طراحی پلان خانه | بررسی پلان و مقطع مسکونی

طراحی پلان خانه

الگوی زندگی بر طراحی خانه تاثیر می گذارد و برعکس. وقتی کارفرمایی در مورد خواسته های خود با معمار صحبت می کند و معمار نیز پس از توجه به تمامی عوامل و نیازهای کارفرما، خانه را طراحی می کند، خانه طراحی شده و ساخته شده خواه در قالب یک خانه ویلایی، خواه به صورت یک خانه شهری یا به صورت یک واحد آپارتمانی، بایستی به بهترین وجه ممکن نشان دهنده تلاشهای معمار و کارفرما باشد و دیاگرام سه جانبه فعالیت و الگوهای زندگی احتمالی در آن خانه را به بهترین شکل نشان دهد.

۱.بررسی طراحی پلان خانه و روابط فضاهای خانه  ۲. اتود فضاهای خانه

برای خواندن مطالب مربوط به معماری معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: شاهکارهای معماری معاصر ایران


عرصه های طراحی پلان خانه

با توجه به انواع نیازهای خانواده و افراد آن و تنوع فعالیت ها، بخش های مختلف خانه را می توان به پنج عرصه تقسیم و بررسی کرد. این عرصه ها ممکن است در طراحی پلان خانه از هم مستقل باشند و یا در استفاده از فضاهای موجود، با هم اشتراک و تداخل داشته باشند. به تعریف عرصه ها توجه کنید:

عرصه های طراحی پلان خانه - حوزه های خانه


عرصه  یا حوزه زندگی خانوادگی 

خانواده، کانون دلبستگی، محبت و با هم بودن، همیاری و معاضدت است. عرصه ی فضاهای زندگی خانوادگی شرایط و تسهیلات لازم برای جمع شدن اعضای خانواده، دور هم بودن، مهر ورزیدن، صحبت، درد دل و تبادل نظر کردن را در اختیار اعضای خانواده قرار می دهد، شامل فضای نشیمن خانوادگی و آشپزخانه است. در خانه های بزرگ تر، فضای صبحانه خوری نیز به این مجموعه اضافه می شود.

بدون شک، این عرصه،در طراحی پلان خانه مهم ترین بخش خانه و قلب زندگی خانوادگی، فضایی خصوصی، خودمانی، آزاد و راحت است. فضایی غیررسمی است که در صورت امکان بهتر است در بهترین موقعیت قرار گیرد، روبه آفتاب و فضای حیاط باشد و در صورت امکان، دسترسی مستقیم به حیاط و بالکن داشته باشد.


حوزه های طراحی پلان خانه

   

اتاق نشیمن در طراحی پلان خانه


برای خواندن مطالب مربوط به معماري معاصر ایران لینک روبرو را کلیک کنید: شاهکارهای معماری معاصر ایران ، بناهای شاخص معماری معاصر ایران


اتاق نشیمن، محل زندگی خانواده و مهم ترین قسمت خانه است. فضای نشیمن، اغلب مستقل از فضای پذیرایی طراحی می شود و حالتی خصوصی دارد. فضای نشیمن باید آفتاب گیر باشد و ارتباط راحتی با بالکن و حیاط داشته باشد و باید به نحوی طراحی شود که فعالیت های مختلفی مانند نشستن، صحبت کردن، تماشای تلویزیون، بازی بچه ها، مطالعه و … را عملی سازد.

فضای نشیمن باید از وسعت مناسب برخوردار باشد. اندازه ی این فضا با توجه به نوع فعالیتها و ابعاد مبلمان و لوازم مورد استفاده، مشخص می شود. مساحت این فضا معمولا بین ۱۵ تا ۳۵ متر مربع متغیر است.

فضای نشیمن در طراحی پلان خانه باید با ورودی آشپزخانه، غذاخوری و بالكن ارتباط نزدیکی داشته باشد و ضمن نزدیکی به فضای خواب، مستقل از اتاق های خواب باشد. دسترسی به فضاهای خواب و حیاط می تواند در کنار فضای نشیمن در نظر گرفته شود. این حرکت ها نباید آسایش فضای نشیمن را مخدوش نماید. این فضا می باید با حیاط و طبیعت ارتباط راحت داشته و از نور و چشم انداز مناسبی برخوردار باشد. فضای نشیمن در اشکال مختلف مبلمان شده و مورد استفاده قرار می گیرد.


