زندان موزه ی قصر، در زمان ریاست سوئدی‌ها بر شهربانی (نظمیه) تهران، زندان نظمیه در محل اداره شهربانی (بخشی از وزارت امور خارجه فعلی) در میدان توپخانه واقع بود. این زندان مرکب از دو یا سه اتاقک کوچک معروف به حبس نمره یک و چند اتاق و یک زیرزمین برای زندانیان عمومی بود. با ایجاد حکومت رضا شاه، محل قبلی تکافوی خیل عظیم زندانیان را نمی‌کرد؛ لذا سرتیپ درگاهی، رئیس نظمیه تقاضای یک محل وسیع برای ایجاد زندان تهران را نمود. محلی که برای اینکار در نظر گرفته شد قصر قاجار (حدفاصل سه راه زندان، پل سیدخندان، خیابان شریعتی و خیابان پلیس فعلی) بود که دارای ساختمان‌های قدیمی و وسیع و متروکه بود. این مجموعه که در سال ۱۱۶۸ خورشیدی ساخته شده بود، محل مناسبی برای ایجاد زندان تشخیص داده شد؛ و بین ارتش، مخابرات و زندان تقسیم گردید.
برای خواندن مطالب مربوط به معماری معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: معماری معاصر ایران بعد از انقلاب
زندان قصر در تاریخ ۱۱ آذرماه ۱۳۰۸ به دست رضا شاه افتتاح گردید. فاز اولیه زندان که در آن زمان افتتاح شد ۱۹۲ اتاق بود با گنجایش ۸۰۰ زندانی. بعدها و تا زمان ساخت زندان اوین در دهه چهل، این زندان تنها زندان پایتخت بود. در این دوران زندان قصر توسعه زیادی پیدا کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران این زندان محل حبس زندانیان غیر سیاسی بود. در سال ۱۳۸۳ این زندان تعطیل وشهرداری شروع به تخریب بخش‌هایی از زندان نمود که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با ثبت زندان به عنوان آثار ملی در سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری شد. البته در این میان تا قبل از ثبت محل، زندان زنان سیاسی تخریب شد.
نهایتاً در سال ۱۳۹۱ به وسیلهٔ شهرداری نهران بر اساس طرح معماری و ایده مفهومی شاخه تجربی معماری کلانشهر به باغ موزه تبدیل گردید و در تاریخ ۱۴ آبان ماه ۱۳۹۱ با حضور شهردار تهران و جمعی از هنرمندان برای بازدید عموم رسماً افتتاح گردید.
بازسازی موزه زندان موزه ی قصر:
معماران: دفتر معماری EBA
مساحت: ۱۴۰۰۰مترمربع
سال: ۲۰۱۲
پروژه‌ی بازسازی زندان قصر به شکل باغ موزه قصر توسط دفتر معماری EBA یکی از بهترین تغییرکاربرها و بازسازی‌های سال‌های اخیر در ایران است که تحت مدیریت معماری آرش مظفری رخ داده است. بازسازی یک زندان با هزار سابقه سیاسی و امنیتی به یک فضای عمومی و شهری با کاربری تفرج و خوش‌گذرانی بی‌شک در کنار پاسخ‌گویی به نیازهای طبیعی شهری، اشاره‌ای جذاب در سیر تحولات یک جامعه به حساب می‌آید. از معدود کارها در وادی هنر و معماری که با تحولات انقلاب اسلامی هم راستاست.
این مجموعه پس از افتتاح، مورد استقبال خیره كننده ی مردم قرار گرفته است. آمار به دست آمده در دوره 12 روزه ی عید نوروز در سال جاری، نشان دهنده ی 6000 بازدید در طول روز و جمعا 125 هزار نفر بازدید كننده در طول تعطیلات بوده است.
