده و درحجم نیزبرانها،تاکید شده است.
با تغییر کاربری این ساختمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی،تغییراتی درپلان ونحوه چیدمان فضاهای اداری صورت گرفته که این تغییرات نیز بیشتربرمبنای ساختار پلان ازاد بوده است.بیشتر فضاها از نور شمال یاجنوب و تهویه طبیعی بهره مندی هستند.
سبک و روحیه حاکم بر بنا
عناصر یکنواخت و مدولار نما،استفاده از بتن نمایان،شیشه و اجردرنما ساختمان،تاکید بر خطوط عمودی،اقفی و تناسبات هندسی،ترکیب احجام خالص،پنجره های نواری و بیان خشن مصالح ساختمانی بیانگر تاثیر جنبش معماری این ساختمان می باشند.
گرایش هایی که باساختارگرایی و بروتالیزم تمایل داشته وساختمان را همچون تندیسی در شهر معرفی می کنند.درطراحی این ساختمان تمایل زیادی وبه ممتاز و متمایز بودن وجود داشته و ارتفاع زیاد،تقسیم بندی های نما،مصالح به کار رفته،موقعیت شهری و عقب نشستن از لبه معابر مجاور،این هدف را تامین کرده است.
از اجر وتزیینات اجری،به ویژه در پیرامون بازشوها برای ارتباط با معماری گذشته استفاده شده است.
نوع ونحوه به کارگیری مصالح غالب در بنا
ساختمان در زمان خوداز پیشرفته ترین سیستمهای اجرایی برخوردار بوده و از کیفیت اجرایی مطلوبی برخوردار است.بتن و اجر مصالح غالب در نماها هستند.بتن علاوه بر نقش سازه ای،به عنوان عنصری تزیینی به کار رفته و پرداخت تیشه ای ان در بدنه های داخلی و خارجی بنا،باعث تنوع انهاشده است.
هره چینی اجری،اجرای دیوارهای مجوف که باعث عقب نشستن پنجره ها و ایجاد فضاهایی برای استقرار کمدها شده،اجرای پنجره ها و کف سازی فضاها با موزائیک اخرایی،از جزئیات برجسته اجرایی این ساختمان است.
برای پرواز وفرود هلی کوپتر،باند پرواز بر بام ساختمان و براساس ضوابط خاص خود طراحی و اجرا شده است.
تحلیل و ارزیابی نماهای بنا
ترکیبی از عناصر راست گوشه و مدولار هندسی،نمای ساختمان را تشکیل می دهند.ساختمان دارای چهارنما است که نمای جنوبی،نمای اصلی می باشد.ورودی در این نما با عقب نشستن حجم در طبقه همکف و ارتفاعی به اندازه دو طبقه،همراه باپنجره های وسیع شاخص شده است.
شاخص ساختن دسترسی های عمودی ساختمان و ترکیب احجام،تاکیدی بر تناسبات عمودی است که پنجره های نواری با تناسبات اقفی،ان را تعدیل کرده است.
تقسم بندی نما و بافت پدید امده ازبتن نمایان،اجر و تزیینات اجری باعث تنوع نماها شده و پس وپیش شدن احجام وعقب نشستن پنجره ها،بازی نور و سایه رابر بدنه ها تشدید کرده است.
منبع: کتاب معماری معاصر ایران (سید هادی میرمیران-ایرج اعتصام)