طراحی اتاق نشیمن


مبلمان و تجهیزات نشمین

  • فضای نشیمن، علاوه بر اینکه محل زندگی خانواده است، محل پذیرایی غیر رسمی از فامیل های نزدیک نیز می باشد. در خانه های کوچک که امکان پیش بینی اتاق پذیرایی وجود ندارد از این فضا به عنوان فضای پذیرایی نیز استفاده می شود در هر صورت، نحوه ی طراحی این فضا، بر اساس شرایط استفاده از آن متفاوت خواهد بود.
  • در زندگی سنتی ما، برای مبلمان کردن اتاق نشیمن، از قالی و پشتی استفاده می شود. به همین منظور، در طراحی سعی می شود ابعاد اتاق با ابعاد قالیها هماهنگ بوده و ارتفاع پنجره ها متناسب با این مبلمان تعیین شود. در مبلمان فضاهای نشیمن معمولا از کاناپه، مبل دسته دار و میز، برای صرف میوه  و چای استفاده میشود. در استقرار مبلمان باید به حرکت افراد، دید و منظر فضا کاملا توجه شود.
  • اگرچه شومینه در اغلب خانه ها به کار نمی رود، اما در صورت پیش بینی آن در طرح، معمولا جنبه ی سمبلیک دارد و در فضای نشیمن پیش بینی می شود.
  • نحوه ی مبلمان اتاق نشیمن و استقرار شومینه و تلویزیون باید به گونه ای باشد که از غذا خوری خانوادگی و آشپزخانه قابل رؤیت باشد. در صورتی که از اتاق نشیمن به عنوان پذیرایی نیز استفاده می شود بهتر است، آشپزخانه، جدا و مستقل از نشیمن – پذیرایی طراحی گردد.
  • امروزه تلویزیون و سایر لوازم صوتی و تصویری، از دیگر عناصر این بخش از خانه هستند که به همراه قفسه ی کتاب (مانند شکل پایین) در یک بدنه جاسازی می شوند.

 


آشپزخانه در طراحی پلان خانه


برای مطالعه ی مقاله طراحی آشپزخانه پلان و مقطع  و اجزا و روابط  تجهیزات آن وارد لینک زیر شوید: طراحی پلان آشپزخانه


آشپزخانه، یکی از مهم ترین عناصر عملکردی خانه است. مشخصات، لوازم، کارکرد و تاسیسات آشپزخانه از مطبخ سنتی تا آشپزخانه ی جدید، تغییرات زیادی داشته است و با توجه به تنوع فعالیت ها، وجود انواع لوازم و تجهیزات مدرن، ضرورت استفاده از سیستم های تأسیساتی برای آب رسانی، دفع فاضلاب، روشنایی، تهویه و … لزوم توجه به بهداشت و نظافت در آن، طراحی این فضا را حساس تر و مشکل تر می نماید.

– دسترس آشپزخانه : آشپزخانه در طراحی پلان خانه باید به فضای ورودی و پارکینگ دسترسی راحتی داشته و با بالكن، یا پاسیو مرتبط باشد. دسترسی آشپزخانه به اتاق نشیمن، فضای صبحانه خوری راحت باشد. در صورت وجود فضای پذیرایی مستقل،

خدمات رسانی به فضای پذیرایی، نیز نباید مشکل باشد. فضای آشپزخانه باید امکان استفاده از نور و تهویه ی طبیعی را داشته باشد.

از آشپزخانه برای نگهداری و آماده سازی مواد غذایی و پختن غذا استفاده می کنیم. و برای انجام این کارها، هر آشپزخانه نیاز به سه عنصر اصلی دارد. یخچال برای نگهداری مواد غذایی، سینک ظرفشویی برای آماده کردن و شستشوی مواد غذایی و ظروف و اجاق گاز برای پختن غذا. علاوه بر عناصر فوق آشپزخانه شامل مقداری کابینت دیواری پایین و بالاست که سایر امکانات لازم را در اختیار افراد خانواده قرار میدهد.

گاه، لوازم و تسهیلات دیگری مانند فریزر، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، دستگاه آبگرمکن نیز در داخل یا مجاورت آشپزخانه قرار می گیرند.


 طراحی آشپزخانه


ارتباط فضای نشیمن و آشپزخانه

آشپزخانه، محل تهیه ی غذای خانواده است. آماده سازی مواد غذایی، تهیه ی غذا، شستشوی ظروف و … معمولا وقت زیادی از اعضای خانواده مخصوصا مادر را به خود اختصاص می دهد.

در واحدهای مسکونی که دارای فضای مستقل برای پذیرایی از مهمان هستند، برای تقویت رابطه ی بین مادر و اعضای خانواده و نظارت و ارتباط راحت مادر با بچه های خانواده، می توان رابطه ی بین نشیمن خانوادگی و آشپزخانه را به نحوی در طراحی پلان خانه مشخص کرد که امکان دید از فضای آشپزخانه به نشیمن وجود داشته باشد.

در واحدهای مسکونی کوچک که از یک فضای واحد برای نشیمن خانواده و پذیرایی از مهمان استفاده می شود. بهتر است فضای آشپزخانه از استقلال بیشتری برخوردار باشد و فضای پخت و پز و شستشوی ظروف، از محل نشستن مهمانان قابل رؤیت نباشد. در هر صورت باید دقت نمود که صدای ناشی از آماده سازی، پخت مواد غذایی و صدای ناشی از شستشوی ظروف و … و نیز، بو و بخار آب و چربی ناشی از پخت غذا مشکلی برای فضاهای هم جوار ایجاد نکند. به همین دلیل لازم است برای آشپزخانه نور و تهویه مستقل در نظر گرفته شود.


فضای صبحانه خوری در طراحی خانه

  • در طراحی پلان خانه می توانیم فضای کوچکی را برای صبحانه خوری و صرف غذای افراد خانواده در نظر بگیریم. این فضا باید به آشپزخانه نزدیک باشد تا سرو غذا و جمع کردن سفره به آسانی صورت گیرد و نیز، باید از دید و منظر مناسب برخوردار بوده، با نشیمن خانوادگی رابطه ی راحتی داشته باشد.
  • در خانه های کوچک ممکن است برای غذای خانواده و مهمان از یک فضا استفاده شود. در این صورت، فضای غذاخوری باید جدای از آشپزخانه طراحی شود.
  • فرهنگ صرف غذا و پذیرایی از مهمان در مناطق مختلف کشور با هم متفاوت است. شما می توانید در طراحی خانه با توجه به فرهنگ منطقه ی خود طراحی کنید.

عرصه زندگی خصوصی و فردی

برای یک زندگی متوازن و خوب، لازم است بین زندگی جمعی و زندگی خصوصی و شخصی افراد، تعادل ایجاد شود. ما به همان میزانی که به بودن با افراد خانواده، فامیل و دوستان نیاز داریم، به خلوت داشتن، با خود بودن، مطالعه، تفکر و عبادت کردن و یا استراحت نیازمندیم. کودکان و نوجوانان نیازمند فضا برای بازی، انجام تکالیف مدرسه، انجام کارهای هنری و … هستند. این بخش از خانه در طراحی پلان خانه ، امکانات لازم برای زندگی شخصی را در اختیار افراد قرار میدهد.


حوزه های طراحی خانه - بخش خصوصی

برای کسب اطلاعات کامل درباره ی طراحی اتاق خواب و اجزا و تجهیزات آن وارد لینک زیر شوید: طراحی اتاق خواب 


محل استقرار در طراحی خانه

عرصه خواب شامل اتاق خواب بچه ها، اتاق خواب اصلی، اتاق مطالعه و گاه، شامل اتاق خواب مهمان می شود.

این بخش از خانه به عنوان خصوصی ترین و آرام ترین بخش خانه، ضمن نزدیکی به فضاهای خانوادگی مانند نشیمن و آشپزخانه معمولا به صورت مستقل و دور از فضای پذیرایی مهمان، طراحی می گردد. بخش خواب باید در قسمت ساکت خانه و دور از صدای مزاحم طراحی شود و به حمام و سرویس، دسترسی نزدیکی داشته باشد. اتاق های خواب بهتر است به بالکن و حیاط دسترسی داشته باشند. آفتاب گیر بوده، از دید و منظر خوبی برخوردار باشند و به خوبی تهویه شوند.

در واحدهای مسکونی دو طبقه در طراحی پلان خانه معمولا بخش خواب در طبقه ی اول طراحی می شود. در مکان یابی اتاق های خواب، بهتر است اتاق خواب اصلی از اتاق خواب های دیگر استقلال نسبی داشته باشد به همین جهت، در بعضی طرح ها اتاق خواب اصلی در طبقه ی همکف و اتاق خواب های دیگر در طبقه ی اول مکان یابی می شوند در صورتی که برای خواب مهمان، اتاق مستقلی مورد نیاز باشد بهتر است این اتاق در نزدیکی ورودی و فضاهای زندگی خانوادگی باشد تا ضمن استفاده برای مهمان، به عنوان یک اتاق دنج برای مطالعه، انجام کارهای روزانه بتواند در اختیار خانواده نیز قرار گیرد.



عرصه پذیرایی و مراسم

در هر جامعه، روابط، مناسبات و رسومی وجود دارد که افراد آن جامعه را با هم مرتبط کرده، باعث وحدت، همبستگی، و هماهنگی آنها می گردد. مساجد، فضاهای فرهنگی و آموزشی و واحدهای همسایگی در مقیاس شهری این هدف را تأمین می کنند.

فضای عمومی خانه در طراحی پلان خانه ، شامل پذیرایی، غذاخوری و ورودی، وسیله ی ارتباط اعضای خانواده با افراد فامیل، دوستان و همسایگان هستند. به علاوه، این فضاها محل برگزاری جشن ها، مهمانی ها، برگزاری مراسم مذهبی و … نیز هست.


حوزه های خانه -بخش پذیرایی

ورودی

نحوه ی دسترسی و ورود به بنا بخش مهمی از طرح آن را تشکیل می دهد. ورودی خانه در طراحی پلان خانه  اولین جایی است که ساکنان خانه و مهمانان با آن مواجه شده، تحت تأثیر کیفیات مثبت یا منفی آن قرار می گیرند، ورودی خانه باید خوانا و دعوت کننده، جاذب و زیبا باشد تا در اولین لحظه، تاثیر خوشایندی بر واردشونده داشته باشد و معرف ارزش های کل خانه و ساکنان آن باشد. طراحی فضای ورودی، قبل از رسیدن به بنا، ازخارج ساختمان و جلوخان ورودی شروع می شود. پس از عبور از فضای مکث قبل از در ورودی، به فضای ورودی رسیده، به بخش های مختلف دسترسی می یابد.


ویژگی های ورودی خانه


ورودی خانه، باید ضمن تامین دسترسی مناسب به خانه، حریم داخلی خانه را از فضاهای عمومی جدا کند و امکانات مربوط به ورود، تعویض لباس، در آوردن کفش، امکان استقبال و مشایعت مهمان را تأمین کند. زیبا و راحت باشد و فاقد فضاهای بلااستفاده بوده، در شرایط اقلیمی نامطلوب مانع نفوذ سرما، گرما و گرد و خاک شود. ورودی باید دسترسی ساده به نشیمن، پذیرایی، پله های طبقات و آشپزخانه داشته باشد. و در پلان زیر، به جلوخان ورودی دقت کنید. فضای مسقف انتظار قبل از ورود و نحوه ی تفکیک آن از فضای محوطه را زیر نظر بگیرید. جهت باز شدن در ورودی را بررسی کنید. به نظر شما نحوه ی دسترسی به نشیمن، آشپزخانه و پذیرایی و تفکیک عرصه ی زندگی خانوادگی و عرصه ی پذیرایی چگونه است؟ محل استقرار دستشویی و امکان دسترسی آن نیز قابل توجه و بررسی است.(طراحی پلان خانه )

به نحوه ی تفکیک حوزه ی کثیف، قبل از کندن کفش و حوزه ی تمیز، محل جاکفشی و محل دکور مقابل در ورودی توجه کنید. نحوه ی نورگیری هال ورودی و امکان دید از هال به پشت در ورودی را ملاحظه نمایید.

ویژگی های ورودی خانه


در واحدهای مسکونی متعارف در طراحی پلان خانه بهتر است توالت و دستشویی، مستقل از هم طراحی شوند. با توجه به وجه سمبلیک و فرهنگی آب و نقش آب در پاکی و طهارت، مخصوصا در موقع گرفتن وضو محل دستشویی باید از وسعت کافی حداقل ۱۲۰x۱۱۰ سانتیمتر برخوردار باشد. پیش بینی امکانات لازم برای گذاشتن دمپایی و لوازم بهداشتی لازم است.

در صورتی که به دلیل کوچک بودن مساحت واحد مسکونی امکان طراحی توالت و دستشویی در دو فضای مستقل وجود ندارد، حوزه ی مستقلی برای هریک، در نظر گرفته می شود.

جداسازی بخش سرویس و حمام


فضای پذیرایی در طراحی خانه

  • به منظور تداوم و تعمیق روابط اجتماعی و فامیلی و برای پذیرایی از مهمانان و برگزاری مراسم و جشن ها، فضایی به عنوان فضای پذیرایی در طراحی پلان خانه در نظر گرفته میشود. در خانه های کوچک فضاهای نشیمن و پذیرایی با هم ادغام می شوند. این فضا جزو فضاهای رسمی و بیرونی خانه است و باید دقت شود که در ایام معمول بتواند در خدمت نیازهای خانواده باشد.
  • وسعت فضای پذیرایی، حداقل ۱۲ متر مربع است و بسته به شرایط اقتصادی و نیاز خانواده می تواند افزایش یابد.
  • فضای پذیرایی باید با ورودی و غذاخوری ارتباط نزدیک داشته باشد. این فضا نیاز به نور و تهویه ی طبیعی و منظر مناسب دارد.
  • کیفیت فضای پذیرایی به خوبی می تواند گویای فرهنگ و ارزش های خانواده و یادآور حسنها و زیبایی های مادی و معنوی خانه باشد. در شکل به جهت استقرار مبلمان و رابطه ی آن با شومینه و دید و منظر بیرون توجه نمایید.
  • در بعضی طرح های پلان ، فضای پذیرایی و ناهار خوری (مانند پلان زیر) با هم تلفیق شده است و فضای بزرگ و انعطاف پذیری را برای استفاده های دیگر، در اختیار خانواده قرار میدهد. در این صورت باید به تناسب و استقلال هر حوزه و رابطه ی آن با پنجره ها و حوزه های حرکتی دقت شود و برعکس، باید دقت شود تا حوزه ی اتاق های خواب خانواده اعم از طبقه ی همکف یا طبقه ی اول با فضای پذیرایی ترکیب نگردد.

فضای غذاخوری در طراحی پلان خانه

  • صله ی ارحام، پذیرایی از مهمانان و حفظ رابطه ی خانواده با اقشار مختلف جامعه، یک ارزش فرهنگی و دینی است. در خانه های بزرگ، فضای مشخصی به عنوان غذاخوری پیش بینی می شود. این فضا ممکن است مستقل از پذیرایی بوده، یا با آن ادغام شده باشد. بعضی خانواده ها که در پذیرایی از مهمانان از سفره استفاده می کنند از فضای پذیرایی به عنوان غذا خوری نیز بهره می گیرند. بعضی از خانواده ها ممکن است علاوه بر فضای صبحانه خوری، به طور مستمر از فضای غذاخوری نیز برای صرف شام یا ناهار استفاده کنند.
  • فضای ناهارخوری همانند فضای پذیرایی باید جاذب، زیبا و کارآمد باشد. دید و منظر زیبا، فضای دل باز، تناسبات خوش آیند و مبلمان مناسب، می تواند بر کیفیت این فضا بیفزاید. با توجه به عملکرد این فضا، در موقع شام، نورپردازی آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
  • میز غذاخوری و بوفه برای نگهداری ظروف و مواد غذایی مورد نیاز، از لوازم اصلی این فضا هستند. وجود یک میز کوتاه برای سرو غذا می تواند به کارایی این فضا بیفزاید.
  • فضای غذاخوری باید با پذیرایی و آشپزخانه ارتباط نزدیکی داشته باشد. برحسب شرایط، پروژه ی غذاخوری ممکن است با ورودی و نشیمن نیز مرتبط باشد. چنانچه برای غذاخوری فضای مستقلی در نظر گرفته شود می توان آن را با استفاده از پله، دست انداز، دکور یا دیوار، از پذیرایی جدا نمود.
  • توجه به نیازها و ویژگی های عرصه ی زندگی خانوادگی در طراحی پلان خانه ، اعم از نشیمن، غذاخوری خانواده و آشپزخانه، برای ارتقای کیفیت زندگی خانواده و رعایت اصول و ضوابط برای طراحی عرصه ی پذیرایی از مهمان و مراسم امری است ضروری. اما باید توجه کرد که عملکرد مناسب عرصه های مذکور، بستگی کامل به پیش بینی فضاهای خدماتی و پشتیبانی مناسب دارد.

فضای ناهار حوری -طراحی


عرصه خدمات و پشتیبانی

در پس زندگی هر درخت شاداب و پرباری، ریشه هایی وجود دارد که در خاک نفوذ کرده، چرخه ی حیات درخت را کامل می کند. رفاه و آسایش روی صندلی ها و پشت فرمان یک اتومبیل با تکیه بر خدمات پشتیبانی مانند پمپ بنزین، تعویض روغنی، پنجرگیری و … تأمین می شود. راحتی و آسایش زندگی در یک خانه نیز، بستگی به پیش بینی و طراحی مناسب پلان خانه عناصر خدماتی مورد نیاز از قبیل پارکینگ، رختشویی، انبار، زیرزمین و موتورخانه و بهره مندی از سیستم های مناسب مکانیکی و الکتریکی دارد. اگرچه یک خانه ممکن است فقط بعضی از موارد فوق را لازم داشته باشد.


حوزه های مختلف خانه - بخش خدمات

 


پارکینگ در طراحی خانه

  • افراد خانواده برای رفتن به سر کار، خرید و یا گردش، از وسایط نقلیه ی عمومی و یا اتومبیل شخصی استفاده می کنند. پارکینگ مورد نیاز خانه ها ممکن است به صورت جمعی دز طراحی پلان خانه باشد و یا هر خانه از پارکینگ شخصی برخوردار باشد. مکان پارکینگ در خانه بسته به ابعاد، شیب زمین، نوع طرح خانه و شبکه ی دسترسی سواره، معین می شود. ورود و خروج اتومبیل نباید مزاحم ترافیک شهری بشود.
  • پارکینگ ممکن است جدا از ساختمان اصلی و یا چسبیده به آن و یا در زیرزمینی و یا زیر ساختمان طراحی شود.
  • دسترسی به پارکینگ، در هر صورت باید آسان و مطمئن باشد.
  • به علاوه دسترسی راحت از پارکینگ به داخل خانه، مخصوص آشپزخانه یا فضای ورودی، مهم است.
  • در پارکینگ می توان فضایی برای نگهداری لوازم باغبانی و مرمت بنا و یا کارگاه شخصی برای سرویس اتومبیل در نظر گرفت.

پارکینگ در طراحی خانه


موتورخانه

برای گرم کردن خانه در زمستان و خنک کردن آن در تابستان و تأمین آب گرم، ضمن حداکثر بهره برداری از امکانات طبیعی مثل تابش آفتاب و کوران باد، فضایی برای استقرار لوازم و تجهیزات گرمایش و سرمایش مورد نیاز است که به آن،موتورخانه می گویند. موتورخانه را می توان در زیرزمین خانه یا در مجاورت پارکینگ مکان یابی کرد. ابعاد این فضا با توجه به نوع سیستم تأسیساتی و تجهیزات متفاوت است. در خانه های کوچک از یک دستگاه کوچک که می تواند در کنار آشپزخانه یا رختشویخانه واقع باشد برای این منظور استفاده می کنند.(طراحی پلان خانه )

در طراحی موتورخانه باید امکانات مربوط به انتقال سوخت و انرژی، امکان تهویه، ورود، خروج و تعمیر دستگاههای مورد توجه قرار گیرد.


 


اتاق مفید و رختشویی

همه ی خانه ها نیازمند فضایی برای شستشوی لباس، ملحفه، پتو و … هستند. در خانه های معمولی، این نیاز از طريق استقرار ماشین لباسشویی در آشپزخانه و یا در حوزهی حمام تأمین می شود.

در خانه های پرجمعیت تر و بزرگ تر، فضای مستقلی را در کنار سرویس خواب اصلی، حد فاصل پارکینگ و آشپزخانه و یا در زیرزمین پیش بینی می کنند. این فضا معمولا شامل ماشین لباسشویی، ماشین خشک کن و سینک لباسشویی است. با توجه به صدای ماشین ها، این فضا را بدون عنصر واسط، در کنار فضاهای خواب طراحی نمی کنند.(طراحی پلان خانه )

با توجه به اینکه تامین نور طبیعی برای این فضا ضروری نیست، در صورت ضرورت می تواند در بخش بدون نور میانی پلان، مکان یابی شود.

حمام در سمت راست و رختشورخانه در سمت چپ می باشد | که رختشورخانه شامل میز اتو،ماشین لباسشویی و رختشور دستی است.


عرصه فضاهای باز و حیاط خصوصی 

 طراحی یک خانه هرگز کامل نمی شود مگر اینکه همزمان با طراحی فضاهای داخلی، طراحی حیاط، محوطه و محیطی که خانه را در بر می گیرد و روابط همسایگی، مدنظر قرار گیرد و رابطه ی فضای داخل و خارج، به دقت بررسی و طراحی شود. فضاهای باز و نیمه باز خانه، بسته به این که در ترکیب با کدام یک از حوزه های خصوصی و خانوادگی یا عمومی قرار گیرند به دو دسته ی عمومی و خصوصی تقسیم می شوند. بهترین راه مواجهه با دوگانگی فوق، پیش بینی یک حیاط کوچک مرتبط با حوزه های عمومی و یک حیاط بزرگ تر برای حوزهی زندگی خصوصی و خانوادگی است. (طراحی پلان خانه)


طراحی فضای باز خانه


ایجاد رابطه ی منطقی بین آشپزخانه و نشیمن با حیاط خصوصی، امری ضروری است. این حوزه از خانه می باید از طریق مکان یابی مناسب فضاها و استفاده از امکانات فضای سبز و محوطه سازی، از دید عابران و همسایگان محفوظ باشد. با استفاده از آب نما و ایجاد فضای سبز زیبا می توان بر کیفیت این محیط افزود. از ایوان می توان به عنوان یک فضای واسط بین فضای داخل و خارج استفاده کرد.


ایوان

ایوان، یکی از رایج ترین عناصر معماری مسکن مخصوصا در معماری ایرانی است. ارتباط مستقیم این فضا با هوای آزاد و داشتن منظر مناسب فضای نیمه بازی را ایجاد می کند که برای نشستن، استراحت و غذا خوردن بسیار مناسب است. دسترسی راحت از این فضا به حیاط و فضاهای داخلی، آن می افزاید. عرض ایوان باید به نحوی پیش بینی شود که هم مناسب با فعالیت های مورد نیاز باشد و هم عمق پوشش سقف ایوان، مانع رسیدن نور به فضاها نباشد.


فضای باز عمومی

فضاهای عمومی خانه مانند ورودی، پذیرایی، دفتر کار و فضاهای خدماتی مانند پارکینگ، معمولا در جبهه ای از ساختمان واقع می شوند که در سمت خیابان یا کوچه عمومی ست. برای حفظ آرامش و حریم فضاهای داخلی، بین ساختمان و خیابان، فضای باز محوطه سازی شده ای قرار می گیرد تا هم بر غنای منظر شهری بیفزاید و هم ورودی ساختمان را جذاب تر کند و بر ایمنی ورود و خروج افراد پیاده و اتومبیل بیفزاید. این بخش از فضای خانه مکمل خوبی برای فضاهای باز شهری و مسیرهای پیاده است. عقب نشینی بدنه ی پارکینگ نسبت به بدنه ی ساختمان و تقویت ورودی پیاده می تواند بر کیفیت این فضا و نمای ساختمان بیفزاید.(طراحی پلان خانه )

در خانه های سنتی بزرگ، حیاط مستقلی به عنوان حیاط بیرونی در نظر گرفته می شد و فعالیت های عمومی خانه در اطراف آن سازمان می یافت.


طراحی پلان خانه

اتود


در این قسمت به اتود چند جزء فضا در یک خانه معاصر با بکارگیری معیارهای ارائه شده برای طراحی آنها می پردازیم. فرض بر آنست که:

  • یک قطعه زمین در درون محدوده قانونی شهرهای کشور
  • یک مجتمع مسکونی سه یا چهار طبقه ساخته شود.
  • دو طرف آن از شرق و غرب، به خانهای همجوار محدود است
  • از دو طرف شمال و جنوب امکان نور و منظره وجود دارد.
  • قرار است طبقه همکف به فضای پیلوتی اختصاص داده شود.

ورودی در طراحی خانه

در به عنوان مهمترین عنصر تشکیل دهنده فضای ورودی می بایست از بیرون و داخل دارای فضایی مستقل و متشخص برای فعالیتهای ورود و خروج باشد و این فضا نباید توسط هیچ فضای دیگری مانند پاگرد، پله، پاشنه سایر درها و دیگر محورهای عبوری مخدوش شود.

در طراحی فضای ورودی دقت شود بسط چشم اندازی این فضا به تمامی درون خانه اشراف نداشته باشد.

در اینجا، برای ورود از طبقه همکف به طبقه اول مسکونی اتود انجام می شود

اتود شماره ۱: ورودی در میان ضلع شمالی قرار می گیرد و بر اساس خواست کارفرما، فضاهای داخلی به سه اتاق خواب و سالن های پذیرایی و نهارخوری اختصاص می یابد . محور ارتباطی پس از ورود، سازمان فضایی خانه را به دو قلمرو عمومی (شرق) و قلمرو خصوصی (غرب) تقسیم می کند. با وجود آنکه چشم انداز پس از ورود تا انتهای عمق خانه را باز گذاشته، ولی امکان دید به درون فضاهای زندگی وجود ندارد.


اتود شماره ۲: استقرار ورودی در گوشه ضلع شمالی قرار گرفته و محور ارتباطی عمود بر راستای ورودی می باشد. قلمروهای خصوصی در قسمت جنوب و قلمروهای عمومی در قسمت شمال طراحی شده اند.(طراحی پلان خانه )


برای مطالعه ی بیشتر فایل ضمیمه را دانلود فرمایید.


اتود پله (طراحی پله)

  • در طراحی پله به عنوان فضای عمومی ساختمان توصیه می شود به وسیله تعریف مجدد حریم های مورد نیاز و انواع بسطهای فضایی، چشم اندازی و نوری، وضعیت آن از جعبه پله «Stair Box» به فضای پله ارتقا یابد.
  • در تعریف فضای پاگرد به عنوان فضایی برای مکث، می بایست فضایی مستقل از فضای عبوری در نظر گرفته شود، این فضا می بایست دارای بسط فضایی، چشم اندازی و نوری باشد. پاگرد پله نباید به وسیله حریم های فضایی درهای ورودی به خانه ها مخدوش شود.
  • در این راستا می باید جداره های تعریف کننده پله از سطوح بسته و یکدست به سمت قاب های باز تغییر شکل دهند.
  • در طراحی پله می توان بر ترکیب فضای پاسیو و نورگیر ساختمان و فضای پله متمرکز شد. این امر باعث گشایش فضایی پله و صرفه جویی در فضا می شود.


در اتود شماره ۱: یک مسیر پله در جوار مسیر متداول رفت و برگشت ، به عنوان پشتیبان به فضای پله اضافه می شود، در این حالت مسیر پله عبوری در روبروی ورودی هر خانه بسته می شود و این امر فضایی مناسب برای مکث در مقابل هر خانه ایجاد می کند.


برای مطالعه ی بیشتر فایل ضمیمه را دانلود فرمایید.


طراحی پاسیو

  • باتوجه به کاربرد پاسیوها در خانه های معاصر به عنوان نورگیر و در وضعیت بهتر به عنوان فضای گل وگیاه ، توصیه می شود آنها به حیاط های کوچک واقع در میان خانه تبدیل شوند.
  • مناسب تر است در طبقه همکف از طریق ایجاد بسط فضایی و ترکیب با محورهای عبوری ، این فضا را از حالت قفس گل وگیاه خارج کرد و از نقطه نظر عملکردی ارتقا داد.
  • به علاوه در صورت ادامه پاسیوها در طبقات بالاتر از همکف، اطراف آنها در سطح هر طبقه ، عبوری کم عرض در نظر گرفته شود.

حیاط های فرعی

  • حیاطهای فرعی یا حیاط خلوت یا حیاط عقبی را که در شرایط موجود تنها خانه های شمالی می توانند از وجود آن برخوردار باشند، می باید دقیقا همچون یک حیاط کوچک تعریف نمود.
  •  دیوارهای بلند این فضاها با برخورداری از طاق و طاقچه به عنوان بدنه، حوض و باغچه کوچک بر کف، می تواند آنها را از حالت انبار گونه به در آورد.
  • در مجتمع های مسکونی به ازای هر پنج طبقه، یک حیاط مشاع در بام یا یک حیاط مشاع در طبقات توصیه می شود.(طراحی پلان خانه )

آپارتمان بهاران، تهران، محمد رضا نیکبخت


طراحی تراس و بالکن

توصیه می شود حتی الامکان، برای تمامی جبهه های باز خانه ها ، تراس یا بالکن سرپوشیده در نظر گرفته شود. این فضاها می توانند به عنوان بسط فضاهای بسته مورد استفاده قرار گیرند و همچون حریم واقع در حد فاصل بیرون و درون نقش ایفا کنند.(طراحی پلان خانه)

حداقل تعریف شدگی برای این فضاها برخوردار شدن از پوشیدگی از سه جبهه غير از کف می باشد. توصیه می شود که جبهه چهارم که مشرف به بیرون است به صورت قاب طراحی شود ، چرا که:

  • درجه پوشیدگی فضای بالکن افزایش می یابد
  • امکان بهره برداری ساکنان افزایش می یابد
  • نفوذ آلودگی هوا و آلودگی نوری و صوتی کاهش می یابد
  • تبادل حرارت و برودت و همچنین چشم انداز بیرون قابل کنترل تر می شود


طراحی بام در طراحی خانه

  • زنده کردن و بازگردانیدن فضای بام در خانه های معاصر امری ضروریست.
  • بام ها به طور بالقوه از شرایط بسط فضایی، چشم اندازی و نوری برخوردارند. بام هر خانه می باید در زمینه نیازمندی های فضایی شیوه زندگی نقش ایفا کند.
  • به این منظور به عنوان اولین اقدام می باید ، فضای بامها به عنوان یک فضای باز محفوظ تعریف شوند تا امکان نشستن ، گفتگو کردن، خوردن و خوابیدن در آنها فراهم شود و به تدریج شرایط حضور گل و گیاه و آب نیز در آن ایجاد شود.
  • دو عنصر پوششی کف و دیوارها می باید برای بام نیز ملاک طراحی قرار گیرند.
  • هنگامی که طبقه آخر به اتمام می رسد، بنا تمام نمی شود. بدنه ها می بایست ادامه یابند و بام را تعریف کنند.
  • حضور در بام، آگاهی عمومی را نسبت به آلودگی های منظر و هوا افزایش داده و شرایط را برای رهایی از این وضعیت در درون هر خانواده و برای مشارکت اعضای آنان فراهم میکند. (فرهنگ سازی)

آپارتمان دستوری، تهران، حامد بدری احمدی


برای مطالعه ی کامل بخش اتود فایل ضمیمه که پاورپوینت  این بخش می باشد را دانلود فرمایید.


منابع

کتاب حائری مازندرانی، محمدرضا (1395). خانه،فرهنگ، طبیعت در معماری ایران(چاپ دوم)-خلاصه شده توسط محمد مهدی شریفی فرد

مبانی طراحی معماری-محمد علی خان محمدی-کتاب هنرستان

جزوه کلاس طرح یک معماری


علاقه‌مند به طراحی معماری و مطالعات در حوزه های مربوطه
گزارش خطا
تصاویر 360 درجه
در صورتی که تصاویر برای شما نمایش داده نمی شوند لطفا از نرم افزار تغییر آیپی ( فیل.تر..شکن) استفاده نمایید .
    مستند های مرتبط با این بنا